Với mục tiêu đến hết tháng 12/2024, toàn bộ chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) phát sinh tại các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh được phân loại tại nguồn; tăng cường tái sử dụng, tái chế chất thải theo Kế hoạch số 62 của UBND tỉnh, các cấp, ngành, chính quyền địa phương trên địa bàn tỉnh đã và đang tích cực triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đề ra. Tuy nhiên, tiến độ triển khai đến nay còn chậm, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ các cấp chính quyền đến người dân.
Hội viên phụ nữ xã Liên Châu (Yên Lạc) phân loại rác thải tại nguồn, góp phần bảo vệ môi trường. Ảnh: Thế Hùng
Nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, cùng với việc kiện toàn ban chỉ đạo, ban hành kế hoạch triển khai, tăng cường truyền thông về phân loại CTRSH tại nguồn được các sở, ban, ngành, chính quyền các địa phương đẩy mạnh bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, hướng đến nhiều đối tượng khác nhau; gắn với tuyên truyền nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, làng văn hóa kiểu mẫu.
Triển khai mô hình điểm về phân loại CTRSH tại nguồn, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND 2 huyện Vĩnh Tường và Yên Lạc ban hành kế hoạch phối hợp.
Theo đó, huyện Vĩnh Tường triển khai thí điểm tại thôn Mới, xã Tân Tiến và thôn Nghĩa Lập, xã Nghĩa Hưng, hiện đang tiếp tục đề xuất triển khai thêm 2 mô hình tại thôn Thạch Ngõa, xã Thượng Trưng và thôn Mới, xã Ngũ Kiên; huyện Yên Lạc triển khai tại tổ dân phố Man Để, thị trấn Tam Hồng và Làng văn hóa Thụ Ích, xã Liên Châu.
Kết quả triển khai mô hình bước đầu cho thấy công tác phân loại CTRSH tại nguồn được nhân dân trên địa bàn các thôn, tổ dân phố hưởng ứng, nhiệt tình tham gia. Rác thải sinh hoạt được các hộ gia đình phân loại tại nguồn và để vào các túi nilon khác màu; tần suất thu gom 2 ngày/lần; không còn tình trạng rác thải vứt bừa bãi và xuất hiện bãi rác tự phát.
Với nhiều giải pháp đồng, nhận thức, ý thức của các tầng lớp nhân dân đối với việc phân loại CTRSH tại nguồn được nâng lên, góp phần xây dựng cảnh quan khu dân cư sáng - xanh - sạch - đẹp. Đến nay, có 40% CTRSH trên địa bàn tỉnh đã được phân loại tại nguồn.
Tuy nhiên, tiến độ triển khai xây dựng các nhà máy xử lý rác thải tập trung còn chậm. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh mới chỉ có 2 nhà máy xử lý rác thải tập trung với công suất 195 tấn/ngày, trong đó Nhà máy xử lý rác thải ở thị trấn Hợp Hòa (Tam Dương) có công suất 75 tấn/ngày đang phải dừng tiếp nhận rác để sửa chữa, nâng cấp, đảm bảo cho việc xử lý.
Bên cạnh đó, việc cải tạo, phục hồi môi trường các bãi rác còn chậm, hiện nay mới đạt 38,2% so với mục tiêu đề ra. Do đó, việc thu gom, xử lý CTRSH sau khi phân loại đảm bảo đúng yêu cầu xử lý riêng từng loại là rất khó khăn đối với các địa phương.
Hiện nay, Thông tư ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH vẫn đang trong quá trình xây dựng, chưa được Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành. Do đó, kinh phí cho hoạt động thu gom, xử lý CTRSH gặp khó khăn.
Đoàn Thanh niên Sở Tài nguyên và Môi trường tuyên truyền, hướng dẫn người dân phân loại rác tại nguồn. Ảnh: Thế Hùng
Đặc biệt, do hạ tầng và trang thiết bị từ nhà dân đến đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH tại các địa phương còn chưa được đồng bộ dẫn đến CTRSH sau phân loại dễ bị lẫn vào nhau, gây khó khăn khi đưa đi xử lý.
Việc bố trí các điểm tập kết và trung chuyển tại các huyện, thành phố còn vướng mắc do quy hoạch chung và quy định về khoảng cách an toàn đối với các điểm tập kết và trung chuyển chất thải.
Cùng với đó, việc triển khai phân loại CTRSH tại nguồn vẫn chưa thể thực hiện đồng bộ và triệt để do đây là vấn đề nhận thức, để thay đổi thói quen và hành vi của cộng đồng dân cư cần phải được thực hiện dần trong khoảng thời gian nhất định.
Để đảm bảo mục tiêu đến ngày 31/12/2024, toàn bộ CTRSH phát sinh trên địa bàn tỉnh đều được phân loại tại nguồn theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường sớm ban hành sổ tay, cấp phát tài liệu hướng dẫn phân loại CTRSH tại nguồn và hạn chế sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa một lần cho các địa phương để phổ biến cho tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư.
Nghiên cứu, xây dựng và trình ban hành đơn giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH theo khối lượng hoặc thể tích sau khi Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật cho hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH.
Giao Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh đề xuất giải pháp thu hút các dự án tái chế, tái sử dụng, xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh bằng công nghệ tiên tiến, hiện đại xong trước ngày 30/11/2024.
UBND các huyện, thành phố phát huy tối đa sức mạnh của cả hệ thống chính trị cấp huyện, cấp xã vào công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân thực hiện việc phân loại CTRSH tại nguồn và ủng hộ việc xây dựng nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại địa phương.
Chủ động phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan liên quan cập nhật, bổ sung các địa điểm dự án xây dựng nhà máy xử lý rác thải, các điểm tập kết, trung chuyển CTRSH trên địa bàn vào quy hoạch xây dựng, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, làm cơ sở để triển khai trong thời gian tới.
Yêu cầu các tổ chức, cá nhân thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH phải thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH theo phân loại, xử lý nghiêm trường hợp không chấp hành.
Lưu Nhung