Trước tình hình thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, các hiện tượng thời tiết cực đoan có xu hướng gia tăng cả về số lượng và mức độ ảnh hưởng, vì vậy, công tác phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai luôn được tỉnh đặc biệt quan tâm, chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Qua đó góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, nhanh chóng ổn định đời sống cho nhân dân, đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Người dân tham gia hỗ trợ lực lượng chức năng đắp đê ở xã Tứ Yên (Sông Lô). Ảnh: Nguyễn Lượng
Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền; người đứng đầu cơ quan, đơn vị, tổ chức để chỉ đạo toàn diện các hoạt động phòng, chống thiên tai (PCTT) tại địa phương, Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch số 182 thực hiện Chỉ thị số 42 ngày 24/3/2020 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, UBND tỉnh đã phê duyệt Kế hoạch PCTT trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025; phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai; chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường công tác PCTT trong điều kiện diễn biến phức tạp của thời tiết.
Cơ quan Thường trực về PCTT của tỉnh, các cơ quan chức năng thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Đài Khí tượng thủy văn (KTTV) tỉnh trong tiếp nhận bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai; cập nhật số liệu KTTV từ hệ thống KTTV chuyên dùng hằng ngày để tham mưu UBND tỉnh, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh các biện pháp chỉ đạo, điều hành, ứng phó với từng đợt thiên tai, từng loại hình thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai...
Nhằm thích nghi với tình trạng biến đổi khí hậu, các cấp, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh đã thường xuyên lồng ghép nội dung PCTT vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội như mở rộng, nâng cấp các tuyến đê trung ương, đê địa phương đảm bảo chống lũ kết hợp làm đường giao thông; cải tạo, nâng cấp các hồ chứa nước, đảm bảo cắt lũ đồng thời tích nước phục vụ sản xuất; khơi thông, nạo vét các luồng tiêu; xây dựng mới, sửa chữa các trạm bơm trên địa bàn tỉnh; xây dựng các cầu vượt qua ngầm, tràn trên các tuyến đường giao thông.
Đặc biệt, trên địa bàn tỉnh đang triển khai dự án "Quản lý nguồn nước và ngập lụt tỉnh Vĩnh Phúc", bước đầu phát huy tác dụng, một số hạng mục công trình được vận hành giảm thiểu ngập lụt trong đợt mưa lũ do ảnh hưởng của bão số 3 năm 2024.
Lực lượng dân quân thị trấn Tam Sơn (Sông Lô) dọn dẹp sau ảnh hưởng của bão. Ảnh: Nguyễn Lượng
Cùng với đó, năm 2024, tỉnh được Quỹ Cộng đồng PCTT tài trợ 10 trạm đo mưa tự động phục vụ công tác PCTT đã phát huy hiệu quả, cung cấp kịp thời lượng mưa theo thời gian thực trong đợt mưa lũ do hoàn lưa bão số 3 gây ra.
Đồng thời, trên địa bàn tỉnh đã được lắp đặt 2 hệ thống camera giám sát mực nước tại trạm thủy văn Kim Xá và trạm bơm Bạch Hạc. Từng bước đầu tư xây dựng, nâng cao khả năng chống chịu thiên tai, đến nay, hệ thống các công trình PCTT của tỉnh cơ bản đảm bảo chống lũ theo thiết kế.
Những năm gần đây, các tiến bộ khoa học công nghệ đã được khai thác, phát huy hiệu quả phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các cấp như ứng dụng công nghệ họp trực tuyến, các công cụ số hóa Zalo, mạng xã hội Facbook... giúp nhân dân chủ động các biện pháp ứng phó.
Việc khắc phục hậu quả thiên tai đã được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các cơ quan, đoàn thể trên địa bàn quan tâm, chủ động thực hiện, giúp nhân dân nhanh chóng ổn định cuộc sống.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTT trên địa bàn tỉnh vẫn còn những khó khăn, vướng mắc. Khi có mưa lớn, việc tiêu thoát lũ trên địa bàn tỉnh (trừ các vùng Lập Thạch, Sông Lô, ven sông Phó Đáy và vùng bãi Vĩnh Tường, Yên Lạc) là chảy ra sông Phan và sông Cà Lồ và sông Cầu tại Phúc Lộc Phương. Khi mực nước sông Cầu dâng cao khiến tiêu thoát lũ của tỉnh rất chậm, gây ngập lụt nghiêm trọng trong năm 2016, và cuối tháng 5/2022.
Việc thực thi Luật PCTT, Luật Thủy lợi, Luật Đê điều chưa đạt hiệu quả cao; tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều vẫn xảy ra và chưa được xử lý triệt để; trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác quản lý, xử lý vi phạm pháp luật đê điều, thủy lợi còn chưa cao để tồn đọng nhiều vi phạm. Công tác thu Quỹ PCTT hằng năm đạt kết quả thấp...
Xác định công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tăng cường tuyên truyền phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai đến các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân.
Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện, diễn tập nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ trực tiếp làm công tác PCTT các cấp, lực lượng vũ trang. Lồng ghép nhiệm vụ PCTT vào quy hoạch, kế hoạch, chiến lược phát triển của tỉnh theo hướng kết hợp đa mục tiêu, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm các nguồn lực.
Tập trung xử lý các trọng điểm đê điều xung yếu; sửa chữa, nâng cấp bảo đảm an toàn hồ đập thủy lợi, chủ động di dời dân cư ra khỏi khu vực nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất... Tăng cường đầu tư nâng cao năng lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị tại cơ quan thường trực PCTT các cấp. Đẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học công nghệ trong phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai...
Lưu Nhung