Trước tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu và tránh tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa, nhiều nông dân ở các địa phương trên địa bàn tỉnh đã đổi mới tư duy sản xuất, linh hoạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng mở rộng diện tích cây rau màu vụ Đông có giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ rộng trên cơ sở phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của các tiểu vùng sinh thái nông nghiệp. Qua đó nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích đất canh tác.
Ông Phan Văn Phòng, xã An Hòa (Tam Dương) trồng ớt vụ Đông sớm cho hiệu quả cao.
Mới đầu vụ Đông, các cánh đồng của xã An Hòa (Tam Dương) đã được phủ kín màu xanh của những cây dưa chuột, ớt, ngô. Với chất đất pha cát, đất thịt nhẹ cùng kinh nghiệm trồng rau màu lâu năm của người dân nơi đây đã tạo nên những vụ Đông bội thu.
Ông Phan Văn Phòng, xã An Hòa cho biết: "Nắm bắt nhu cầu thị trường, nhiều năm nay, gia đình tôi đều chủ động gieo trồng cây vụ Đông sớm để bán được giá cao.
Vụ Đông này, gia đình tôi trồng 1,5 sào ớt, 5 sào dưa chuột và 1 sào mướp đắng. Từ cuối tháng 9 đến nay, cứ 3 ngày, gia đình thu được 10 kg ớt, xuất bán với giá từ 20 - 25 nghìn đồng/kg; 60 kg mướp đắng, giá 10 nghìn đồng/kg. Riêng dưa chuột, gia đình thu từ đầu tháng 9, giá bán đầu vụ 15 nghìn đồng/kg".
Đang nhanh tay cân dưa chuột bán cho hợp tác xã, ông Đỗ Văn Luân, xã An Hòa cho biết: "Nhiều năm nay, phong trào trồng cây vụ Đông sớm tại địa phương phát triển mạnh, nông dân chúng tôi không để đất nghỉ. Vụ Đông năm nay, trên diện tích 4 sào đất màu, gia đình tôi trồng dưa chuột. Thời gian sinh trưởng, chăm sóc cây chỉ từ 40 - 45 ngày là cho thu hoạch.
Từ đầu tháng 10 đến nay, với 2 sào dưa chuột cho thu hoạch, mỗi ngày gia đình thu được 5 tạ, giá bán dao động từ 7-15 nghìn đồng/kg, tạo nguồn thu nhập ổn định. Sau khi thu hoạch xong vụ dưa chuột sớm, gia đình tiếp tục trồng dưa chuột và rau màu để phục vụ thị trường Tết Nguyên đán.
Ông Đỗ Văn Dũng, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp kinh doanh hàng nông sản An Hòa cho biết: Các thành viên HTX rất năng động, nhạy bén trong sản xuất với 100% diện tích gieo trồng cây vụ Đông sớm, hiện các cây trồng đã và đang cho thu hoạch. Mỗi này, HTX thu mua từ 3 - 5 tấn dưa chuột cho các thành viên. Thị trường tiêu thụ chủ yếu ở thành phố Hà Nội và các công ty chế biến thực phẩm.
Tại các địa phương trên địa bàn tỉnh, người dân đã thay đổi tư duy sản xuất, lựa chọn gieo trồng các loại cây rau màu có thị trường tiêu thụ rộng và giá ổn định.
Bà Phùng Thị Hòe, xã Ngũ Kiên (Vĩnh Tường) cho biết: Vụ Đông năm nay, gia đình trồng 2 giống cây chủ lực là khoai lang, khoai tây. Đây là những cây trồng dễ chăm sóc, có hàm lượng tinh bột cao được người tiêu dùng ưa chuộng và được sử dụng nhiều trong các bữa ăn hằng ngày.
Đặc biệt, tinh bột khoai tây đã và đang được chế biến thành nhiều loại sản phẩm như bánh kẹo, pha trộn với bột mỳ làm bánh mỳ nướng, làm thành sợi mỳ ăn liền, làm bim bim...
Vụ Đông năm 2024, toàn tỉnh có kế hoạch gieo trồng 14.500 ha. Để nâng cao hiệu quả sản xuất vụ Đông trước tác động của biến đổi khí hậu và giá vật tư đầu vào tăng cao, ngành Nông nghiệp chỉ đạo các địa phương đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng tăng diện tích các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như rau, quả, cây ưa lạnh, cây trung tính.
Mở rộng diện tích sản xuất ngô sinh khối kết hợp áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất; áp dụng biện pháp làm bầu, làm đất tối thiểu để tranh thủ thời vụ; tăng cường sử dụng các loại phân bón hữu cơ, phân bón vi sinh, sinh học và thuốc bảo vệ thực vật thảo mộc; gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của các tiểu vùng sinh thái nông nghiệp.
Cùng với đó, các đơn vị trực thuộc ngành Nông nghiệp đã triển khai các mô hình theo đề án của tỉnh như Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai hỗ trợ sản xuất rau quả hàng hóa an toàn theo quy trình VietGAP với diện tích 1.600 ha theo Nghị quyết số 20/2020 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ cơ cấu lại ngành Nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.
Trung tâm Giống nông nghiệp triển khai mô hình rau ăn lá sản xuất theo hướng hữu cơ, quy mô 210 ha tại 13 xã của 5 huyện, thành phố gồm Vĩnh Tường, Tam Dương, Tam Đảo, Yên Lạc và Vĩnh Yên theo Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ và theo hướng hữu cơ tỉnh giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030. Qua đó nhằm gia tăng giá trị cho sản xuất vụ Đông.
Bài, ảnh: Mai Liên