Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều điểm mới quan trọng theo hướng gia tăng quyền và lợi ích của người tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động (NLĐ), bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu tại Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH.
Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh rà soát hồ sơ, giải quyết chế độ cho người tham gia bảo hiểm xã hội. Ảnh: Trà Hương
Với nhiều giải pháp đồng bộ, công tác tổ chức chính sách, pháp luật về BHXH trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả quan trọng. Qua các năm, tỷ lệ người tham gia BHXH không ngừng tăng.
Đến nay, toàn tỉnh có hơn 254.600 người tham gia BHXH, chiếm 42% lực lượng lao động, tăng gần 10.400 người so với cùng kỳ năm 2023; trong đó, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt gần 24.800 người, chiếm 4,1% lực lượng lao động, tăng gần 7.000 người so với cùng kỳ; số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp hơn 221.000 người, chiếm 36,5% lực lượng lao động, tăng gần 3.000 người so với cùng kỳ năm trước.
Chính sách BHXH ngày càng đi vào cuộc sống và khẳng định vai trò trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Thể chế hóa các nội dung tại Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật BHXH (sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
So với Luật BHXH năm 2014, Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều điều chỉnh nhằm tăng quyền, lợi ích trong thụ hưởng chính sách, mở rộng đối tượng và thu hút NLĐ tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài đối với NLĐ.
Một trong những điểm mới đáng chú ý của Luật BHXH (sửa đổi) nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng tích cực của NLĐ là việc điều chỉnh điều kiện hưởng chế độ hưu trí, giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm.
Việc rút ngắn thời gian đóng BHXH 5 năm so với hiện hành đã tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc tham gia không liên tục có cơ hội tích lũy đủ 15 năm đóng để hưởng lương hưu hằng tháng thay vì phải nhận BHXH một lần, góp phần gia tăng số người được hưởng lương hưu.
Cán bộ bộ phận một cửa Bảo hiểm xã hội tỉnh luôn nêu cao tinh thần phục vụ nhân dân. Ảnh: Trà Hương
Tham gia BHXH đã được 12 năm, khi biết Luật BHXH (sửa đổi) đã điều chỉnh về thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm, chị Vũ Thị Hiền, công nhân Công ty TNHH Vina Korea, KCN Khai Quang, thành phố Vĩnh Yên phấn khởi cho biết: “Đối với những công nhân sản xuất trực tiếp như tôi thì ở độ tuổi ngoài 40 thao tác đã không còn nhanh nhẹn. Nếu quy định đóng 20 năm mới được hưởng lương hưu như trước đây thì tôi còn 8 năm nữa mới đủ điều kiện, thời gian như vậy là quá dài trong khi sức khỏe của tôi không được tốt. Theo tôi, thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu giảm xuống còn 15 năm là rất hợp lý”.
Năm 2022, chị Nguyễn Hải Yến ở xã Thanh Vân, huyện Tam Dương nghỉ việc, rút BHXH một lần để giải quyết việc gia đình và mới quay trở lại làm việc, đóng BHXH được 5 tháng. Khi biết Luật BHXH (sửa đổi) được thông qua đã điều chỉnh thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm, chị rất phấn khởi.
Chị Yến cho biết: “Tôi mới tham gia lại BHXH chỉ vài tháng, nếu tính theo quy định cũ thì khi tôi đủ tuổi về hưu vẫn chưa tham gia đủ 20 năm. Việc rút ngắn thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu xuống còn 15 năm là cơ hội để tôi có đủ điều kiện được hưởng chế độ hưu trí. Sau này lương hưu của tôi có thể thấp hơn những người có thời gian đóng dài nhưng vẫn yên tâm hơn khi có điểm tựa, nguồn thu nhập ổn định khi về già”.
Bên cạnh điều chỉnh điều kiện hưởng chế độ hưu trí, Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung quy định về trợ cấp hưu trí xã hội. Theo đó, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng (trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ) hoặc đối tượng là công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện quy định thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách Nhà nước đảm bảo.
Đồng thời, luật đã bổ sung quy định chế độ đối với NLĐ không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; sửa đổi các quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần; bổ sung quy định mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, quy định trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH; sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH nhằm bảo đảm hơn nữa quyền lợi chính đáng, hợp pháp của NLĐ, góp phần giảm tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH…
Đối với chính sách BHXH tự nguyện, Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung thêm chế độ thai sản, giúp tăng thêm tính hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện đối với người dân, góp phần mở rộng tỷ lệ người tham gia và nâng cao quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện.
Để Luật BHXH (sửa đổi) nhanh chóng đi vào cuộc sống, BHXH tỉnh chủ động tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh triển khai, tổ chức thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách về BHXH trên địa bàn tỉnh.
Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền về những điểm mới của Luật BHXH (sửa đổi); tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, giải quyết kịp thời, đầy đủ, đúng quy định các chế độ, chính sách BHXH cho người tham gia, thụ hưởng; phối hợp với các cấp, ngành liên quan trong công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về BHXH; thực hiện hiệu quả chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của NLĐ…
Lê Mơ