Những cơn mưa nặng hạt trút xuống cũng là lúc hàng trăm hộ kinh doanh tại thị trấn Tam Đảo thở phào nhẹ nhõm. Họ vừa thoát cảnh phải mua nước sạch với giá từ 250 nghìn đến 300 nghìn đồng/m3 để kinh doanh dịch vụ du lịch. Ai cũng ngán ngẩm khi điều này sẽ không còn là chuyện lạ mà được dự báo sẽ xảy ra thường xuyên hơn trong những năm tới nếu thị trấn không sớm tìm giải pháp nguồn nước sạch phục vụ sinh hoạt thay thế.
Lời cảnh báo sau cơn bão Yagi
Sau trận mưa lịch sử hồi tháng 9/2024 bởi ảnh hưởng hoàn lưu bão số 3 (Yagi), nhiều tháng liền trời không mưa, cũng vì thế nước nguồn từ suối, từ rừng cũng dần cạn kiệt. Dòng nước chảy bên trong những chiếc ống nhựa màu đen dẫn nước từ hồ chứa trên núi xuống các bể chứa của người dân thị trấn bắt đầu cạn dần. Tình trạng khô hạn ở thị trấn Tam Đảo chưa từng xảy ra, bởi nguồn nước từ những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn vẫn luôn đảm bảo nhu cầu sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ của các hộ, cơ sở lưu trú thuộc thị trấn nhiều năm qua.
Với sự phát triển bùng nổ của các cơ sở kinh doanh lưu trú tại thị trấn Tam Đảo, nguy cơ thiếu nước sinh hoạt ngày càng hiện hữu, gây ra những khó khăn cho hoạt động phát triển du lịch.
Lượng mưa đo được ở ngưỡng thấp hơn cùng kỳ nhiều năm. Đỉnh điểm vào những ngày cuối tháng 4 vừa qua, nắng đầu mùa như đổ lửa, cũng là lúc du lịch thị trấn Tam Đảo khởi động mùa du lịch mới, chuẩn bị đón khách dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Hàng chục nghìn du khách ùn ùn kéo về thị trấn tranh thủ tận hưởng khí hậu mát mẻ, trong khi lượng nước dự trữ tại các bể chứa chung còn rất ít, không đủ cho các hộ kinh doanh dùng để phục vụ du khách.
Chị Nguyễn Thị Bích Hằng, tổ dân phố 1, thị trấn Tam Đảo, hộ kinh doanh gần khách sạn Công đoàn chia sẻ: "Để duy trì hoạt động, nhiều hộ dân thị trấn Tam Đảo chỉ biết trông chờ vào nguồn nước từ các chuyến xe tải chở nước từ chân núi lên, bán với giá 250 nghìn đến 300 nghìn đồng/khối, so với mức giá nước sạch đang áp dụng ở tỉnh từ khoảng gần 9.000 đồng đến hơn 10.000 đồng/khối tùy khối lượng sử dụng thì giá bán đã cao hơn từ 25 - 30 lần. Tình trạng khan hiếm nước sinh hoạt khiến những người kinh doanh dịch vụ như chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn, giá thuê mặt bằng đã cao, nay lại phải gồng gánh thêm chi phí nước sinh hoạt với giá ngất ngưởng".
3 năm qua, thị trấn Tam Đảo liên tiếp được vinh danh là điểm đến hàng đầu thế giới do Giải thưởng du lịch thế giới (World Travel Awards) bình chọn. Vậy mà tình trạng thiếu nước sinh hoạt đang trực tiếp đe dọa đến hình ảnh du lịch mà tỉnh ta dày công xây dựng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và các hoạt động kinh doanh, lưu trú của khách du lịch. Việc sử dụng nguồn nước chủ yếu từ suối và các hồ chứa có dung tích nhỏ sẽ khó lòng đảm bảo hợp vệ sinh cũng như trữ lượng nước, nhất là khi hoạt động kinh doanh, lưu trú trên địa bàn thị trấn phát triển bùng nổ những năm gần đây thì vấn đề này càng đáng báo động hơn.
Hệ lụy từ việc phát triển ồ ạt, không theo quy hoạch
Thị trấn Tam Đảo được biết đến là nơi có phong cảnh đẹp, sơn thủy hữu tình. Khi đặt chân đến thung lũng, cảm nhận đầu tiên của du khách không chỉ là bầu không khí trong lành, mát lạnh, những màn sương mờ ảo mà còn được nghe tiếng nước chảy róc rách như lời thủ thỉ của núi rừng từ dòng suối Mơ trong vắt chảy dưới chân cầu Mặt Quỷ (địa điểm gần khu chợ cũ của thị trấn nay là khách sạn D’Lamour Tam Đảo). Đó là những trải nghiệm tuyệt vời của những thế hệ 6x, 7x, 8x về một Tam Đảo mộng mơ, tuyệt đẹp, hòn ngọc quý giá của đại ngàn Tam Đảo dành tặng cho Vĩnh Phúc.
Mật độ xây dựng tại thị trấn Tam Đảo ngày càng dày đặc do nhu cầu tăng cao của khách du lịch trong những năm qua.
Tuy nhiên, sự khai thác quá mức, không theo quy hoạch của con người phục vụ cho nhu cầu kinh doanh, sinh hoạt đã bức tử dòng suối ngay từ khu vực thượng nguồn. Dòng suối mát trở thành con kênh khô hạn, trơ sỏi đá, biến thành rãnh thoát nước thải đen hôi. Thác Bạc - một trong những địa danh nổi tiếng tại thị trấn oằn mình bởi nước thải, đứng dưới chân thác, mùi hóa chất nồng nặc khiến bao du khách phải ngán ngẩm, chỉ biết bịt mũi quay đi.
Đến nay, thị trấn Tam Đảo đã hình thành được chuỗi nhà hàng, khách sạn quy mô lớn với tổng số phòng hơn 3.500 phòng tiêu chuẩn, đảm bảo các điều kiện cần thiết để đáp ứng tốt nhu cầu của du khách đến nghỉ dưỡng. Thêm vào đó là sự xuất hiện của hệ thống khách sạn 4 sao, 5 sao, với nhiều bể bơi vô cực đã nâng tầm du lịch Tam Đảo, giúp đa dạng hóa sản phẩm du lịch.
Những sản phẩm du lịch cao cấp, du lịch nghỉ dưỡng, hội thảo, hội nghị đã được du khách đón nhận và đánh giá cao, trong đó có cả các chuyên gia nước ngoài đang làm việc tại Vĩnh Phúc và du khách quốc tế đến với thị trấn Tam Đảo. Tuy nhiên, kèm theo đó là nhu cầu về nước sinh hoạt cũng tăng theo từng năm.
Sự phát triển bùng nổ của các cơ sở kinh doanh lưu trú là xu thế tất yếu để đảm bảo cơ sở hạ tầng phục vụ cho sự phát triển của du lịch thị trấn, nhưng các hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ chưa được đầu tư, đặt ra bài toán khó cho công tác quản lý do vận hành thiếu tính đồng bộ. Nhất là, đến nay nhà máy xử lý nước thải của thị trấn chưa được xây dựng, đe dọa đến môi trường, cảnh quan và an ninh nguồn nước. Nhà máy cấp nước sạch dù đã được đầu tư, do Công ty cổ phần cấp thoát nước số I Vĩnh Phúc vận hành nhưng chủ yếu dùng nguồn nước tại chỗ, trữ lượng chỉ đáp ứng được 50% và chưa có phương án cấp bổ sung, trong khi biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến khó lường và trữ lượng nước hằng năm có dấu hiệu sụt giảm.
Bài, ảnh: Chu Kiều