Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Người căn dặn: “Cán bộ là đầy tớ của dân, không được phung phí tiền bạc, công sức của dân, của nước, phải gương mẫu thực hành tiết kiệm và vận động, giáo dục cán bộ, đảng viên và nhân dân thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…”. Kế thừa, phát triển sáng tạo quan điểm đó, bài viết “Thực hành tiết kiệm” của Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa khẳng định tiết kiệm chính là một nghệ thuật quan trọng của đời sống xã hội.
Mở đầu bài viết, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ với nhau, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả phạm vi gia đình, đất nước và xã hội. Vì vậy, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là điều cần làm trong cuộc sống của từng cá nhân và toàn xã hội, là “hòn đá tảng” góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững. Đây không chỉ là một thông điệp chính trị mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về giá trị thực tiễn trong cuộc sống hằng ngày của mỗi chúng ta.
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, khi bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã có nhiều chủ trương, ban hành nhiều chỉ thị về vấn đề thực hành tiết kiệm, chống lãng phí như: Chỉ thị số 21 của Ban Bí thư khóa XI về việc đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Chỉ thị số 27 của Bộ Chính trị khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Chỉ thị số 42 của Bộ Chính trị khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư...
Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa X cũng đã ban hành Pháp lệnh về việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 1998, được Quốc hội khóa XI nâng lên thành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2005 và được Quốc hội khóa XIII sửa đổi, bổ sung ban hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013.
Hiến pháp năm 2013 cũng hiến định “Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng trong hoạt động KT-XH và quản lý nhà nước”. Hằng năm và theo giai đoạn, Chính phủ đều ban hành chương trình tổng thể về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… Các tổ chức, cá nhân, nhất là cán bộ, đảng viên đã chú trọng thực hiện tiết kiệm chi thường xuyên, nâng cao vai trò của người đứng đầu trong thực hành tiết kiệm…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, việc thực hành tiết kiệm vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, đạt hiệu quả rất thấp. Các chủ trương, chính sách tiết kiệm chưa thật sự phát huy hiệu quả.
Sự lãng phí, thất thoát tài sản, ngân sách nhà nước đã và đang diễn ra trên phạm vi rộng, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Thực hành tiết kiệm chưa thành nền nếp thường xuyên; tiết kiệm chưa trở thành ý thức thường trực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân.
Vẫn còn một bộ phận không ít cán bộ, đảng viên, trong đó, có cả người đứng đầu thiếu tinh thần trách nhiệm, thích hưởng thụ, thích vật chất, gây thất thoát kinh phí, tài sản, lãng phí trong tiêu dùng, sử dụng công quỹ cho chi tiêu cá nhân, nhóm lợi ích…
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế nêu trên là do ý thức trách nhiệm, sự quyết tâm của một số cơ quan, tổ chức và cá nhân chưa cao, chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt, cơ chế chính sách, nội quy, quy định chưa đầy đủ, rõ ràng, nhiều kẽ hở.
Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có lúc, có nơi còn hình thức, chiếu lệ. Một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự tự giác trong việc xây dựng các giải pháp để triển khai việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong lĩnh vực, phạm vi được giao quản lý.
Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn mang tính hình thức, chưa đi vào thực tế cuộc sống của mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương, mỗi gia đình và từng cá nhân, chưa đưa ra được các mục tiêu, chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá cụ thể. Công tác thanh tra, kiểm tra về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại các cấp, các ngành hiệu quả chưa cao.
Đồng chí Nguyễn Văn Xuân, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vĩnh Thịnh (Vĩnh Tường) cho biết: Qua nghiên cứu bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về thực hành tiết kiệm, đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã rất đồng thuận với quan điểm của người đứng đầu Đảng ta, đó là, để khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị cần thống nhất nhận thức, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là một trong những giải pháp căn cơ nhất đưa đất nước vượt qua mọi bão giông trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều biến động, tác động trực tiếp, nhiều mặt đến phát triển KT-XH và bảo đảm an sinh.
Triển khai mạnh mẽ các giải pháp căn bản nhằm tạo chuyển biến thực chất trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Trọng tâm là tập trung hoàn thiện thể chế, tạo cơ sở khắc phục những lãng phí do thể chế gây ra, xóa bỏ những rào cản, khó khăn, vướng mắc, khơi thông các điểm nghẽn tạo nền tảng cho phát triển.
Cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân và doanh nghiệp. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính nhà nước gắn với huy động các nguồn lực xã hội và sắp xếp, tinh gọn bộ máy.
Tạo hành lang pháp lý, nguồn lực để kinh tế tư nhân phát triển, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội, tạo điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội đóng góp, tăng năng suất lao động, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.
Theo đồng chí Đỗ Duy Hùng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Liên Hòa (Lập Thạch): Để công tác thực hành tiết kiệm gắn với chống lãng phí đạt hiệu quả, các cấp, ngành, địa phương cần làm tốt công tác tư tưởng gắn với đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để từng cá nhân nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình.
Trong đó, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải luôn thể hiện vai trò tiền phong, gương mẫu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm trong cộng đồng. Từ đó, tạo nguồn lực cho gia đình, cho cơ quan, quê hương, đất nước phát triển như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh cuối bài viết, đó là: Một trong những giải pháp trọng tâm cần thực hiện để nâng cao hiệu quả thực hành tiết kiệm đó chính là xây dựng văn hóa tiết kiệm; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày” của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân.
Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lấy đây là một trong những giải pháp căn cơ góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm. Từ đó, xây dựng văn hóa tiết kiệm trở thành văn hóa ứng xử, góp phần đưa đất nước ta vững bước vào kỷ nguyên mới.
Ngô Tuấn Anh