Dành cả cuộc đời cho những trang văn và tình yêu quê nhà, nhà văn Hà Đình Cẩn đã mở ra cho bạn đọc một niềm tin vào cuộc sống và góc nhìn mang đầy giá trị nhân văn. Những trang văn đẹp đẽ, giản dị, thanh cao qua tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương” đã đánh thức vẻ đẹp bất tận mà hoa lệ của thị trấn Tam Đảo một thời, đánh thức vẻ đẹp của người dân Vĩnh Phúc dù ở giai đoạn nào.
Nhà văn Hà Đình Cẩn sinh năm 1945 tại xã Tử Du, huyện Lập Thạch. Ông từng vinh dự được tặng các giải thưởng lớn về văn học nghệ thuật (VHNT) như: Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, giải thưởng Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, giải thưởng 5 năm Bộ Quốc phòng, giải thưởng Văn học Mê Kông, giải thưởng Nhà nước về VHNT… với những tác phẩm văn xuôi như "Ký sự những ngày xưa", "Cây sa mu còn lại", "Ô cửa sổ bỏ ngỏ", "Ngày đi qua", "Quần đảo san hô", "Vùng rừng âm vang", "Bên kia là núi"… hay nhiều tiểu thuyết nổi tiếng như "Cuối đường có mấy người", "Tam Đảo mù sương", "Rừng hẹn", "Mây vẫn bay về trời", "Vùng da báo"...
Tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương” thể hiện tình yêu và ý chí giữ gìn báu vật thiên nhiên, khát vọng vươn tới cuộc sống tốt đẹp.
Và đặc biệt, ông đã viết kịch bản cho bộ phim tư liệu dài tập "Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh" (90 tập)... Bộ phim vinh dự được trao 2 giải thưởng Đặc biệt, gồm Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (Búa liềm vàng) lần thứ V và Giải báo chí quốc gia năm 2021. Đây cũng là lần đầu tiên một tác phẩm giành giải Đặc biệt của Giải báo chí quốc gia.
Chúng tôi có cơ may được gặp và trò chuyện với nhà văn Hà Đình Cẩn ở chính quê nhà của ông tại xã Tử Du, huyện Lập Thạch. Trong ánh nắng chiều tà, ông chia sẻ sẽ ở lại nơi “chôn rau cắt rốn” trong suốt quãng đời còn lại và tình yêu mảnh đất quê hương trong ông lan tỏa sang chúng tôi qua những lời kể trong câu chuyện về “Tam Đảo mù sương”.
Nhà văn Hà Đình Cẩn đã dành hơn 2 tháng ở lại Tam Đảo và 2 năm để hoàn thành cuốn sách, một mình miệt mài tìm hiểu và viết về nơi này...
Tác phẩm đã đánh thức vẻ đẹp của vùng đất mộng mơ với sương mù phủ đặc quanh năm, vẻ đẹp của những vệt đá cổ rêu phong, hay cho người ta thấy một câu chuyện điểm màu sắc mê đắm của loài hoa đỗ quyên mọc trên đỉnh núi Tam Đảo với mối tình chung thủy ngàn năm.
Tam Đảo với vẻ đẹp tráng lệ, huyền ảo mà kiêu sa và sang trọng bậc nhất ở những năm đầu thế kỷ 19 bởi hàng trăm ngôi biệt thự được xây dựng, thiết kế theo lối kiến trúc Pháp; mỗi biệt thự được thiết kế kiên cố với kiểu dáng khác nhau nằm cách biệt men theo sườn núi với những tên gọi lãng mạn như L’Horizon (đường chân trời), Belle Vue (ngoạn mục)... và nội thất bên trong được bố trí lò sưởi, có bể bơi, phòng khiêu vũ, hầm rượu...
Những lối cầu thang, bờ tường đá hay vòm cổng... được xây dựng công phu, tráng lệ còn sót lại của Dinh Toàn quyền nằm riêng trên một mỏm núi hay hầm thực phẩm của khách sạn Metropolle, biệt thự Belle Vue đã bị vùi lấp giữa hoang tàn vẫn không mất đi vẻ kiêu hãnh, hào hoa. Đó cũng là những dấu tích lịch sử hiện hữu cho thấy những giá trị tinh hoa của kiến trúc châu Âu ở Việt Nam.
Trong tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương”, nhà văn Hà Đình Cẩn đã miêu tả những con người tài ba, ý chí quật cường, sẵn sàng tham gia kháng chiến cũng như sẵn sàng bảo vệ nơi đỉnh núi mờ sương này. Một nơi mà tạo hóa đã ban như “hòn ngọc Đông Dương” khiến thực dân Pháp phải nhòm ngó và quyết định đặt làm khu nghỉ dưỡng.
Vì vậy, những người con của các vùng miền Vĩnh Phúc khi lên với Tam Đảo đã sẵn sàng hy sinh, bảo vệ "báu vật" thiên nhiên quý giá của vùng đất quyến rũ này; thế hệ trẻ tiếp nối cũng đau đáu khát vọng tìm lại lịch sử, nối sợi dây quá khứ và hiện tại cùng tương lai bằng tình yêu thiên nhiên, con người, nhưng cũng cảnh báo về sự thay đổi - nếu quá đà sẽ phá hủy, làm biến dạng, thậm chí phải trả giá đắt!.
Nhà văn Hà Đình Cẩn đã gửi gắm tư tưởng và ý chí qua những số phận nhân vật cùng hồi ức về một giai đoạn lịch sử xảy ra tại thị trấn Tam Đảo. Cuộc chiến tranh nào cũng đầy đau thương, giằng xé…, ông đã khẳng định với bạn đọc - tiêu thổ kháng chiến để ta khẳng định chủ quyền, dù tiếc nuối nhưng vẫn phải phá bỏ, bởi đó là bước quyết định sống còn của lịch sử.
Nhà văn Hà Đình Cẩn và tình yêu Vĩnh Phúc qua tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương”.
Tiểu thuyết “Tam Đảo mù sương” như một tiếng thổn thức của người con Vĩnh Phúc về bức tranh Tam Đảo, từng trang văn được tái hiện lại một Tam Đảo tráng lệ, đẹp hùng vĩ mà sâu thẳm để trân trọng hơn những gì ta có ngày hôm nay, để tiếp tục xây dựng một Tam Đảo đẹp hơn, phồn vinh hơn như di nguyện trong Di chúc của Bác sau chiến tranh là xây dựng “đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”.
Bài, ảnh: Thu Thủy