Biến đổi khí hậu ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là sản xuất nông nghiệp. Trước thực trạng đó, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, giảm thiểu những thiệt hại do thiên tai gây ra và bảo vệ môi trường.
Huyện Vĩnh Tường có tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp hằng năm hơn 9.900 ha. Trong đó, đất trồng lúa hơn 5.500 ha, đất trồng cây hằng năm hơn 1.500 ha, đất trồng cây lâu năm hơn 500 ha và đất nuôi trồng thủy sản.
Góp phần phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, mang lại giá trị kép về kinh tế và môi trường sinh thái, năm 2022, Vĩnh Tường đã ban hành Đề án chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa và cây hằng năm.
Theo đó, giai đoạn 2022-2025, huyện thực hiện chuyển dịch 900 ha đất 2 vụ không ăn chắc thành 1 vụ kết hợp nuôi trồng thủy sản; đồng thời chuyển từ đất cấy lúa cho năng suất thấp sang cây trồng hằng năm; chuyển từ trồng cây hoa màu sang cây ăn quả đem lại hiệu quả kinh tế cao. Cùng với đó, tổ chức lại sản xuất nông nghiệp ở một số vùng, khu vực nhằm khai thác những lợi thế về đất đai, điều kiện tự nhiên của từng địa phương.
Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, mô hình dưa Nhật tại Hợp tác xã Nông sản Tam Dương cho doanh thu 1,5 tỷ đồng/năm. Ảnh: Thế Hùng
9 tháng năm 2024, huyện đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương xây dựng mô hình thử nghiệm một số loại thuốc, phân bón mới trên cây lúa với quy mô 40 ha tại các xã Thượng Trưng, Vũ Di. Triển khai mô hình phun thuốc phòng trừ sâu bệnh cho lúa vụ Xuân, vụ Mùa bằng máy bay không người lái với quy mô 120 ha tại các xã Yên Bình, Lý Nhân, Phú Đa, Lũng Hòa, Tam Phúc, Vĩnh Sơn. Xây dựng mô hình thâm canh sen tại xã Lý Nhân với 10 ha; mô hình sản xuất dưa lê Cẩm Ngọc trong nhà lưới tại thị trấn Tứ Trưng.
Nhờ đó, trên địa bàn huyện đã hình thành những mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và kết hợp trải nghiệm du lịch sinh thái. Tiêu biểu như mô hình “Đào Gia Trang” của chị Văn Thị Yến, thị trấn Tứ Trưng. Với tổng diện tích khoảng 2 ha, trong đó khu nhà kính có quy mô hơn 6.000 m2 chuyên trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao như dưa lưới, dưa leo, nho, ớt chuông, diện tích còn lại trồng các loại rau, củ theo mùa.
Từ năm 2021, nông trại đã lắp đặt hệ thống giám sát nông nghiệp công nghệ cao để theo dõi và chăm sóc cây trồng. Nhờ đó, cây trồng ít chịu tác động của thời tiết, đem lại hiệu quả kinh tế cao gấp 10 lần so với sản xuất truyền thống. Thời gian tới, nông trại của chị Yến sẽ nhân rộng thêm diện tích nhà màng, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để đưa các cây trồng mới, có giá trị kinh tế cao vào sản xuất.
Tại huyện Tam Dương với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, đặc biệt là sự chủ động, nỗ lực của người dân, doanh nghiệp, đến nay, trên địa bàn huyện đã hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ, nông nghiệp thông minh đem lại hiệu quả kinh tế cao tại các xã, thị trấn như Hợp Thịnh, An Hòa, Hợp Hòa, Hướng Đạo, Duy Phiên, Hoàng Lâu, Thanh Vân, Đạo Tú…
Điển hình phải kể đến mô hình Diệp Chi Farm của anh Nguyễn Đức Toàn, ở thôn Tân Thịnh, xã Hợp Thịnh. Nhằm đáp ứng nhu cầu thực phẩm sạch, an toàn ngày càng cao trên thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, cuối năm 2023, anh Toàn đã đầu tư hơn 500 triệu đồng xây dựng hơn 400 m2 nhà kính để trồng những giống cây mới, năng suất cao như dưa lưới Hami, dưa chuột Kichi Nhật Bản, cải ngọt Shika, cải Kale…
Toàn bộ mô hình được áp dụng phương pháp trồng thủy canh ứng dụng công nghệ cao theo hướng VietGAP, mở ra hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp tại địa phương, nâng cao thu nhập cho gia đình.
Hợp tác xã Nông sản Tam Dương, thị trấn Hợp Hòa - một trong những đơn vị tiêu biểu trên địa bàn huyện Tam Dương chủ động ứng dụng công nghệ, đưa các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao vào sản xuất, mở ra hướng phát triển nông nghiệp bền vững.
Trung bình mỗi năm, HTX trồng được 3 vụ dưa lưới cho thu hoạch từ 9 - 10 tấn quả, 3 vụ dưa chuột thu được 7,5 tấn cùng với đó là diện tích trồng hoa đồng tiền, ớt chuông, góp phần tăng thu nhập cho xã viên, cung ứng nguồn nông sản sạch, an toàn cho người tiêu dùng.
Giai đoạn 2021-2023, tổng diện tích gieo trồng cây hằng năm của tỉnh bình quân đạt 85,3 nghìn ha/năm. Nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu vào các kế hoạch, quy hoạch của tỉnh; tổ chức tập huấn, tuyên truyền, hướng dẫn nông dân quy trình sản xuất an toàn, thân thiện với môi trường, sản xuất gắn liền với bảo vệ môi trường đất, nước và không khí.
Đến nay, toàn tỉnh có gần 20% HTX dịch vụ nông nghiệp có hoạt động thương mại điện tử, ứng dụng nông nghiệp thông minh; 13% nông dân được tập huấn, đào tạo ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp và cách thức quảng bá, bán sản phẩm trên các nền tảng xã hội. Năm 2023, tổng giá trị sản xuất ngành trồng trọt tăng 7,8% so với cùng kỳ.
Ngành Nông nghiệp tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho các cấp chính quyền và người dân, đồng thời thay đổi cách nghĩ cách làm để tận dụng thời cơ, giảm thiểu nguy cơ và các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Mở rộng diện tích các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao; áp dụng cơ giới hóa đồng bộ, đẩy mạnh sản xuất rau quả an toàn theo hướng VietGAP, hữu cơ và liên kết theo chuỗi giá trị; tăng cường sử dụng giống năng suất, chất lượng cao...
Hồng Liên