Kinh tế tuần hoàn nông nghiệp (KTTHNN) là quá trình sản xuất khép kín bằng việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ tái chế chất thải, phế phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp thành nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất mới, giúp tiết kiệm chi phí, giảm thất thoát, giảm phát thải, tạo ra các sản phẩm an toàn, chất lượng cao, bảo vệ môi trường. Nhận thức rõ tầm quan trọng của KTTHNN, Vĩnh Phúc đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để thúc đẩy phát triển trong thời gian tới.
Những năm qua, sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn duy trì mức tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước và có đóng góp quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực và phát triển kinh tế khu vực nông thôn.
Tuy nhiên, đánh giá thực tế, khách quan, lĩnh vực sản xuất nông nghiệp của tỉnh vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún, lãng phí nhiều tài nguyên trong khi giá trị kinh tế chưa cao, tổn thất sau thu hoạch lớn.
Cùng với đó là lượng phế phụ phẩm, rác thải phát sinh trong quá trình sản xuất ước khoảng 300 nghìn tấn rơm rạ, 10 nghìn tấn vỏ trấu, 1,4 triệu tấn chất thải chăn nuôi mỗi năm, chủ yếu được xử lý bằng phương pháp thủ công, gây ô nhiễm môi trường, thất thoát, lãng phí lớn tài nguyên.
Mô hình trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, tuần hoàn của gia đình chị Phạm Thị Hảo (Yên Lạc) bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Để khắc phục những tồn tại trên, tỉnh đã xây dựng, ban hành kế hoạch phát triển KTTHNN dựa trên cơ sở đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ, tiên tiến để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực trong nông nghiệp, gia tăng giá trị nông sản, tăng tỷ lệ phụ phẩm nông nghiệp được tái sử dụng, tái chế, bảo vệ môi trường, tạo việc làm, thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông nghiệp xanh, phát thải thấp.
Phấn đấu đến năm 2030, tăng trưởng GRDP nông, lâm, thủy sản của tỉnh đạt bình quân từ 2,5 - 2,7%/năm, tốc độ tăng năng suất lao động nông, lâm, thủy sản đạt bình quân từ 5,5 - 6%/năm.
Phát triển nền nông nghiệp xanh, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm ô nhiễm môi trường nông thôn, giảm phát thải khí nhà kính. Tỷ lệ che phủ rừng phấn đấu duy trì từ 22-25%.
Tổn thất sau thu hoạch các mặt hàng nông, lâm nghiệp chủ lực giảm 0,5-1%/năm. Trong trồng trọt, 50% phụ phẩm của các mặt hàng chủ lực được xử lý và tái chế, tái sử dụng, trong đó 80% rơm rạ được áp dụng công nghệ, thu gom và tái sử dụng.
Đối với chăn nuôi, 80% hộ gia đình và 100% trang trại áp dụng các công nghệ, kỹ thuật xử lý chất thải chăn nuôi và được thu gom, tái sử dụng, tái chế thành các nguyên liệu, nhiên liệu, các sản phẩm thân thiện với môi trường.
Trong nuôi trồng thủy sản, 50% bùn thải và 50% nước thải trong các trang trại nuôi trồng thủy sản được xử lý và có thể tái sử dụng.
Trong lĩnh vực lâm nghiệp, 50% lượng phụ phẩm trong khai thác, chế biến gỗ được sử dụng sản xuất nhiên liệu sinh học hoặc các sản phẩm từ gỗ như ván nhân tạo…
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Văn Quân cho biết: Sản xuất nông nghiệp hữu cơ hướng đến nông nghiệp tuần hoàn là xu thế tất yếu trong tương lai gần bởi nó hạn chế tối đa những tác động không tốt của yếu tố đầu vào, yếu tố đầu ra, cũng như bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.
Tuy nhiên, hiện nay việc phát triển nông nghiệp tuần hoàn đang đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là tư duy sản xuất nông nghiệp của người dân vẫn theo lối cũ; các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp tuần hoàn còn hạn chế; sự tham gia của doanh nghiệp vào phát triển KTTHNN còn ít…
Do vậy, để đạt mục tiêu phát triển nông nghiệp tuần hoàn và KTTHNN đã đề ra, bên cạnh những giải pháp tổng thể có trong kế hoạch, tỉnh cần quan tâm, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, tập huấn nâng cao nhận thức cho người dân về nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, việc này cần phải thực hiện khẩn trương, sâu rộng, càng nhanh càng tốt.
Xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp tuần hoàn hợp lý, hiệu quả; đa dạng các nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, trong đó chú trọng triển khai các mô hình điểm để nhân rộng và lan tỏa xu hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn trong nhân dân.
Cùng với đó, tập trung khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia sâu rộng vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp nói chung, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn nói riêng…
Qua đó tạo ra những bước phát triển mới, bền vững, góp phần nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, bảo vệ môi trường, sức khỏe người dân và nâng cao thu nhập cho người sản xuất.
Bài, ảnh: Nguyễn Khánh