Câu nói truyền miệng của người dân trong các làng thuộc xã Bạch Lưu, huyện Sông Lô là “cứ ăn trứng rắn và ra miếu cầu đinh là sinh được con trai”. Cũng có lẽ vì vậy, mà nhiều gia đình chỉ sinh con một bề. Vùng đất xa xôi, nằm cuối tỉnh Vĩnh Phúc có những câu chuyện ly kỳ…
Huyền tích từ ngôi miếu
Xã Bạch Lưu có ngôi miếu Vũ được xây dựng từ lâu, tọa lạc tại thôn Mật Xưa, nay là 2 thôn, xóm Làng và Anh Dũng - bên trên triền đê uốn lượn quanh đồng lúa xanh. Ngôi miếu thờ Cúc Hoa công chúa có công âm phù giúp Hai Bà Trưng đánh giặc Đông Hán thời kỳ đầu Công nguyên.
Miếu Vũ - nơi thờ Cúc Hoa công chúa và 3 vị thần hoàng làng - cũng là nơi có thần rắn về ngự mỗi năm
Miếu còn thờ 3 vị thần hoàng làng Bạch Lưu Thượng là Lưu Linh Đại Vương, Sơn Lang Đại Vương và Minh Lang Đại Vương có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 xứ quân vào thế kỷ X.
Người dân nơi đây kể lại, hằng năm, có một con rắn mào đỏ (họ gọi là rắn thần) hay về ngự tại miếu vài ngày rồi đi. Sự kỳ lạ này vẫn diễn ra đến ngày nay mà họ được chứng kiến.
Làng Bạch Lưu Thượng xưa hằng năm có 3 kỳ tế lễ chính, gồm ngày mùng 3 tháng Giêng - tiệc cầu Đinh; ngày mùng 6 tháng 12 - kỷ niệm ngày thần hiện (3 vị thần thờ tại miếu) và ngày mùng 10 tháng 8 - kỷ niệm ngày thần hiện (Cúc Hoa công chúa), nhân dân trong làng lại tổ chức linh đình với đầy đủ các nghi thức rước, tế, ca hát.
Đặc biệt, những người tham dự tế lễ phải là những người có chức sắc, gia đình không có tang. Đồ lễ tiệc gồm xôi, gà, hoa quả, thịt lợn đen; tiền tu sửa lễ thì bổ cho hương ẩm trong làng phải đóng góp, sau khi làm lễ, chia cho các hương ẩm và các cụ trong làng. Ngày nay, các kỳ lễ tiệc vẫn được nhân dân trong làng duy trì nhưng có phần đơn giản hơn.
Chính vì sự linh thiêng của ngôi miếu mà nhiều người dân vẫn đến đây cầu bình an, hạnh phúc, mùa màng tươi tốt và đặc biệt là “cầu đinh”. Với những gia đình hiếm muộn hoặc khó sinh con trai thì sửa sang sắm lễ, thành tâm nguyện cầu sẽ dễ dàng trở thành hiện thực.
Làng truyền thống nuôi rắn
Một phần từ sự xuất hiện kỳ lạ của rắn thần tại miếu hằng năm mà người dân nơi đây đã bắt đầu nghề nuôi rắn. Một trong những gia đình nuôi rắn lâu năm trong làng là anh Phạm Văn Nam (sinh năm 1977) với quy mô hàng nghìn con.
Anh Nam chia sẻ: “Vợ chồng tôi sinh được 2 cháu gái, từ khi nuôi rắn, sinh thêm được cháu thứ 3 là trai. Sự trùng hợp ngẫu nhiên hay do ăn trứng rắn mà vợ tôi sinh được con trai là niềm vui lớn với gia đình tôi. Đặc biệt, vào mùa trứng, rất nhiều gia đình trong làng đã tới mua, ban đầu chỉ là bồi bổ để chuẩn bị cho quá trình sinh con, nhưng thật kỳ lạ, sau đó hầu hết những phụ nữ ăn trứng rắn đều sinh ra con trai”.
Nhà có nghề truyền thống nuôi rắn, ngoài bán trứng theo mùa, anh Nam còn cho nhiều gia đình trong làng để cùng thưởng thức hương vị hoặc khi không có điều kiện mua. Theo anh Nam - hầu hết phụ nữ ăn vào đều sinh ra con trai.
Theo quan niệm của người dân ở đây - rắn là loài vật linh thiêng, biểu tượng của thần linh, của sức mạnh; biểu tượng của trí tuệ và sự sinh sản. Cũng giống như những cư dân sống gần sông ở Hy Lạp đều thờ rắn; một số bộ tộc ở Úc còn tôn sùng rắn vì theo họ con vật này tượng trưng cho tính âm, có liên hệ với ngành nông nghiệp.
Trong đời sống tâm linh, nhiều người cũng quan điểm rằng đi đường hay nằm mơ vô tình gặp rắn là may mắn. Vì vậy, người dân Bạch Lưu không ăn thịt rắn, chỉ ăn trứng rắn khi những quả đó không thể ấp nở được. Và trước khi có ý định sinh con, họ đều ra miếu xin thần rắn với nghi lễ dâng vật thờ chu đáo, cẩn thận.
Cán bộ công chức văn hóa xã Nguyễn Văn Năng cho biết: “Trong xã có các gia đình sinh toàn con một bề khi người vợ ăn trứng rắn như các ông Nguyễn Văn Quý ở thôn Hùng Mạnh, Vũ Hồng Nam ở thôn Đồng Đường, Hà Trọng Khánh ở thôn Anh Dũng, Đào Xuân Tùng ở thôn Hồng Sen… hầu hết là mỗi gia đình được 2 con trai, lớn lên thành đạt.
Không chỉ ăn trứng rắn mà nghi lễ không thể thiếu trước khi muốn sinh con là các gia đình thường đến ngôi miếu Vũ để "cầu đinh", khẩn xin các vị thần và thần rắn thường về đây để được như ý nguyện".
Trong các câu chuyện về rắn, người dân nơi đây thường rỉ tai nhau “ăn trứng rắn để sinh con trai và nhớ ra miếu cầu xin các vị thần linh” - lời đồn thổi cũng như sự thật trùng hợp ở Bạch Lưu vẫn là câu chuyện ly kỳ… để nhiều người muốn về nơi này tìm hiểu, khám phá.
Bài, ảnh: Thu Thủy