Làm từ thiện cũng cần đúng cách

Từ thiện là hoạt động ý nghĩa, nhân văn, thể hiện tinh thần “Lá lành đùm lá rách”, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau. Thế nhưng, việc làm từ thiện sao cho vừa bảo đảm an toàn, vừa đạt hiệu quả tốt nhất thì đó không phải là chuyện đơn giản.

Thời gian gần đây, câu chuyện liên quan đến việc sao kê từ thiện của chị Lê Thị Thu Hòa ở tỉnh Ninh Thuận, mẹ của bé Bắp - một cậu bé 4 tuổi mắc bệnh ung thư máu đang điều trị tại Singapore tiếp tục gây xôn xao dư luận.

Trước đó, Tiktoker Phạm Thoại đã đứng ra kêu gọi các mạnh thường quân quyên góp được hơn 16 tỷ đồng để hỗ trợ bé Bắp. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị, việc mẹ bé Bắp không công khai, minh bạch các khoản chi tiêu đã khiến nhiều mạnh thường quân và cộng đồng mạng bức xúc, nghi ngờ về việc sử dụng sai mục đích số tiền quyên góp, làm dấy lên lo ngại về lòng tin trong các hoạt động từ thiện.

Trong thời đại công nghệ số bùng nổ, hoạt động thiện nguyện đã lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những câu chuyện ấm lòng, không ít vấn đề nhức nhối đã nảy sinh, đặc biệt là các hoạt động từ thiện tự phát.

Từ lòng trắc ẩn, mỗi người đều sẵn sàng chia sẻ, quyên góp vài trăm nghìn đến vài chục triệu đồng ủng hộ những hoàn cảnh khó khăn được chia sẻ trên mạng xã hội. Tuy nhiên, đằng sau những lời kêu gọi đầy cảm xúc ấy, không ít hoạt động thiếu minh bạch, không có sự kiểm chứng, giám sát của cơ quan quản lý đã tạo ra kẽ hở cho những hành vi trục lợi. Hậu quả là niềm tin của cộng đồng vào công tác từ thiện bị xói mòn, lung lay, lòng tốt bị lợi dụng và những hoàn cảnh khó khăn đang cần được giúp đỡ có thể sẽ bị bỏ lại phía sau.

Đồng chí Lê Văn Long, Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh cho biết: “Những năm qua, đã có rất nhiều câu chuyện kêu gọi từ thiện thiếu công khai, minh bạch đã để lại bức xúc trong dư luận. Để hoạt động này thực sự hiệu quả và ý nghĩa, người làm từ thiện cần có sự tỉnh táo và trách nhiệm.

Việc tìm hiểu kỹ lưỡng về hoàn cảnh và nhu cầu thực tế của người cần giúp đỡ là điều kiện tiên quyết giúp đưa ra quyết định đúng đắn, tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo sự hỗ trợ đến đúng người. Các cá nhân hay tổ chức đứng ra kêu gọi quyên góp ủng hộ cần phải công khai, minh bạch các khoản hỗ trợ thiện nguyện, tuân thủ các quy định của pháp luật để tránh trường hợp sử dụng nguồn hỗ trợ sai mục đích, ý nghĩa ban đầu”.

Theo Điều 17 Nghị định 93 của Chính phủ về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo quy định cá nhân có trách nhiệm thông báo đầy đủ trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận, thời gian cam kết phân phối tiền từ thiện. Đồng thời gửi văn bản đến UBND cấp xã nơi cư trú để được theo dõi và cung cấp thông tin khi cần.

Trong trường hợp nguồn tiền quyên góp được sử dụng chưa hết, người đứng ra kêu gọi phải thống nhất với tổ chức, cá nhân đóng góp để có phương án phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện còn dư hoặc chuyển cho Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp.

Cá nhân đứng ra kêu gọi phải ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có). Đồng thời gửi kết quả bằng văn bản tới UBND cấp xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày. Nếu người kêu gọi từ thiện có hành vi gian dối để ăn chặn, chiếm đoạt thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, đôi khi niềm tin cũng bị lung lay bởi những vụ việc tiêu cực, lợi dụng lòng tin để trục lợi. Nhưng may mắn thay, giữa những bộn bề cuộc sống, vẫn còn đó những câu chuyện ấm áp về tình người, giúp chúng ta tìm lại niềm tin vào những giá trị chân thực.

Tại Gala Việc Tử Tế 2020, câu chuyện về cuốn sổ "Tạ ơn cuộc đời" của anh Tạ Văn Thắng, người đàn ông dân tộc Tày ở tỉnh Quảng Ninh một mình nuôi 4 con nhỏ, trong đó có một em bị bệnh hiểm nghèo, đã để lại những cảm xúc sâu sắc trong lòng khán giả.

Trong cuốn sổ, anh Thắng cẩn thận ghi chép tên từng người đã giúp đỡ con trai anh trong quá trình chữa bệnh. Người giúp bao thóc trị giá 400.000 đồng, một hãng xe khách Hà Nội không lấy tiền xe hay cụ bà cho tiền trên ô tô… cũng được anh trân trọng lưu lại.

Hành động này không chỉ thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của anh mà còn là minh chứng cho sự minh bạch, rõ ràng trong việc tiếp nhận sự giúp đỡ từ cộng đồng. Câu chuyện của anh Thắng là một lời nhắc nhở dù trong hoàn cảnh nào, lòng tốt và sự tử tế vẫn luôn là những giá trị đáng trân trọng.

Làm từ thiện là một hành động ý nghĩa, nhưng cần được thực hiện một cách rõ ràng và hiệu quả. Từ thiện không chỉ giới hạn ở việc đóng góp tiền bạc mà còn có thể là mua sản phẩm gây quỹ, tham gia tình nguyện hoặc hỗ trợ trực tiếp.

Dù là hình thức nào, điều quan trọng nhất là chọn đơn vị, tổ chức uy tín, có giấy phép hoạt động và sự quản lý của Nhà nước. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong việc hỗ trợ những người cần được giúp đỡ.

Hương Giang