Hàng “cận date” là tên gọi của những mặt hàng gần đến ngày hết hạn sử dụng, tập trung chủ yếu vào nhóm thực phẩm khô, tươi sống, thực phẩm chức năng, hóa mỹ phẩm… Dịp Tết, nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao, các cửa hàng kinh doanh, siêu thị và các trang mạng xã hội lại quảng cáo khá rầm rộ mặt hàng này. Với ưu thế giá rẻ, nên dù sắp hết hạn sử dụng, các sản phẩm này vẫn thu hút khá đông người tiêu dùng chọn mua.
Do kinh tế eo hẹp nên chị Nguyễn Thị Hòa, ở phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên thường tìm mua hàng “cận date” ở các siêu thị và cả trên mạng xã hội. Thói quen này được chị duy trì đều đặn, nhất là từ khi có dịch Covid-19 và trong các đợt giá xăng, dầu tăng, kéo theo giá thực phẩm, hàng tiêu dùng tăng.
Chị Hòa cho biết: "Thỉnh thoảng ở các siêu thị có những sản phẩm gần hết ngày sử dụng như sữa, bánh kẹo, thực phẩm đông lạnh, dầu ăn và cả thịt, cá các loại, tôi đều mua về dùng.
Có những loại hàng ngoại nhập khá đắt như sữa tươi, váng sữa của Úc, Nhật, Pháp nếu nguyên giá thì phải 60 - 80 nghìn đồng/ lít, bình thường sẽ không có điều kiện tài chính để mua. Tuy nhiên hàng “cận date” khoảng 1 tháng mà giá giảm chỉ bằng 1 nửa, thậm chí thấp hơn nên mình vừa mua được hàng có thương hiệu ngoại nhập lại có mức giá "hời".
Với các mặt hàng thực phẩm như thịt, trứng, hải sản đông lạnh nguồn gốc hàng ở siêu thị thường đảm bảo hơn so với chợ, điều kiện bảo quản cũng tốt hơn nên mặc dù gọi là “cận date” nhưng qua nhiều lần sử dụng tôi thấy chất lượng vẫn rất ổn mà còn tiết kiệm được chi phí".
Cùng sở thích mua hàng “cận date”, nhưng đã vài lần chị Nguyễn Thị Oanh, công nhân khu công nghiệp Khai Quang “dở khóc, dở cười” vì hàng không phải lúc nào cũng được như ý.
Chị cho biết: "Mấy lần tôi mua sữa chua, sữa tươi trên mạng khi hạn sử dụng chỉ còn 5 - 7 ngày. Có lần dùng sản phẩm thấy rất ngon, mùi vị không khác gì so với sản phẩm mới, nhưng cũng có lần thấy sản phẩm sữa chua chảy nước, nhớt, vị lạ nên tôi cũng đành vứt bỏ không dám cho con ăn".
Mới đây nhất, chị Oanh mua một hộp Omega hàng của Úc tại một cửa hàng ở thành phố Vĩnh Yên khi cửa hàng quảng cáo “Giảm giá sốc từ 575k xuống còn 185k/hộp”.
Chị Oanh chia sẻ: “Biết là hàng “cận date” nên mới có mức giá rẻ, nhưng cửa hàng không nói rõ là hạn sử dụng còn rất ngắn, tôi cũng chủ quan không kiểm tra kỹ nên khi mang về dùng được 1 tuần mới “té ngửa” thấy hạn sử dụng ghi trên bao bì hộp còn đúng 25 ngày.
Lọ Omega 3,6,9 có hàm lượng 1.000mg, liều dùng mỗi ngày 1 viên, hộp có 90 viên tức là dùng 3 tháng mới hết. Nhưng tôi chỉ dùng được 30 viên thì “hết date” nên phải bỏ 60 viên còn lại không dám dùng vì lo hàng hết hạn ảnh hưởng sức khỏe. Thật sự mua hàng "cận date" cũng phải chấp nhận 50/50 , không để ý một chút là coi như ném tiền qua cửa sổ”!
Hiện nay, việc mua, bán hàng “cận date” rất phổ biến trên thị trường. Xu hướng này không phải là xấu bởi nó giúp nhà sản xuất, phân phối sản phẩm thu hồi được vốn. Đồng thời, giúp tiết kiệm chi phí cho người tiêu dùng khi mua sắm và tránh gây lãng phí, nhất là thực phẩm.
Nhiều năm qua, tại các siêu thị như Go! Vĩnh Phúc; Co.opmart Vĩnh Phúc và một số cửa hàng khác đều bố trí quầy bán những sản phẩm khuyến mại, giảm giá với đủ các mặt hàng từ thực phẩm, đồ gia dụng, mỹ phẩm, dầu gội đầu… với mức giá giảm tới 70 - 80% so với giá ban đầu.
Trong đó, các sản phẩm tươi sống như thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm, hải sản… thường có hạn sử dụng 3 ngày từ khi đóng gói. Đến ngày thứ 3, hầu hết các sản phẩm còn tồn lại đều được siêu thị dán nhãn giảm giá, khuyến mại.
Điều này đã giúp không ít người tiêu dùng tiết kiệm được "hầu bao" mà vẫn được sử dụng những sản phẩm tốt, được kiểm định chất lượng.
Không chỉ ở các siêu thị mà trên các trang thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội zalo, facebook, tictok… các sản phẩm hàng “cận date” cũng được quảng cáo rầm rộ. Với ưu thế giá rẻ chỉ bằng 1/3 giá niêm yết, kết hợp với thương hiệu sản phẩm nên mặt hàng này vẫn có "chỗ đứng" nhất định với một bộ phận người tiêu dùng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, hàng “cận date” vẫn có thể sử dụng được, bởi các nhà sản xuất đã tính toán rất kỹ lưỡng về thời gian để đảm bảo chất lượng sản phẩm tốt, an toàn nhất khi đến tay người tiêu dùng.
Hiện chưa có quy định nào cấm kinh doanh, mua bán những mặt hàng này và việc mua, sử dụng hàng “cận date” đều do lựa chọn, quyết định của người tiêu dùng.
Trong năm qua, Hội Tiêu chuẩn - Bảo vệ người tiêu dùng tỉnh cũng chưa ghi nhận trường hợp người tiêu dùng sử dụng hàng “cận date” gặp vấn đề về chất lượng và khiếu nại.
Tuy nhiên, hội cũng khuyến cáo: Người tiêu dùng cần cẩn trọng khi mua những mặt hàng “cận date”, bởi đến thời điểm sắp hết hạn, một số chất trong sản phẩm, nhất là sản phẩm ăn uống có thể bị biến đổi cấu trúc, khiến độ tươi, ngon bị giảm xuống.
Khi mua, nên tìm hiểu kỹ về nhà sản xuất, đơn vị phân phối, hạn sử dụng, quan sát kỹ cảm quan bên ngoài bởi quá trình vận chuyển, bảo quản, điều kiện thời tiết cũng có thể khiến sản phẩm hư hỏng, giảm chất lượng trước hạn ghi trên bao bì.
Đặc biệt, những thực phẩm như thịt, sữa, bánh kẹo, đồ uống, thực phẩm chức năng rất dễ bị nấm mốc, vi sinh vật, độc tố xâm nhập gây biến đổi chất dẫn đến ngộ độc, bởi vậy cần phải chú ý, tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi mua.
Bài, ảnh: Phương Loan