Những gì đang diễn ra ở TP.Los Angeles (bang California, Mỹ) không đơn thuần là biểu tình và bạo lực, mà còn thể hiện sự chia rẽ sâu sắc của chính trị Mỹ vốn đang được so sánh như một cuộc "cách mạng văn hóa".
Đến hôm qua (9/6), các cuộc biểu tình phản đối chính sách với người nhập cư tại Los Angeles vẫn chưa được vãn hồi sau khi chính quyền liên bang của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điều lực lượng Vệ binh Quốc gia đến TP này từ ngày 8/6 (theo giờ địa phương).
Không những vậy, căng thẳng còn có nguy cơ dâng cao khi thông qua mạng xã hội X, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth thông tin thủy quân lục chiến có thể được huy động. Theo phía quân đội, khoảng 500 binh sĩ thủy quân lục chiến đã "sẵn sàng triển khai" từ ngày 8/6 nếu cần thiết.
Chia rẽ sâu sắc
Trong khi đó, trả lời Đài MSNBC sáng 9/6 (giờ VN), Thống đốc bang California Gavin Newsom tuyên bố sẽ nộp đơn kiện chính quyền Tổng thống Trump vì đã vượt quyền trong việc triển khai Vệ binh Quốc gia chống biểu tình ở Los Angeles.
Theo Thống đốc Newsom, Tổng thống Trump đã điều động Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles mà không tham vấn hoặc nhận được đồng ý trước của chính quyền bang. Thống đốc bang California chỉ trích việc ông Trump tuyên bố tiếp quản quyền chỉ huy Vệ binh Quốc gia (của bang California) là "hành động phi pháp, vô đạo đức và vi hiến".
Lực lượng Vệ binh Quốc gia được triển khai ở Los Angeles ngày 8/6.
Ông Newsom cũng thách thức lời đe dọa từ một cố vấn của Tổng thống Trump về việc chính quyền liên bang có thể ra lệnh bắt giữ ông Newsom lẫn Thị trưởng Los Angeles Karen Bass nếu hai người can thiệp vào nỗ lực trục xuất dân nhập cư trái phép đang được triển khai.
Cùng ngày 8/6, ông Newsom và bà Bass đã kêu gọi người dân Los Angeles biểu tình ôn hòa, vì nếu có hành vi bạo lực sẽ tạo cớ cho chính quyền liên bang đàn áp.
Không chỉ riêng gì lãnh đạo chính quyền California mà nhiều chính trị gia đảng Dân chủ cũng đã lên tiếng cáo buộc các biện pháp của Tổng thống Trump gây nên hỗn loạn. Reuters ngày 9/6 dẫn lời Thượng nghị sĩ Chris Murphy chỉ trích: "Điều quan trọng cần nhớ là ông Trump không cố gắng xoa dịu vấn đề hoặc khiến tình hình ổn định. Ông ấy đang tìm cách kích động và chia rẽ". Thậm chí, vị nghị sĩ này còn cho rằng: "Phong trào của ông ấy (Tổng thống Trump - NV) không tin vào dân chủ hay biểu tình - và nếu có cơ hội chấm dứt pháp quyền, họ sẽ nắm lấy nó".
Tương tự, Thượng nghị sĩ Cory Booker lên án việc ông Trump vì đã triển khai lực lượng quân sự đến California mà không có sự chấp thuận của chính quyền tiểu bang và cảnh báo điều đó sẽ chỉ làm leo thang căng thẳng. Trả lời Đài NBC, ông Booker cáo buộc Tổng thống Trump là "đạo đức giả", vì không hề hành động trong vụ hàng ngàn người ủng hộ ông Trump gây bạo động ở trụ sở quốc hội Mỹ vào ngày 6/1/2021, rồi sau đó ông Trump lại ân xá cho những người bị bắt.
Nỗi lo "cách mạng văn hóa"
Những chính sách của Tổng thống Trump đối với vấn đề người nhập cư được dẫn chứng như một phần trong cuộc "cách mạng văn hóa" mà ông bị cho là đang theo đuổi.
Học giả Paul Krugman cho rằng sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump cùng phong trào "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA) ủng hộ ông đã tiến hành trả thù không chỉ các đối thủ chính trị mà còn với tất cả những người bị họ coi là giới tinh hoa không bao gồm các tỉ phú nhưng bao gồm các giáo sư đại học, nhà khoa học và chuyên gia. Qua đó, ông Trump và MAGA tấn công cả chiến lược "Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập" (DEI) vốn tập trung vào việc đa dạng hóa và tạo ra những cơ hội bình đẳng cho người lao động, bất kể giới tính, độ tuổi, sắc tộc hay văn hóa. Đây là chiến lược nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của giới tinh hoa Mỹ.
Thực tế, chỉ vài giờ sau khi tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1, Tổng thống Trump bắt đầu ban hành các lệnh hành pháp để gây áp lực với DEI và chỉ đạo các cơ quan liên bang lập danh sách các công ty tư nhân có thể bị điều tra vì các chính sách DEI.
Trong một bài bình luận mới đây trên tờ Foreign Policy, tác giả Howard W.French cũng đặt vấn đề: Nước Mỹ đang đối mặt với một "cuộc cách mạng văn hóa"?. Ông dẫn ra rằng chỉ trong thời gian ngắn đầu nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Trump đã xuất hiện nỗ lực kích động các cuộc "đấu tố" nhằm loại bỏ những trở ngại đối với quyền lực cá nhân.
Những người chỉ trích chủ nhân Nhà Trắng còn dẫn lại điều mà TS Kevin Roberts, Chủ tịch Quỹ Di sản (Heritage Foundation, Mỹ), nêu ra hồi tháng 7.2024 - thời điểm cuộc bầu cử tổng thống Mỹ dần tăng nhiệt. Cụ thể, TS Roberts nhấn mạnh: "Chúng ta đang trong quá trình chuyển sang cuộc cách mạng lần thứ 2 của Mỹ". Quỹ Di sản là cơ quan nghiên cứu, tư vấn chính sách có ảnh hưởng mạnh mẽ đến Tổng thống Trump. Đây cũng là đơn vị được cho là kiến tạo nên "Project 2025" - một kế hoạch tăng cao quyền hạn cho Tổng thống Trump sau khi đắc cử.
Q.N (Theo Báo Thanh niên)