Cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đang được Đảng và Nhà nước ta triển khai đồng bộ, quyết liệt, tạo động lực, nền tảng vững chắc, đưa đất nước ta tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Quá trình thực hiện cuộc cách mạng, bên cạnh những thuận lợi cơ bản cũng gặp một số khó khăn, thách thức, trong đó có công tác bảo vệ chính trị nội bộ, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chức năng liên quan nắm vững và giải quyết kịp thời, thấu đáo.
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Tổ chức Trung ương, ngày 27-5-2025_Ảnh: TTXVN
1.Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chủ trương lớn, được Đảng Cộng sản Việt Nam tập trung triển khai trong tiến trình đổi mới. Mục tiêu của công cuộc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhằm xây dựng hệ thống chính trị gọn nhẹ, minh bạch, hiệu quả, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy quyền làm chủ của nhân dân; cơ cấu lại, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; giảm chi phí thường xuyên và góp phần cải cách chính sách tiền lương.
Với cơ chế vận hành Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, tổ chức bộ máy hệ thống chính trị nước ta kể từ năm 1945 đến nay bao gồm ba khối (Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội), nhưng để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong từng giai đoạn phải thường xuyên có sự điều chỉnh. Năm 2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25-10-2017, về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Sau hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, nhất là từ tháng 10-2024 đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu các cấp, các ngành đã thống nhất cao và quyết liệt triển khai thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.
Sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII diễn ra vào các ngày 23 và 24-1-2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Kết luận số 121-KL/TW, ngày 24-1-2025, về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25-10-2017, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, về “Một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Theo đó, tổ chức bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 sẽ được sắp xếp tinh gọn, mạnh.
2. Chủ trương và quyết sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị đã và đang nhận được sự đồng tình ủng hộ lớn từ đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, “đây thực sự là vấn đề khó, thậm chí rất khó vì khi tiến hành tinh gọn bộ máy sẽ liên quan đến tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và đụng chạm tới lợi ích của một số cá nhân, tổ chức”(4), đồng thời có nguy cơ bị các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lợi dụng kích động, xúi giục nhằm gây mâu thuẫn, mất đoàn kết, phá hoại nội bộ. Từ góc độ công tác bảo vệ chính trị nội bộ, có thể nhận diện một số vấn đề phát sinh hoặc có thể phát sinh trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay.
Thứ nhất, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lợi dụng việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để phá hoại nội bộ, thông qua tuyên truyền, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, gây hoang mang dư luận, kích động chống phá từ bên trong. Trên thực tế, hiện nay, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị triệt để sử dụng sự lan truyền nhanh chóng của các phương tiện truyền thông xã hội để phát tán những thông tin xuyên tạc, sai lệch về nội dung, mục đích, ý nghĩa, tính khoa học, tính khả thi của công cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị. Để hướng lái nhận thức của người dân, các đối tượng thù địch, phản động, cơ hội chính trị tổ chức “livestream” với các chủ đề thảo luận về công tác nhân sự, chủ trương tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước, qua đó lồng ghép các thông tin xấu, độc với thông tin chính thống nhằm tạo ra sự nhiễu loạn, khiến người sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội khó phân biệt “thật - giả”, “đúng - sai”. Nhân danh “phản biện xã hội”, “đóng góp ý kiến” cho Đảng, các đối tượng thù địch, phản động đưa ra các “phương án” hợp nhất tỉnh, thành phố, hợp nhất ban, bộ, ngành một cách phản khoa học, trái với phương án do cấp có thẩm quyền đưa ra, mang tính kích động, chống phá, đồng thời chủ ý xuyên tạc việc tinh gọn bộ máy là nhằm tạo “lợi ích nhóm”, từ đó kích động gây chia rẽ trong nội bộ, gây mất niềm tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ các cấp và các cơ quan chức năng thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng tích cực triển khai các biện pháp, công tác nghiệp vụ để phòng ngừa nguy cơ các cơ quan đặc biệt nước ngoài, tổ chức phản động tìm cách lợi dụng việc sáp nhập, luân chuyển cán bộ giữa các cơ quan, đơn vị để đưa các đối tượng được “cài cắm” vào các cơ quan, bộ phận, vị trí trọng yếu, cơ mật hòng thu thập bí mật nhà nước, tác động chuyển hóa nội bộ, phá hoại nội bộ Việt Nam lâu dài.
Thứ hai, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị có thể gây phát sinh mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ trong các cơ quan, tổ chức. Tinh gọn bộ máy đồng nghĩa với việc cắt giảm biên chế và sắp xếp lại đội ngũ nhân sự, do đó tác động trực tiếp đến tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và lợi ích của cán bộ, đảng viên. Bởi vậy trong quá trình thực hiện, đòi hỏi các cơ quan, tổ chức và bản thân người cán bộ, đảng viên phải đoàn kết, có quyết tâm cao, dũng cảm và cả sự hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của Đảng, Nhà nước. Nếu các cơ quan chức năng không làm tốt công tác chính trị tư tưởng, đồng thời việc thực thi chính sách đối với số cán bộ, đảng viên thuộc diện bị ảnh hưởng trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy không kịp thời, không “giữ chân” được người tài có thể dẫn đến nảy sinh tình trạng bất mãn, mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ trong các cơ quan, tổ chức. Tác hại của biểu hiện mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công trong thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước Việt Nam; làm mất đi khả năng phản biện, tính khoa học, đúng đắn, dân chủ trong triển khai chủ trương tinh gọn bộ máy trong mỗi cơ quan, tổ chức. Thậm chí có thể làm cho một số cán bộ có năng lực, trình độ, phẩm chất rời bỏ vị trí công tác trong cơ quan nhà nước, gây lãng phí nguồn nhân lực chất lượng cao.
Thứ ba, nguy cơ tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong một số cơ quan, tổ chức cùng với tâm lý bất mãn, suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một số cán bộ, công chức, viên chức liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Quá trình thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị cần đề phòng nguy cơ một số cá nhân lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao để tham nhũng, gây lãng phí, thất thoát tài sản công tại các cơ quan, đơn vị thuộc diện kết thúc hoạt động/sáp nhập hoặc không chấp hành sự phân công của tổ chức, kén chọn chức danh, vị trí công tác, chọn nơi có nhiều lợi ích, chọn việc dễ, bỏ việc khó, không sẵn sàng nhận nhiệm vụ ở nơi xa, nơi có khó khăn hoặc tìm cách vận động, tác động, “chạy chọt” vị trí công tác, tranh thủ bổ nhiệm người thân, người quen, người nhà dù không đủ tiêu chuẩn, không đủ điều kiện giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc bố trí, sắp xếp vào những vị trí công tác có nhiều lợi ích.
Cùng với đó, tâm lý e ngại thay đổi, tư duy “an phận”, sợ khó, né tránh trách nhiệm, thiếu tinh thần đổi mới, sáng tạo vẫn tồn tại ở không ít cán bộ, công chức, viên chức. Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy đồng nghĩa với phá bỏ những “lối mòn”, đòi hỏi sự thích ứng với môi trường làm việc mới, áp lực công việc lớn hơn, yêu cầu năng lực chuyên môn cao hơn. Điều này dễ dẫn đến tình trạng không ít cán bộ, công chức, viên chức lo ngại, thiếu động lực làm việc, thậm chí có biểu hiện chống đối ngầm hoặc công khai, như hoài nghi, thiếu tin tưởng hoặc nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; nói, viết không đúng với quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Không chỉ vậy, lợi dụng và sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng, các phương tiện truyền thông xã hội để kích động tư tưởng bất mãn, chống đối trong nội bộ, gây chia rẽ, nghi ngờ trong cán bộ, đảng viên và nhân dân; móc nối, câu kết với các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tuyên truyền xuyên tạc, chống phá chủ trương, quyết sách của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Đây chính là những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một số cán bộ, công chức, viên chức, cản trở quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.
3. Để tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, Nhà nước Việt Nam về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ các cấp và các cơ quan chức năng liên quan cần triển khai có hiệu quả một số công tác trọng tâm sau:
Một là, đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, thông tin, tuyên truyền và thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị tác động từ việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ các cấp và các cơ quan chức năng liên quan cần chủ động tham mưu các cấp ủy, tổ chức đảng làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt công tác chính trị, tư tưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận trong nhân dân về mục tiêu, yêu cầu, tính cấp bách của cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị. Xây dựng và tổ chức thực thi hiệu quả cơ chế minh bạch thông tin, công khai kết quả sắp xếp, tinh gọn bộ máy; tiếp nhận, giải quyết kịp thời các ý kiến góp ý, phản hồi của cán bộ, đảng viên, người dân nhằm bảo đảm sự đồng thuận cao trong xã hội, sẵn sàng ủng hộ, hợp tác và tham gia tích cực vào quá trình này. Trên cơ sở các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương, các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chức năng liên quan cần thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị tác động từ việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó chú trọng chính sách hỗ trợ về tài chính, đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp, bố trí công tác phù hợp để cán bộ, công chức, viên chức yên tâm công tác, cống hiến, tránh tạo tâm lý bất mãn, tiêu cực.
Đồng chí Lê Minh Hưng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình về việc thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII_Ảnh: TTXVN
Hai là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nắm tình hình chính trị nội bộ trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ các cấp và các cơ quan chức năng liên quan cần căn cứ Quyết định số 140-QĐ/TW, ngày 8-8-2018, của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII, về “Quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chính trị nội bộ giữa Ban Tổ chức Trung ương với Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương, Ban Cán sự đảng Bộ Ngoại giao, Ban Cán sự đảng Thanh tra Chính phủ” để nắm bắt, đánh giá, dự báo tình hình chính trị nội bộ, kịp thời phát hiện, xử lý, giải quyết có hiệu quả các yếu tố phức tạp nảy sinh liên quan đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó tập trung phát hiện số cán bộ có biểu hiện bất mãn, tiêu cực, suy thoái tư tưởng chính trị, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí để có biện pháp xử lý phù hợp. Các cấp ủy, cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ cần gắn công tác rà soát chính trị nội bộ phục vụ đại hội đảng các cấp với việc rà soát, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức một cách hợp lý, bảo đảm phát huy năng lực, sở trường của từng cán bộ; đào tạo lại hoặc chuyển đổi công việc phù hợp với số cán bộ năng lực hạn chế, đồng thời phát hiện, bổ nhiệm những cán bộ có đức, có tài vào các cơ quan, bộ phận, vị trí trọng yếu, cơ mật.
Ba là, chú trọng công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, gắn với sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Bám sát sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan liên quan cần khẩn trương hoàn thiện thể chế liên quan đến tổ chức bộ máy, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, không để phát sinh lãng phí, tiêu cực mới; thực hiện quyết liệt các quy định về kiểm soát quyền lực, nhất là tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ và quản lý, sử dụng tài sản của các cơ quan, tổ chức sau sắp xếp, tinh gọn. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện và thực thi có hiệu quả cơ chế để nhân dân giám sát, kiểm soát quyền lực thực chất, tạo điều kiện thuận lợi để người dân trực tiếp phản ánh, tố giác tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của cán bộ liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Bốn là, triển khai hiệu quả công tác đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Các cấp ủy, tổ chức đảng tập trung chỉ đạo cơ quan tuyên giáo, dân vận các cấp, cơ quan báo chí, truyền thông tăng cường công tác tuyên truyền định hướng dư luận, phản bác mạnh mẽ các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị về chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy với các chiêu bài chống phá mới, tinh vi nhằm gây mâu thuẫn nội bộ, gây suy giảm niềm tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân. Các cấp ủy, tổ chức đảng tăng cường tổ chức đối thoại, trực tiếp lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, ý kiến góp ý, phản hồi của cán bộ, công chức, viên chức, người dân về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy để tuyên truyền, giải thích, giáo dục, tạo đồng thuận trong nội bộ và xã hội về cuộc cách mạng quan trọng này. Chủ động phát hiện, “kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ(5); xử lý nghiêm số cán bộ, đảng viên, công dân có hành vi lợi dụng và sử dụng các phương tiện thông tin, truyền thông, phương tiện truyền thông xã hội để kích động tư tưởng bất mãn, chống đối trong nội bộ, câu kết với các thế lực thù địch, phản động tuyên truyền xuyên tạc, chống phá chủ trương, quyết sách của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.
Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, đồng thời góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng. Trong quá trình triển khai cuộc cách mạng quan trọng này, nhiều thách thức lớn đã và đang đặt ra, trong đó có những nguy cơ, yếu tố từ sự chống phá của các thế lực thù địch, phản động và từ những vấn đề phức tạp nảy sinh ngay trong nội bộ, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chức năng liên quan chú trọng thực hiện công tác bảo vệ chính trị nội bộ, để quá trình cải cách bộ máy được tiến hành triệt để, bền vững, hiệu quả./.
Bình Duyên (Theo tapchicongsan.org.vn)