Có một loại hoa dịu dàng mà đắm say, thoạt nhìn đã làm nao lòng người, đó chính là hoa đỗ quyên. Loài hoa này gắn với nhiều câu chuyện tình lãng mạn, vừa ngọt ngào, vừa day dứt nỗi niềm… Đến với thị trấn Tam Đảo, du khách sẽ được chiêm ngưỡng loài hoa này trong bảng lảng sương khói...
Du khách check-in tại Lễ hội hoa đỗ quyên. Ảnh: Khánh Linh
Sự tích về loài hoa đỗ quyên được bắt đầu từ một đôi vợ chồng sống hạnh phúc trong ngôi làng nhỏ. Người chồng thường xuyên vào rừng sâu săn bắn, đốn củi. Bỗng một hôm đợi mãi chẳng thấy chồng về, người vợ đã đi tìm. Đi hết ngày này qua ngày khác, đến khi gục ngã bên tảng đá và trút hơi thở cuối cùng. Và bên tảng đá ấy mọc lên một loài cây, chỉ nở hoa khi mùa Xuân về, màu hoa rất tươi và đẹp. Đó chính là hoa đỗ (là đợi).
Người chồng trở về nhà không thấy vợ, chàng lại vào rừng sâu để tìm. Đi mãi, chàng kiệt sức đúng trên tảng đá mà người vợ đã gục và biến thành loài hoa. Người chồng hóa kiếp thành một loài chim, sống đơn độc và cất tiếng hót khi hoàng hôn xuống, tiếng hót như tiếng kêu than, tuyệt vọng. Ông Tiên đã chứng kiến tình yêu thương của đôi vợ chồng này, đặt tên cho loài chim này là chim quyên.
Và cũng không biết từ bao giờ lài hoa này được mọi người gọi là hoa đỗ quyên để tưởng nhớ cho mối tình thủy chung ấy.
Còn một truyền thuyết khác liên quan đến hoa đỗ quyên nhưng cũng là đề cập đến một tình yêu không thành, chàng trai đau lòng, cô đơn và làm thơ, đưa hoa đỗ quyên vào trong những câu thơ của mình. Khi bài thơ được gửi tham gia kỳ thi đã làm người đọc cảm động, anh đã thi đỗ. Kể từ ngày đó, hoa đỗ quyên trở thành biểu tượng của tình yêu, niềm đam mê và sự kiên trì.
Trong cuốn tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương” của nhà văn Hà Đình Cẩn, ông đã miêu tả loài hoa đỗ quyên mọc trên đá núi Tam Đảo rất nhiều từ xa xưa, đặc biệt trong một ngôi nhà cổ có ống khói còn lại từ thời Pháp thuộc có một “bảo tàng” trưng bày đồ đá. Ông viết: “Tôi chưa thấy ở đâu, kể cả bảo tàng thời kỳ đồ đá cũng không có căn phòng bày đặt toàn đá là đá, ấm đá, đĩa đá, bình hoa đá, bàn đá, giường cũng đá, cùng vô số những vật dụng nhỏ bằng đá khác, mà không lạnh lẽo.
Đồ đá nhưng chế tác đường nét soi chạm mềm mại, tinh xảo y đồ gỗ, không chê vào đâu được. Nhìn kỹ thấy hoa văn chạm khắc trên đồ đá toàn là hoa đỗ quyên, loài hoa hương sắc thanh cao, kín đáo, không quyến rũ ong mật, chỉ có loài bướm trắng không biết từ đâu tụ về đem mùi hương hoa rải khắp rừng Tam Đảo trước khi tàn mùa, nhường đỉnh núi cho mưa rừng miên man trên tháp lá”.
Nói sâu về hoa đỗ quyên trên đỉnh núi Tam Đảo, nhà văn Hà Đình Cẩn còn viết: “Trên đỉnh Tam Đảo bây giờ vẫn còn đó nền ngôi miếu cổ, không biết xây từ bao giờ nhưng móng đá thì đã mòn vì mưa gió. Kể rằng đó là miếu thờ tình của một chàng mê mẩn với đỗ quyên, lên núi ngắm hoa thì gặp con bướm trắng hóa phép thành cô gái. Họ yêu nhau lăn lóc, nhưng hết mùa hoa thì người con gái lại biến thành bướm, bay đi, để lại chàng ngồi chờ cho đến chết trên núi. Thương tình, cánh sơn tràng xây cái miếu đá để tưởng nhớ”.
Vậy nên loài hoa đỗ quyên đã xuất hiện ở đây từ rất lâu, có cả trong những câu chuyện truyền lại của những người xa xưa, khi họ lên xây dựng Tam Đảo. Cũng chính vì thế mà Tam Đảo xưa và nay, hoa đỗ quyên nở khắp trên những khe núi đá, bên những ngôi nhà cổ, đường dạo quanh thị trấn… Sau này, người dân địa phương vì yêu hoa, yêu vẻ đẹp thanh khiết của nó đều đem từ núi về trồng tô thắm thêm cảnh sắc nơi đây.
Homestay Bách Xanh trồng tới hàng trăm gốc đỗ quyên đủ loại là địa chỉ hấp dẫn du khách khi đến với Tam Đảo. Ảnh: Thu Thủy
Homestay Bách Xanh của anh Đặng Đình Hưng ở thôn 2 luôn thu hút du khách đến chiêm ngưỡng, check-in bởi các loài đỗ quyên đủ màu sắc hồng, đỏ, tím, trắng… với 300 gốc hoa đẹp xao xuyến. Sau những lần đi núi, anh mang về và nhân trồng thành công, ai cũng muốn một lần đến Tam Đảo qua đây để được tận mắt thưởng ngoạn loài hoa này.
Ở Tam Đảo, rất nhiều các khách sạn, nhà hàng, villa, biệt thự... đều dùng hoa đỗ quyên bài trí, tô điểm thêm nét đẹp để đón chào du khách. Cũng vì vậy mà du khách khi đến nghỉ dưỡng, tham quan nơi đây vào mùa hoa nở đều bị quyến rũ bởi không gian tràn ngập thiên nhiên và màu sắc nên thơ.
Cũng có lẽ thiên nhiên ưu đãi khí hậu cùng cảnh sắc tuyệt vời nên loài hoa cánh mỏng, dịu dàng, tuyệt sắc và thủy chung như người con gái Tam Đảo chỉ mọc nhiều ở đỉnh núi này. Loài hoa có sức hấp dẫn đến lạ, vào mỗi dịp Xuân về, cánh mỏng xao xuyến lòng người, từng bông nở rộ khiến du khách và người dân vùng thành phố, dưới chân núi đều tới đây để “săn” hoa. Họ mua về trồng trong vườn nhà vài khóm hay đem tặng người thân yêu của mình.
Du khách Nguyễn Mai Tuyết (Thành phố Hồ Chí Minh) rất ấn tượng với loài hoa này khi đến Tam Đảo, chị chia sẻ: “Hằng năm, tôi đều đến thị trấn xinh đẹp này để tận hưởng không khí mát lành và ngắm thỏa thích các loài hoa đỗ quyên - đặc trưng của vùng lạnh, loài hoa mỏng mảnh nhưng trong gió sương vẫn khoe sắc tuyệt đẹp”.
Theo kỹ sư lâm nghiệp Vườn Quốc gia Tam Đảo Đặng Văn Thạch: "Đỗ quyên ở Tam Đảo có hàng chục loài, trước đây cũng đã có một số nghiên cứu về loài hoa này, đây là loài có nguồn gen quý vì nó là loài hiếm, hoa đẹp cần được bảo tồn. Hoa mọc nhiều ở đỉnh Thiên Thị, Thạch Bàn và Phù Nghì, nhưng nhiều hơn cả là dãy núi Thạch Bàn, hoa nở rộ khắp khu vực rừng nơi đây vào thời điểm tháng 3 hằng năm".
Mùa Xuân này, hoa đỗ quyên nở thắm, Lễ hội hoa đỗ quyên Tam Đảo lần đầu tiên được tổ chức (từ ngày 24/2 - 24/3) không chỉ giúp du khách thỏa lòng ngắm loài hoa này, mà còn giúp bảo tồn nét đẹp thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Tam Đảo, thể hiện sự may mắn và khởi đầu cho sự thịnh vượng, tràn đầy sức sống...
Thu Thủy