Chuyển đổi số (CĐS) là xu hướng tất yếu của nền báo chí hiện đại. Trong quá trình CĐS, các cơ quan báo chí không đơn thuần chỉ đầu tư công nghệ, đa dạng các loại hình mà còn đặc biệt quan tâm đến chuyển đổi ngay từ tư duy, nhận thức, phương pháp lãnh đạo, cách thức thực hiện theo hướng cải tiến và tối ưu hóa hoạt động, khuyến khích đội ngũ phóng viên, biên tập viên sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao, đa nền tảng nhằm tăng khả năng tương tác với công chúng, nâng cao vai trò của báo chí trong đời sống KT-XH, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số.
Phóng viên, biên tập viên Báo Vĩnh Phúc tham gia tập huấn kỹ năng thực hiện sản phẩm báo chí đa nền tảng. Ảnh: Kim Ly
Cùng với sự phát triển của các cơ quan báo chí cả nước, quá trình CĐS toàn diện tại tòa soạn Báo Vĩnh Phúc đang diễn ra ngày một rõ nét hơn, ngay từ tư duy cho đến cách làm, từ chủ trương đến hành động thông qua việc tận dụng hiệu quả ưu thế vượt trội của công nghệ và phát huy năng lực của đội ngũ cán bộ, phóng viên, kỹ thuật viên.
Căn cứ trên bộ tiêu chí đo lường CĐS theo 5 trụ cột của Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành, Báo Vĩnh Phúc đã chủ động xây dựng chiến lược, lộ trình, kế hoạch, giải pháp CĐS phù hợp với thực tiễn của đơn vị, xác định rõ những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện; chú trọng đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị và các phần mềm tiện ích.
Quy trình biên tập, xuất bản, quản lý nội dung (báo in và báo điện tử) được thiết lập chặt chẽ, quản lý thống nhất trên tòa soạn điện tử, tạo điều kiện thuận lợi để tác nghiệp trong mọi tình huống, đảm bảo hoạt động xuyên suốt và ổn định.
Coi yếu tố con người là điều kiện tiên quyết trong thực hiện nhiệm vụ CĐS, Ban Biên tập Báo Vĩnh Phúc thường xuyên phối hợp với Hội Nhà báo tỉnh và một số cơ quan báo chí của Trung ương tổ chức các chương trình bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng làm báo hiện đại, sắp xếp lại nhân lực phù hợp với các vị trí việc làm.
Mới đây, Báo Vĩnh Phúc đã tổ chức lớp tập huấn kỹ năng thực hiện sản phẩm báo chí đa nền tảng mang lại hiệu quả cao, có thể ứng dụng ngay trong thực tiễn công tác tuyên truyền. Nhờ có sự chỉ đạo sát sao, định hướng kịp thời của Ban Biên tập, đội ngũ người làm báo của Báo Vĩnh Phúc đã chủ động học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng, cách thể hiện tác phẩm báo chí đa phương tiện để bắt kịp xu thế CĐS.
Với mục tiêu đem lại trải nghiệm phong phú, đa dạng cho độc giả, các ấn phẩm báo in như Báo Vĩnh Phúc hằng ngày, Vĩnh Phúc Chủ nhật, Vĩnh Phúc Cuối tuần đã có nhiều đổi mới trong cách thức thể hiện các chuyên mục, nội dung nhờ các phần mềm thiết kế đồ họa, thay đổi phương pháp trình bày.
Hằng năm, tòa soạn triển khai xuất bản các số báo đặc biệt tuyên truyền các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng của tỉnh, của đất nước; xuất bản ấn phẩm báo ảnh bằng 2 ngôn ngữ là tiếng Anh và tiếng Việt nhằm giới thiệu các hình ảnh đẹp về quê hương, đất nước, con người, nét văn hóa đặc sắc, thành tựu phát triển kinh tế trong thời kỳ đổi mới. Trong các ấn phẩm này, nhiều tác phẩm được minh họa bằng hình ảnh sinh động và được thiết kế các box thông tin dễ đọc, dễ nhớ, tạo điểm nhấn cho bài báo.
Đối với loại hình báo điện tử, Báo Vĩnh Phúc đã chủ động đổi mới bằng việc thay đổi giao diện, tuyên truyền theo phương châm "Đa phương tiện, phục vụ đa đối tượng", đảm bảo "Nhanh - đúng - trúng - hay", bằng các bài viết, tác phẩm ảnh, video clip, infographic, emagazine, phát thanh số…
Hệ thống tổng khống chế tại Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh giúp số hóa quy trình sản xuất chương trình truyền hình. Ảnh: Kim Ly
Cùng với việc đổi mới trên 2 loại hình báo in, báo điện tử, hiện nay, tòa soạn Báo Vĩnh Phúc còn hướng đến tiếp cận công chúng bằng các phương thức mới, cách thức truyền tải thông tin đa dạng, nhanh chóng thông qua nền tảng mạng xã hội.
Không chỉ dừng lại ở việc ứng dụng công nghệ thông tin, thay đổi cách thức, phương pháp tiếp cận công chúng mà quá trình CĐS báo chí còn diễn ra mạnh mẽ nhờ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Điều này có thể thấy rõ ở một số tác phẩm báo chí của các cơ quan báo Trung ương, điển hình như ấn phẩm đặc biệt của Báo Nhân Dân xuất bản ngày 7/5/2024 được tích hợp công nghệ thực tế ảo ngay trên sản phẩm báo in.
Trong ấn phẩm này, với 4 trang in toàn bộ bức tranh tái hiện những khoảnh khắc tiêu biểu của Chiến dịch Điện Biên Phủ, bạn đọc có thể cắt, ghép bức tranh dài tới hơn 3m và tương tác với tranh thông qua công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR) hoặc quét mã QR. Công nghệ AR cho phép người dùng trải nghiệm bức tranh động trong chiều không gian vật lý.
Bắt nhịp với xu thế CĐS đã thực sự trở thành cuộc cách mạng công nghiệp đối với nền báo chí hiện đại. Phương thức và cách thực hiện nhiệm vụ CĐS của các cơ quan báo chí hiện nay đang đi đúng định hướng mà Đảng và Nhà nước xác định, đó là: "Xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; đảm bảo vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội; giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả, tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số" (Chiến lược CĐS báo chí đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 được Chính phủ phê duyệt vào ngày 6/4/2023).
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả chiến lược CĐS, các cơ quan báo chí cần hoạch định kế hoạch dài hạn, không ngại thay đổi, thẳng thắn nhìn nhận tồn tại, hạn chế để kịp thời tìm ra giải pháp tháo gỡ.
Quỳnh Hương