Trong 9 tháng năm 2022, mặc dù gặp nhiều khó khăn vướng mắc do ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19 và cùng một lúc trên địa bàn tỉnh thực hiện nhiều dự án , công trình trọng điểm, song, với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh và vào cuộc của các cấp, các ngành, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (BT - GPMB) đã đạt được những kết quả quan trọng. Một số dự án lớn, trọng điểm đã đảm bảo tiến độ bàn giao đất cho chủ đầu tư. Mặc dù vậy, tiến độ triển khai tại nhiều dự án, địa phương vẫn còn chậm, đạt thấp so với kế hoạch đề ra.
Theo báo cáo của Sở TN&MT, 9 tháng năm 2022, toàn tỉnh thực hiện GPMB cho 346 dự án, công trình (bao gồm 239 dự án chuyển tiếp và 107 dự án, công trình giao mới) với tổng diện tích cần thực hiện GPMB hơn 2.893 ha; trong đó, kế hoạch thực hiện GPMB trong năm 2022 là hơn 1000 ha.
Đến nay, diện tích đã GPMB đạt hơn 600 ha, đạt hơn 56% kế hoạch năm. Một số địa phương đạt kết quả tốt trong công tác GPMB như Vĩnh Tường (vượt gần 10% so với KH năm); Bình Xuyên (88,76%); Tam Đảo (85,82%)...
Bên cạnh đó, đã thực hiện tái định cư (TĐC) được 152/929 hộ với diện tích 1,35/18,22 ha, đạt hơn 16% so với KH. Một số các dự án lớn, trọng điểm đảm bảo tiến độ bàn giao đất cho chủ đầu tư.
Hiện, các huyện, thành phố đang tập trung đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các khu TĐC để lên phương án TĐC cho các hộ gia đình cá nhân thuộc diện TĐC phục vụ công tác GPMB các dự án.
Mặc dù vậy, tiến độ triển khai hỗ trợ, BT - GPMB nhìn chung vẫn chậm, kết quả tại nhiều địa phương đạt thấp so với KH đã đề ra. Một số vướng mắc kéo dài trong việc di chuyển, hoàn trả các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; việc tái định cư vẫn chưa được thống nhất giải quyết dứt điểm.
Việc xử lý các đồn tại của một số dự án lớn kéo dài nhiều năm vẫn chưa dứt điểm như Khu công nghiệp Chấn Hưng, Tam Dương II-Khu B... Công tác theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện GPMB cùng với việc tổ chức rà soát các vướng mắc để giải quyết chưa được cấp huyện chủ động thực hiện.
Hiện, công tác BT - GPMB gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do một số nội dung thay đổi của Quyết định số 61/2021 so với Quyết định số 35/2014 và Quyết định số 32/2015 của UBND tỉnh dẫn đến cán bộ trực tiếp làm công tác BT - GPMB còn lúng túng.
Một số nội dung vướng mắc do chính sách pháp luật đất đai từ trước đến nay vẫn chưa được giải quyết, thống nhất cụ thể trong văn bản pháp luật. Quyết định số 65/2021 của UBND tỉnh ủy quyền cho cấp huyện quyết định giá đất cụ thể để tính bồi thường bị bãi bỏ, toàn bộ các dự án cần xác định giá cụ thể chuyển lên Sở TN&MT thực hiện, trình UBND tỉnh phê duyệt đã kéo dài thời gian thực hiện không thể đáp ứng yêu cầu tiến độ của công tác BT - GPMB.
Đơn cử như Dự án Trung tâm Logistics ICD Vĩnh Phúc đã GPMB được 80,52/83,79 ha. Vướng mắc hiện nay là từ tháng 3/2022 đến nay, nhà đầu tư chưa bố trí được kinh phí để chi trả tiền BT; 67 hộ còn lại của 2 thôn chưa đồng ý nhận tiền BT - GPMB, có ý kiến đòi hỏi được BT theo giá thỏa thuận hoặc đổi đất sang vị trí khác để tiếp tục canh tác.
Một số hộ đã nhận tiền theo đơn giá Quyết định số 35 và Quyết định số 32 của UBND tỉnh, nay đề nghị được được hỗ trợ chênh lệch theo đơn giá mới tại Quyết định số 61 của UBND tỉnh.
Nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác BT - GPMB các dự án, để hoàn thành kế hoạch đề ra trong năm 2022, mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Khước đã giao Sở TN&MT tổng hợp, báo cáo đề xuất với Bộ TN&MT, Bộ Tài chính sửa đổi các quy định về BT, hỗ trợ không phù hợp.
Đặc biệt là việc thuê đơn vị tư vấn trong xác định giá cụ thể để tính BT- GPMB; phê duyệt giá cụ thể, kinh phí cho công tác thuê đơn vị tư vấn xác định giá; kinh phí phục vụ công tác GPMB theo Thông tư số 74 ngày 15/5/2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn việc lập dự toán, sử dụng và thanh quyết toán kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ TĐC khi Nhà nước thu hồi đất và chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan dự thảo quyết định điều chỉnh, bổ sung một số quy định trong Quyết số 61 của UBND tỉnh.
Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu cho UBND tỉnh kiện toàn Tổ chức Phát triển quỹ đất cấp huyện theo Luật Đất đai để quản lý quỹ đất và phục vụ công tác BT - GPMB các dự án đầu tư về vật chất và con người, từ đó, giải quyết được các nội dung vướng mắc trong thực hiện quy trình, trình tự GPMB...
UBND các huyện, thành phố tập trung, quyết liệt cho công tác BT-GPMB, triển khai và đẩy nhanh việc đầu tư các khu TĐC, lưu ý quản lý, xử lý các tài sản thu hồi có giá trị theo quy định; không để đất bị lấn, bị chiếm, quản lý chặt chẽ diện tích đất sau thu hồi.
Đồng thời, chỉ đạo UBND cấp xã có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn gốc đất, giấy tờ liên quan đến nguồn gốc đất của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho tổ chức làm nhiệm vụ GPMB, phục vụ công tác lập phương án GPMB...
Lưu Nhung