Ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, lượng mưa thấp kèm theo thời tiết nắng nóng, hanh khô kéo dài khiến nguồn nước dự trữ tại một số công trình thủy lợi trên địa bàn xuống thấp; một số hồ, đập nhỏ đã cạn kiệt. Đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng, các ngành chức năng, địa phương đã và đang quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chống hạn cho sản xuất nông nghiệp.
Tại một số xã, thị trấn như Hoàng Đan (Tam Dương), Yên Dương, Đại Đình (Tam Đảo)… những cánh đồng lúa xanh mướt đang trong giai đoạn chuẩn bị trỗ bông, đây là thời kỳ rất quan trọng, quyết định đến năng suất, sản lượng cây trồng. Thế nhưng, do thời tiết ít mưa, hanh khô kéo dài từ đầu năm đến nay khiến cây lúa đang có nguy cơ thiếu nước, ảnh hưởng đến năng suất mùa vụ.
Các địa phương phối hợp với ngành chức năng nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng.
Ông Phùng Văn Thùy, Phó Chủ tịch UBND xã Hoàng Đan chia sẻ: Toàn xã có gần 400 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó gần 300 ha cấy lúa, còn lại trồng cây hoa màu. Tuy nhiên, thời tiết khô hạn kéo dài, mực nước tại các sông, hồ xuống thấp không đảm bảo nước tưới cho các diện tích cây trồng trên địa bàn. Đến thời điểm hiện tại (24/4), toàn xã có khoảng 50 ha lúa đang trong tình trạng khô hạn thiếu nước, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất, chất lượng cây trồng.
Khắc phục tình trạng trên, hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn hán gây ra cho sản xuất nông nghiệp, chính quyền địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin về dự báo thời tiết, thủy văn đến người dân và phối hợp chặt chẽ với đơn vị liên quan tổ chức lắp đặt các máy bơm dã chiến, đắp bờ tạo nguồn nước tưới cho diện tích cây trồng trên địa bàn.
Thực hiện quản lý, khai thác hệ thống công trình thủy lợi, điều tiết nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn các xã, thị trấn của 3 huyện Tam Đảo, Tam Dương và Bình Xuyên, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tam Đảo có nhiệm vụ tưới tiêu cho gần 5.000 ha diện tích vụ Đông Xuân 2024 - 2025, trong đó diện tích lúa hơn 4.000 ha.
Do thời tiết diễn biến phức tạp, trời không mưa kết hợp nắng nóng khiến mực nước tại các hồ chứa, sông, suối do công ty quản lý đều xuống thấp. Trong đó có một số hồ đã hết nước như Phân Lân Thượng, San Kéng, Đồng Nhập, Hương Đà.
Hiện nay, nguồn nước trên các suối gần như đã hết nên diện tích lấy nước từ các suối gặp nhiều khó khăn, nhất là tại đập dâng Vai Làng tưới cho khoảng 87,1 ha, đập dâng Trại Mới tưới khoảng 64 ha, đập Đồng Bùa tưới khoảng 60 ha đã hết nước để phục vụ sản xuất.
Ông Nguyễn Chí Thanh, Trưởng phòng quản lý nước và công trình Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tam Đảo cho biết: Chủ động chống hạn cho cây trồng, công ty đã lắp đặt 12 máy bơm dã chiến. Tổ chức nối thêm ống hút, nạo vét cửa khẩu, kênh dẫn, bể hút, đắp đập dâng. Tu bổ, sửa chữa các vị trí công trình thủy lợi và máy móc thiết bị hư hỏng, thực hiện khơi thông, nạo vét các vị trí bồi lắng để tạo điều kiện tốt nhất phục vụ cho sản xuất. Đặc biệt, huy động toàn thể cán bộ, công nhân viên ngày đêm thực hiện công tác chống hạn, tổ chức quản lý chặt chẽ nguồn nước, cấp nước kịp thời, tiết kiệm, không để lãng phí nước, phấn đấu đảm bảo nước cho cả vụ.
Tại thành phố Phúc Yên, nguồn nước tại một số công trình thủy lợi hiện không đủ nước tưới đến cuối vụ. Đại diện Công ty TNHH MTV Thủy lợi Phúc Yên cho biết: Từ đầu tháng 11/2024 đến giữa tháng 4/2025, trên địa bàn thành phố Phúc Yên hầu như không có mưa nên một số vùng nguồn nước phụ thuộc nước sinh thủy không đủ nước tưới, trong khi đó nhu cầu sử dụng nước của cây trồng tăng theo chu trình phát triển.
Vùng nước tưới bằng hồ đập rà soát có khoảng 233 ha sẽ bị thiếu nước, vùng nước tưới bằng trạm bơm do công ty quản lý khoảng 202 ha sẽ bị thiếu nước. Công ty đã và đang thực hiện các giải pháp chống hạn như nạo vét suối Thanh Cao, đắp bờ ngăn nước phục vụ cấp nước sinh hoạt kết hợp tạo nguồn nước về hồ, đập; làm việc với dự án thung lũng Thanh Xuân cấp nước bổ sung từ các hồ chứa trong dự án. Đồng thời lắp đặt các máy bơm dã chiến, đóng cống Cầu Sắt để cấp nước vào sông Cà Lồ, phục vụ nước tưới cho diện tích sản xuất nông nghiệp công ty quản lý.
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tam Đảo huy động cán bộ, công nhân viên ngày đêm thực hiện công tác chống hạn.
Hiện tại, do ảnh hưởng của nắng nóng kéo dài, lượng nước trong các hồ chứa tại một số công trình thủy lợi trên địa bàn xuống thấp, dung tích trữ, nguồn nước trên các sông, suối, đập đang suy giảm mạnh.
Trước tình trạng thiếu hụt nguồn nước ở các hồ chứa, sông ngòi hiện nay cộng với thời tiết nắng nóng, hanh khô kéo dài, nếu thời gian tới tiếp tục ít mưa sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây trồng, nguy cơ xảy ra hạn hán trên diện rộng đối với các xã miền núi và địa phương phụ thuộc nguồn nước từ các hồ, đập nhỏ.
Tập trung thực hiện các biện pháp chống hạn, hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn hán gây ra cho sản xuất nông nghiệp, ngay từ khi kết thúc vụ Đông, Chi cục Thủy lợi đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường ban hành văn bản chỉ đạo các Công ty TNHH MTV Thủy lợi trên địa bàn tỉnh đắp chặn các luồng tiêu, khe, phai để trữ nước, hoành triệt các cống đầu mối của ao, hồ, không để rò rỉ thất thoát nước. Cho các trạm bơm ven sông bơm nước trữ vào các ao, hồ và đồng chiêm trũng để tích trữ nước phục vụ sản xuất khi vào vụ.
Thực hiện nạo vét kênh mương, khơi thông các luồng dẫn, cửa khẩu trạm bơm, ao hồ, đảm bảo khi tưới không bị thất thoát nước. Khảo sát, lắp đặt trạm bơm dã chiến, mua sắm dự trữ các thiết bị, vật tư máy bơm điện, bơm dầu dã chiến và triển khai đào hố chống hạn tại những địa điểm cần thiết…
Bài, ảnh: Hồng Tính