Bên cạnh những ưu điểm, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và mạng xã hội (MXH) có không ít tác động tiêu cực đến học sinh. Trước thực trạng đó, cô giáo Nguyễn Thị Hồng Minh, Trường THCS Trung Nguyên (Yên Lạc) đã triển khai sáng kiến “Một số biện pháp giúp học sinh ứng phó với những vấn đề tiêu cực trên MXH ở Trường THCS Trung Nguyên” nhằm trang bị cho học sinh kiến thức, kỹ năng xử lý các vấn đề tiêu cực trên MXH để bảo vệ bản thân. Sáng kiến được Hội đồng Sáng kiến tỉnh quyết định nhân rộng trong ngành Giáo dục.
MXH mang lại nhiều lợi ích cho học sinh, giúp các em kết nối, giao lưu, chia sẻ và hỗ trợ trong học tập; tuy nhiên, MXH cũng tiềm ẩn những tác động tiêu cực. Một số học sinh tìm kiếm sự kết nối, an ủi qua MXH dẫn đến càng cô đơn, thậm chí trầm cảm bởi kết nối online không thay thế được các mối quan hệ trong đời sống thực; một số học sinh dành quá nhiều thời gian lướt Facebook, Zalo, TikTok... khiến sức khỏe và kết quả học tập sa sút.
Một số học sinh bị bắt nạt, đe dọa, xúc phạm, bị tẩy chay do những bình luận, hình ảnh trên mạng dẫn tới tâm lý tổn thương; có học sinh tự so sánh mình với những hình ảnh hoàn hảo của bạn bè hoặc những người nổi tiếng trên MXH dẫn tới áp lực, tự ti...
Trăn trở trước những mặt trái của MXH đối với học sinh, cô giáo Nguyễn Thị Hồng Minh đã có sáng kiến “Một số biện pháp giúp học sinh ứng phó với những vấn đề tiêu cực trên MXH ở Trường THCS Trung Nguyên” giúp học sinh nâng cao nhận thức và có kỹ năng ứng phó với các vấn đề tiêu cực trên MXH để bảo vệ bản thân; đồng thời sử dụng MXH an toàn, phát triển kỹ năng sống và tạo môi trường học tập lành mạnh, tích cực.
Cô giáo Nguyễn Thị Hồng Minh luôn gần gũi, quan tâm đến học sinh để nắm bắt những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với các em.
Sáng kiến của cô Minh áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu; trong đó, phương pháp khảo sát và điều tra giúp thu thập dữ liệu và tác động của các vấn đề tiêu cực trên MXH mà học sinh gặp phải, hiệu quả của các biện pháp ứng phó mà học sinh đã thực hiện; phương pháp nghiên cứu tài liệu khoa học giúp rút ra bài học và giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ học sinh trước tác động tiêu cực của MXH đã áp dụng trước đó. Cô Minh còn tiến hành thử nghiệm biện pháp can thiệp như tổ chức các buổi giáo dục về kỹ năng số và tâm lý cho học sinh…
Để áp dụng sáng kiến tại Trường THCS Trung Nguyên, cô Minh đã tham mưu Ban Giám hiệu nhà trường hỗ trợ, tư vấn phụ huynh về quản lý việc sử dụng MXH của học sinh khi ở nhà; đổi mới tổ chức giờ sinh hoạt lớp giúp học sinh nâng cao nhận thức về MXH.
Nâng cao tính kỷ luật cho học sinh thông qua phong trào “Xây dựng thời gian biểu” quản lý thời gian hoạt động hằng ngày, trong đó có thời gian sử dụng MXH; thành lập tổ tư vấn tâm lý học đường và fanpage giúp đỡ, hỗ trợ học sinh khi gặp vấn đề liên quan đến MXH...
Kết quả sau khi áp dụng sáng kiến của cô Minh, tỷ lệ học sinh có thể ứng phó khi bị bạo lực trên MXH tăng từ 63% lên 85%; tỷ lệ học sinh có thể ứng phó khi gặp thông tin xấu độc trên MXH từ 60% tăng lên 93%; tỷ lệ học sinh không biết ứng phó khi bị hack tài khoản để đăng thông tin xấu trên MXH từ 53% giảm còn 7%...
Thầy giáo Hán Lượng, Hiệu trưởng Trường THCS Trung Nguyên cho biết: “Sáng kiến của cô Minh đã góp phần giúp nhà trường nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, phối hợp thực hiện các hoạt động ngoại khóa về chủ đề MXH; nâng cao hiệu quả của fanpage khi truyền thông về các vấn đề MXH; nhận được sự phối hợp tích cực hơn của phụ huynh trong công tác quản lý và giáo dục học sinh.
Về phía giáo viên chủ nhiệm, thử nghiệm sáng kiến của cô Minh đã nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, làm tốt hơn công tác tư vấn tâm lý cho học sinh và tăng sự gắn kết giữa cô và trò.
Đối với học sinh, các em được trang bị kỹ năng sử dụng MXH lành mạnh, an toàn, giảm đáng kể vi phạm liên quan đến MXH; biết ứng phó, bảo vệ bản thân khi gặp các vấn đề tiêu cực trên MXH, từ đó, tích cực hơn với các phong trào, hoạt động của trường, lớp...”.
Ngoài áp dụng tại Trường THCS Trung Nguyên, sáng kiến của cô Minh đã được áp dụng tại nhiều trường như Trường THCS Thanh Lãng (Bình Xuyên), Trường THCS Nghĩa Hưng (Vĩnh Tường), Trường THCS Ngọc Thanh B (Phúc Yên), Trường THCS Hướng Đạo (Tam Dương), Trường THCS Tích Sơn (Vĩnh Yên)...
Cô giáo Nguyễn Thị Ngọc Hiền, Hiệu trưởng Trường THCS Tích Sơn cho biết: "Sáng kiến của cô giáo Nguyễn Thị Hồng Minh được thử nghiệm tại lớp 9A1, năm học 2023-2024.
Qua 1 học kỳ, đã giúp công tác quản lý và giáo dục học sinh sử dụng MXH đảm bảo an toàn hơn. Học sinh lớp 9A1 được nâng cao nhận thức về các nguy cơ và tác động tiêu cực của MXH và có sự chuyển biến rõ rệt trong việc xử lý các vấn đề tiêu cực trên MXH để bảo vệ bản thân.
Nhờ đó, các em giảm thiểu được nhiều vấn đề như tình trạng bị bắt nạt qua MXH, nhận biết được những thông tin sai lệch, lừa đảo trên MXH..., từ đó, tăng cường sức khỏe tinh thần, cải thiện kết quả học tập...”.
Kết quả sáng kiến "Một số biện pháp giúp học sinh ứng phó với những vấn đề tiêu cực trên MXH ở Trường THCS Trung Nguyên" của cô giáo Nguyễn Thị Hồng Minh đã được Hội đồng Sáng kiến tỉnh và các trường học áp dụng đánh giá cao, quyết định nhân rộng trong toàn ngành Giáo dục tỉnh.
Cô Minh chia sẻ: “Để nhân rộng sáng kiến trên toàn tỉnh, cần có sự hỗ trợ từ các cấp, ngành, Phòng GDĐT các huyện, thành phố. Bên cạnh đó, việc tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo để nâng cao nhận thức và kỹ năng cho giáo viên và phụ huynh là yếu tố then chốt trong việc triển khai thành công sáng kiến, tạo dựng một môi trường học đường an toàn, tích cực; đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện về kỹ năng, nhân cách cho học sinh.
Bài, ảnh: Minh Hường