Cùng với nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh đã chú trọng xây dựng mô hình công tác xã hội (CTXH) nhằm phát hiện sớm, giúp đỡ, hỗ trợ tâm lý cho học sinh, giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra, góp phần xây dựng trường học an toàn, thân thiện.
Trường THPT Bến Tre xây dựng mô hình công tác xã hội trong trường học với tiêu chí mỗi giáo viên là một nhân viên công tác xã hội. Ảnh: Trà Hương
Trường học là môi trường giáo dục có ảnh hưởng lớn đến khả năng phát triển của học sinh. Tuy nhiên, hiện nay học sinh phải đối diện với nhiều vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến việc học tập và quyền của các em như bạo lực học đường, xâm hại, nghiện game, mạng xã hội...
Do tính chất đan xen, đa dạng, nhiều chiều và phức tạp của các vấn đề này nên cần phải có sự hỗ trợ, can thiệp đồng bộ nhiều hơn nữa thông qua các hoạt động CTXH, trong đó, tập trung vào hoạt động tham vấn tâm lý, hình thành một mạng lưới trợ giúp học sinh.
Thực hiện Thông tư số 33, Thông tư số 31 của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn CTXH trong trường học và hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông; Sở GDĐT đã ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các trường học tư vấn tâm lý cho học sinh; cử cán bộ quản lý, giáo viên tham dự các lớp tập huấn nâng cao năng lực tư vấn; xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; phối hợp với cơ quan, ban, ngành, chính quyền địa phương, cơ sở giáo dục tổ chức tuyên truyền, giáo dục để phòng ngừa, hạn chế nguy cơ người học rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, bị xâm hại, bạo lực, bỏ học, vi phạm pháp luật.
Đến nay, hầu hết các trường THCS, THPT đều thành lập và bố trí cán bộ, giáo viên phụ trách tổ tư vấn tâm lý, CTXH; gần 400 cán bộ quản lý, giáo viên được đào tạo, cấp chứng chỉ bồi dưỡng năng lực tư vấn cho học sinh; gần 50.000 học sinh lớp 8, 9, 10 trên địa bàn tỉnh được khảo sát tâm lý lứa tuổi vị thành niên.
Trường THPT Bến Tre, thành phố Phúc Yên là đơn vị triển khai hiệu quả mô hình CTXH trường học. Thực hiện chỉ đạo của Sở GDĐT, nhà trường đã thành lập Tổ tư vấn tâm lý học đường với sự tham gia của giáo viên phụ trách CTXH, tâm lý xã hội và giáo viên chủ nhiệm thường xuyên theo dõi, nắm bắt tư tưởng, tâm sinh lý của học sinh; tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, tập huấn, sinh hoạt ngoại khóa, diễn đàn với chủ đề phòng, chống bạo lực học đường, xây dựng môi trường mạng an toàn, chăm sóc sức khỏe tinh thần và khảo sát, đánh giá tâm lý định kỳ 2 lần/năm học cho 100% học sinh toàn trường, từ đó, có những hoạt động hỗ trợ phù hợp, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra.
Cô giáo Nguyễn Thị Loan, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Bến Tre cho biết: “Qua kết quả khảo sát cho thấy, có khoảng 20% học sinh của nhà trường đang gặp phải một số vấn đề về tâm lý. Bên cạnh nguyên nhân từ áp lực học tập, thi cử, các em còn bị ảnh hưởng bởi biến cố về gia đình, mối quan hệ bạn bè, hoàn cảnh gia đình gặp khó khăn hoặc do tác động xấu của môi trường mạng xã hội…
Trước đây, khi chưa có Tổ tư vấn tâm lý học đường, các em có thể có những hành vi tự phát mang tính bản năng do không biết đầu mối hỗ trợ ở đâu; giờ đây, thầy, cô giáo sẽ luôn sẵn sàng lắng nghe, giúp đỡ các em giải quyết vấn đề một cách có hệ thống".
Để nâng cao năng lực cho Tổ tư vấn tâm lý học đường, nhà trường cử thầy, cô giáo tham gia các lớp tập huấn, nâng cao kiến thức, kỹ năng về CTXH và tư vấn tâm lý học đường; chỉ đạo giáo viên chủ động đổi mới phương pháp dạy học, xây dựng trường học thân thiện, tạo dựng mối quan hệ khăng khít giữa thầy và trò.
Nhà trường xây dựng trang Confession - nơi học sinh có thể dễ dàng chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc ở dạng ẩn danh mà không lo lộ thông tin cá nhân. Đồng thời, thành lập Câu lạc bộ Tâm lý tuổi hồng nhằm tạo sân chơi cho học sinh toàn trường có cơ hội kết nối, trao đổi thông tin và cùng hỗ trợ những bạn học có hoàn cảnh khó khăn.
Mặc dù mô hình CTXH đang được các trường học triển khai tích cực, tuy nhiên, hiện nay, hầu hết cán bộ phụ trách đều là giáo viên kiêm nhiệm, trình độ chuyên môn sâu về CTXH và công tác tư vấn tâm lý còn hạn chế nên gặp khó khăn trong việc lắng nghe, giao tiếp với học sinh, đặc biệt là thiếu phương pháp xử lý tình huống với những học sinh cá biệt.
Để tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả mô hình CTXH trong trường học cần sự quan tâm của các cấp, ngành, cán bộ quản lý, giáo viên trong các nhà trường; tăng cường bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên làm công tác tư vấn cho học sinh.
Đồng thời xây dựng đa dạng các kênh tiếp nhận thông tin và mạng lưới kết nối chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình, các tổ chức xã hội cộng đồng, chính quyền địa phương để kịp thời can thiệp, giúp đỡ học sinh đang gặp vấn đề về tâm lý, có hành vi lệch chuẩn hoặc đang gặp hoàn cảnh khó khăn; xây dựng môi trường học tập thân thiện, an toàn, lành mạnh.
Hương Giang