Những năm gần đây, cụm từ “Tự do tài chính” ngày càng xuất hiện nhiều trên cả các phương tiện thông tin đại chúng và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Dù không phải ai cũng hiểu rõ thế nào là tự do tài chính nhưng dường như có không ít người, đặc biệt là giới trẻ lấy đó làm mục tiêu hướng đến của cuộc đời. Điều này làm nảy sinh nhiều tình huống khó lường.

Có nhiều cách hiểu khác nhau về tự do tài chính, trong đó phần lớn nghiêng về khái niệm đây là trạng thái mà con người ta thoát khỏi nỗi lo về tiền bạc, đủ để trang trải mọi việc trong cuộc sống và có thể đưa ra bất kỳ quyết định nào mà không phải đắn đo.

Tự do tài chính không phụ thuộc vào trí thông minh hay độ tuổi mà phụ thuộc vào năng lực làm chủ và kiểm soát 'sức khỏe' tài chính của bản thân. Hiểu một cách đơn giản, nó là trạng thái đủ về tiền bạc để có thể lo cho mình (và gia đình) một cuộc sống thoải mái về vật chất và tinh thần mà không phải lo nghĩ đến việc lao động để kiếm tiền.

Tự do tài chính cũng không đặt nặng vấn đề cần phải có cụ thể bao nhiêu tiền mà nó liên quan đến nhu cầu của chủ thể trực tiếp. Người có nhu cầu chi tiêu lớn thì phải có một số vốn lớn tương ứng để đạt được trạng thái tự do tài chính và ngược lại. Nghĩa là không cứ gì phải có nhà lầu xe hơi cùng số tài khoản lên đến nhiều tỷ đồng mới là tự do tài chính. Quan trọng hơn là sự cân đối giữa thu và chi, cả hai luôn trong ngưỡng an toàn.

Có rất nhiều cách để đạt được trạng thái này, trong đó có 2 yếu tố tiên quyết. Đó là kiếm tiền nhiều hơn mức chi tiêu và tiêu tiền một cách khôn ngoan nhất có thể. Kiếm được nhiều mà không biết cách sử dụng thì sớm muộn cũng thất thoát hết. Biết cách tiêu nhưng không làm ra tiền thì chẳng để làm gì. Do vậy, 2 yếu tố này liên quan chặt chẽ đến nhau không thể tách rời.

Xã hội phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao làm phát sinh nhiều tư tưởng, quan điểm mang tính thời đại. Tự do tài chính là một trong những trào lưu mang những đặc tính này.

Trước đây, khi đời sống còn khó khăn, phần lớn các quốc gia cũng như mọi người dân đều chỉ lo làm sao đủ cơm ăn áo mặc, trẻ em được học hành, người lớn có việc làm đã là hạnh phúc. Hiện tại, những nhu cầu này đã trở thành tối thiểu thì tự do tài chính trở thành một đích đến mơ ước của gần như tất thảy con người.

Tuy nhiên, điều đáng nói là có khá nhiều người thừa điều kiện để có thể “kích hoạt” chế độ tự do tài chính nhưng họ vẫn miệt mài làm việc. Với họ, làm việc không đơn thuần là để kiếm tiền mà còn mang lại lợi ích cho xã hội, để thấy mình còn có ích trên cuộc đời.

Ngược lại, không ít người dù khả năng tài chính chưa đến đâu, thậm chí tương lai còn tiềm ẩn vô vàn rủi ro nhưng đã vội ngộ nhận về bản thân, tự cho rằng mình như thế là giỏi rồi, điều kiện như thế là quá đủ rồi, không cần phải lao tâm khổ tứ nữa. Rốt cuộc chỉ được thời gian ngắn, hậu quả nhãn tiền xảy ra khiến không chỉ mình rơi vào tình cảnh vất vả mà còn kéo cả gia đình, người thân lao đao.

Khách quan mà nói, có được tự do tài chính là điều rất tốt nhưng không hẳn tốt với tất cả mọi người. Bởi nếu không thì lấy đâu ra những tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos hay Bill Gates không ngừng mang lại cho nhân loại những gì tốt đẹp nhất.

Tự do tài chính chỉ phù hợp với những người biết mình là ai, biết vừa là đủ chứ không thể đến với những con người có lòng tham vô đáy hay những kẻ ảo tưởng bản thân. Đặc biệt, khái niệm tự do tài chính không bao giờ xuất hiện trong tư tưởng những cá nhân kiệt xuất vốn sinh ra để thực hiện sứ mệnh vì con người. Với họ, còn tồn tại là còn tư duy, lao động chính là vinh quang.

Quang Nam