Trước thực trạng các hình thức kinh doanh đa cấp không phép, bị biến tướng để lừa đảo, trục lợi thông qua nhiều hình thức khác nhau có xu hướng nở rộ, gây hệ lụy xấu tới người dân, công tác quản lý hoạt động này được các ngành chức năng từ Trung ương đến địa phương siết chặt. Mặc dù vậy, hoạt động này vẫn đang diễn biến phức tạp khiến công tác quản lý nhà nước gặp không ít khó khăn.
Từ năm 2018 đến nay, Sở Công thương tỉnh đã tiếp nhận 50 hồ sơ đề nghị xác nhận tổ chức hội nghị, hội thảo tại địa phương.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 14 doanh nghiệp đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương; trong đó 6 đơn vị có Văn phòng đại diện tại tỉnh gồm Công ty TNHH Oriflame Việt Nam, Công ty TNHH MTV Care For, Công ty TNHH Amway Việt Nam...
Hoạt động kinh doanh của các đơn vị này chủ yếu trong lĩnh vực làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, hàng tiêu dùng... và có những đóng góp nhất định cho ngân sách Nhà nước. Song đây vẫn là loại hình kinh doanh nhạy cảm, thực tế đã có nhiều tổ chức, doanh nghiệp lợi dụng để trục lợi bất chính, lừa đảo người tham gia bán hàng đa cấp.
Tăng cường quản lý nhà nước, cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh bán hành đa cấp, nâng cao nhận thức của người dân, tránh để các đối tượng lợi dụng hoạt động bán hàng đa cấp lừa đảo, chiếm đoạt tài sản người dân, từ năm 2018 đến đầu tháng 6/2024, Sở Công thương tỉnh đã tiếp nhận 50 hồ sơ đề nghị xác nhận tổ chức hội nghị, hội thảo tại địa phương và sau khi thẩm định đã từ chối 5 hồ sơ do không đảm bảo các yêu cầu theo quy định; đồng thời tiếp nhận 35 hồ sơ đăng ký hoạt động, sau khi thẩm định đã từ chối 5 hồ sơ do không đảm bảo yêu cầu theo quy định.
Cùng với đó, năm 2019, Sở Công thương đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 41 ngày 4/9/2019 về Quy chế phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn tỉnh.
Trên cơ sở đó, Sở Công thương đã thường xuyên phối hợp với Cục Quản lý thị trường tỉnh, Công an tỉnh và UBND các huyện, thành phố của tỉnh trong quá trình triển khai thực hiện các nhiệm vụ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.
Qua kiểm tra về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp tại Công ty TNHH GCoop Việt Nam và Công ty TNHH Unicity Maketing Việt Nam, bước đầu cho thấy các doanh nghiệp đều tuân thủ các quy định pháp luật trong lĩnh vực quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức bán hàng đa cấp tại địa phương.
Các sản phẩm của các đơn vị hoạt động kinh doanh đa cấp chủ yếu là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, hàng tiêu dùng...
(trong ảnh là sản phẩm của Công ty TNHH Amway Việt Nam).
Tuy nhiên, các ngành chức năng yêu cầu các đơn vị thường xuyên kiểm tra giám sát người tham gia bán hàng đa cấp của đơn vị mình, thực hiện đúng quy định của pháp luật (Nghị định số 18 ngày 28/4/2023 của Chính phủ (sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40 ngày 12/3/2018 của Chính phủ về kinh doanh theo phương thức đa cấp); trong đó lưu ý việc thực hiện chuyển tiếp trong 12 tháng đối với việc xác nhận kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp, kiến thức cho đầu mối tại địa phương.
Mặc dù vậy, đến nay, mô hình kinh doanh này vẫn đang tiếp tục bị biến tướng, diễn biến phức tạp tại tỉnh cũng như nhiều địa phương trên cả nước, trở thành ma trận với nhiều thủ đoạn tinh vi của các đối tượng đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nhiều người tham gia vào mạng lưới đa cấp phi pháp, gây mất an toàn trật tự xã hội, thiệt hại lớn về tài sản.
Theo đại diện Sở Công thương, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn tỉnh còn gặp một số khó khăn do các văn bản pháp luật còn nhiều bất cập.
Mạng lưới những người tham gia hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn rộng và phân bổ rải rác; nhận thức của nhiều người tham gia hoạt động bán hàng đa cấp còn hạn chế. Đa số người thực hiện bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh là người đại diện cho doanh nghiệp, được doanh nghiệp cử đi bán, khi có vấn đề liên quan thì người đủ tư cách pháp nhân, chịu trách nhiệm giải quyết công việc lại không có mặt tại địa phương.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 14 doanh nghiệp đăng ký hoạt động bán hàng theo phương thức đa cấp, nhưng đến nay, chỉ có 6 đơn vị có văn phòng đại diện tại địa phương. Việc không quy định doanh nghiệp phải có trụ sở, chi nhánh, văn phòng đại diện hay địa điểm kinh doanh tại địa phương dẫn đến các doanh nghiệp cử đầu mối mang tính chất đối phó, không có hiểu biết pháp luật hay hiểu biết về hoạt động của doanh nghiệp tại địa phương, gây khó khăn cho quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn...
Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh đa cấp trên địa bàn tỉnh, Sở Công thương đề nghị Bộ Công thương đề xuất, báo cáo Chính phủ phân cấp xử lý cho UBND các cấp và cơ quan Quản lý thị trường trong việc xử lý những sai phạm trong hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương.
Các đơn vị được Bộ Công thương chỉ định tăng cường việc tổ chức cấp Chứng chỉ đào tạo viên bán hàng đa cấp và Chứng nhận hoàn thành khóa đào tạo kiến thức về bán hàng đa cấp cho người tham gia bán hàng đa cấp của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp và thường xuyên tổ chức các hội nghị tập huấn kiến thức cho cán bộ địa phương về công tác quản lý bán hàng đa cấp tại địa phương.
Lưu Nhung