Cuốn sách “Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam” của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S. McNamara được Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ hai sau đúng 30 năm ra mắt bạn đọc tại Mỹ.
Năm 1995, khi nước Mỹ vẫn còn chia rẽ sâu sắc về cuộc chiến tranh Việt Nam, một cuốn sách gây chấn động đã ra mắt: “Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam” của Robert S. McNamara - cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ dưới thời các Tổng thống Kennedy và Johnson, người từng góp phần vào việc hoạch định và mở rộng can thiệp quân sự của Mỹ tại Việt Nam.
Cuốn hồi ký của cựu Bộ trưởng Mỹ McNamara. Ảnh: NXB Chính trị quốc gia Sự thật
Không giống như nhiều hồi ký chính trị khác, McNamara viết cuốn sách này sau hơn 25 năm im lặng, không nhằm thanh minh hay biện hộ, mà để chia sẻ sự thật. Trong lời mở đầu, ông thừa nhận: “Đây là cuốn sách tôi định không bao giờ viết ra”. Sự thôi thúc xuất phát từ nỗi day dứt về trách nhiệm lịch sử và mong muốn giúp người Mỹ cũng như thế giới hiểu được vì sao những người trí thức, yêu nước như ông lại có thể phạm phải sai lầm nghiêm trọng tại Việt Nam.
Cuốn hồi ký không né tránh, không tô vẽ, mà thẳng thắn nhìn thẳng vào những sai lầm của bản thân tác giả và của cả nước Mỹ, gửi gắm một thông điệp lịch sử có giá trị cho nhiều thế hệ.
Cuốn sách gồm 11 chương và 1 phụ lục, dựa trên hàng trăm tài liệu lưu trữ, biên bản họp nội bộ và hồi ức của các nhân vật, tái hiện toàn cảnh sự can dự của Mỹ vào Việt Nam từ đầu những năm 1961 đến giai đoạn chiến tranh leo thang. McNamara không đổ lỗi cho ai, mà phân tích nguyên nhân sâu xa của thất bại là sự thiếu hiểu biết về lịch sử, văn hóa và ý chí của dân tộc Việt Nam.
Bản sách ra mắt năm 2025 tại Việt Nam đặc biệt khi có lời nói đầu của hai người con tiêu biểu. Đó là Craig McNamara, người từng cùng các cựu binh Mỹ trở lại chiến trường Ia Đrăng để trao trả lá cờ Quân Giải phóng - biểu tượng của sự hòa giải và Võ Hồng Nam, con trai Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Ông Võ Hồng Nam chia sẻ: “Chúng ta càng nên đọc - đọc để hiểu sâu hơn bản chất của chiến tranh, để thấy rằng ở bên kia chiến tuyến cũng có những con người muốn tìm tới tận cùng căn nguyên của cuộc chiến để trả lời cho câu hỏi về đúng - sai và dũng cảm mở ra cơ hội hòa giải”.
Ông Craig McNamara bày tỏ hy vọng thông qua cuốn sách, người Mỹ và người Việt Nam có thể nhìn lại quá khứ một cách thấu đáo và cùng nhau hàn gắn những vết thương của chiến tranh.
Cuốn sách “Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam” không chỉ giúp bạn đọc có thêm tài liệu nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta mà còn mở ra một chương mới trong việc đối thoại lịch sử, góp phần làm sâu sắc thêm sự hiểu biết và lòng khoan dung giữa hai dân tộc, đồng thời nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau về bài học đắt giá của quá khứ.
Phương Hoa (Theo hanoimoi.vn)