Khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng thông minh và phổ cập, không ít người bắt đầu cảm thấy bất an. Những công việc từng đòi hỏi kỹ năng, kinh nghiệm hay sức lao động con người giờ đây có thể được máy móc đảm nhiệm nhanh hơn, hiệu quả hơn. AI trở thành công cụ đắc lực, nhưng cũng là nỗi lo thường trực của người lao động về nguy cơ bị thay thế, thất nghiệp. Trong cuộc chuyển mình mạnh mẽ của công nghệ, người lao động đang đứng trước một câu hỏi: Làm sao để không bị tụt lại phía sau?
Việc ứng dụng AI trong công việc không chỉ giúp tăng hiệu suất mà còn cải thiện chất lượng công việc, giảm thiểu sai sót và tối ưu hóa quy trình làm việc. Ảnh: Đức Chung
Vài năm gần đây, AI đã bứt tốc một cách ngoạn mục. Từ những trợ lý ảo thông minh, phần mềm dịch thuật, chatbot chăm sóc khách hàng đến các hệ thống tự động hóa trong sản xuất, AI đang ngày càng hiện diện rõ nét trong đời sống, sản xuất và dịch vụ.
Trên địa bàn tỉnh, một số doanh nghiệp cũng đã bước đầu đã ứng dụng công nghệ AI phục vụ sản xuất và quản lý. Trong lĩnh vực nông nghiệp, AI được ứng dụng vào hệ thống tưới tiêu thông minh, giám sát sâu bệnh qua camera cảm biến, phân tích dữ liệu thời tiết để tối ưu hóa mùa vụ. Trong lĩnh vực hành chính, AI cũng được thử nghiệm hỗ trợ tra cứu văn bản, phân loại thông tin, góp phần nâng cao hiệu quả làm việc.
Ông Tô Trọng Hân, Trưởng Phòng Chuyển đổi số - Cơ yếu - Hành chính (Văn phòng Tỉnh ủy) khẳng định: “Việc ứng dụng AI giúp giảm khối lượng công việc thủ công, tăng tính chính xác và nhất quán trong văn bản hành chính, hỗ trợ xử lý khối lượng thông tin lớn thời gian ngắn”.
Trong khi các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là khối doanh nghiệp hào hứng với cơ hội tối ưu hóa vận hành, thì không ít người lao động, lại đứng trước nỗi lo bị “gạt ra bên lề” của tiến trình chuyển đổi số. Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tại Diễn đàn kinh tế thế giới hồi tháng 1/2024, đến năm 2030, hơn 40% lao động sẽ bị ảnh hưởng bởi AI.
Anh Nguyễn Văn Thành - công nhân Khu công nghiệp Bình Xuyên chia sẻ: “Chúng tôi chỉ có bằng tốt nghiệp THPT, vào làm công nhân lắp ráp được vài năm nay. Nhưng gần đây, công ty dần đưa máy tự động vào, nhìn dây chuyền mới mà ngạc nhiên. Không biết vài năm tới, mình còn giữ được việc không?”.
Không chỉ những công việc trong các nhà máy, xưởng sản xuất với quy trình đơn giản, dễ bị robot và máy móc thông minh thay thế mà ngay cả nhóm nhân sự văn phòng cũng thấy bất an khi các phần mềm kế toán, biên tập nội dung, viết lách… ngày càng phổ biến. Khi AI tiếp tục phát triển và tối ưu với tốc độ chóng mặt, ranh giới giữa hỗ trợ và thay thế ngày càng mỏng manh.
Để không bị “bỏ lại phía sau” bởi sự phát triển mạnh mẽ của AI, giải pháp căn cơ vẫn là chủ động thích nghi, nâng cao kỹ năng số, tư duy số cho người lao động. Trước yêu cầu của thực tiễn, tháng 5 vừa qua, Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh đã tổ chức lễ phát động phong trào thi đua “Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và bình dân học vụ số”. Phong trào này không chỉ dành cho cán bộ, công chức mà là của toàn dân. Không chỉ trong cơ quan, doanh nghiệp mà lan tỏa tới từng gia đình, từng thôn, tổ dân phố, từng lớp học...
Trước đó, Ban Chỉ đạo cũng đã ban hành kế hoạch triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh. Phấn đấu đến cuối năm 2025, có 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc; 100% học sinh trung học và sinh viên được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, có kỹ năng an toàn trong học tập và tương tác xã hội trong môi trường số; 80% người dân trong độ tuổi trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số, sử dụng được thiết bị thông minh để khai thác thông tin, sử dụng nền tảng, dịch vụ số thiết yếu; 80% người lao động trong các doanh nghiệp, HTX, liên hiệp HTX có kiến thức cơ bản về công nghệ số, có kỹ năng số, sử dụng được thiết bị thông minh để phục vụ sản xuất, kinh doanh nâng cao năng suất lao động…
Theo đó, trong thời gian tới tỉnh sẽ tập trung đẩy mạnh truyền thông; triển khai các quy định, chương trình phổ cập kỹ năng số, các nền tảng do Trung ương xây dựng; phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số cho từng nhóm đối tượng. Đồng thời, triển khai các mô hình, phong trào, lan tỏa kỹ năng số cho cộng đồng.
AI là xu hướng không thể không ứng dụng nên thay vì lo lắng hay né tránh, thì cần hiểu rõ và học cách sử dụng AI sao cho hiệu quả. Nếu biết tận dụng, AI có thể trở thành người bạn đồng hành giúp công việc nhẹ nhàng hơn, chính xác hơn. Ngược lại, nếu thụ động, không chịu thay đổi, người lao động sẽ tụt lại phía sau.
Dù là ai, công nhân, nông dân, hay cán bộ, nhân viên văn phòng đều cần và sẵn sàng trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cơ bản để thích nghi với thời đại số. Khi mỗi người chủ động học hỏi, thay đổi tư duy, nâng cao tay nghề và sử dụng công nghệ thông minh một cách linh hoạt, thì AI trở thành công cụ giúp chúng ta sống, làm việc và phát triển tốt hơn mỗi ngày.
Nguyễn Hường