Để nâng cao chất lượng dân số, Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh đã phối hợp với các đơn vị y tế trên địa bàn đẩy mạnh hoạt động tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân. Đây là hoạt động thiết thực giúp các bạn trẻ có cơ hội tiếp cận kiến thức về chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân, góp phần nâng cao chất lượng dân số, tạo dựng cuộc sống gia đình bền vững, hạnh phúc.
Bác sĩ Trung tâm Y tế huyện Bình Xuyên tư vấn cho người dân về tầm quan trọng của khám sức khỏe tiền hôn nhân. Ảnh: Dương Chung
Đồng chí Nguyễn Thị Hương, Trưởng Phòng Dân số, Truyền thông và Giáo dục, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: "Tiền hôn nhân là thời điểm từ lúc một người bắt đầu có khả năng sinh sản đến trước khi kết hôn. Trong giai đoạn này, các cặp đôi chưa có kinh nghiệm về đời sống vợ chồng cũng như chưa có kiến thức về sức khỏe sinh sản (SKSS). Vì vậy, việc khám sức khỏe tiền hôn nhân đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, điều trị sớm nhiều căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các dị tật bẩm sinh do di truyền từ bố mẹ.
Bên cạnh đó, việc khám sức khỏe tiền hôn nhân còn giúp phát hiện, điều trị các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục; đánh giá khả năng sinh sản; hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến sinh sản một cách kịp thời.
Tuy nhiên, hiện nay, việc thực hiện kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân chủ yếu do vận động là chính, chưa có quy định bắt buộc trước khi kết hôn phải kiểm tra sức khỏe nên một bộ phận người dân chưa thấy tầm quan trọng của vấn đề này, thường bỏ qua hoặc không quan tâm. Vì vậy, số người tự tìm đến các cơ sở y tế để khám sức khỏe trước hôn nhân còn rất ít".
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm, cả nước có gần 1,5 triệu trẻ em được sinh ra, trong đó có 40.000 trẻ bị dị tật bẩm sinh bởi các bệnh lý di truyền, trong đó có một số bệnh phổ biến như down, hội chứng Ewards, dị tật ống thần kinh, suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, tan máu bẩm sinh thể nặng và các bệnh lý di truyền, dị tật bẩm sinh khác.
Những trẻ này phải sống chung với bệnh tật, dị tật suốt đời, mất đi cơ hội sống khỏe mạnh, hạnh phúc. Cùng với đó là chi phí điều trị lớn, nhiều trường hợp mắc bệnh di truyền nặng, gia đình phải chăm sóc suốt đời, mất khả năng lao động, tạo gánh nặng lớn cho cả gia đình và xã hội.
Nhằm giúp thanh, thiếu niên hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi của người dân, gia đình, cộng đồng về tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân. Đến nay, mô hình đã được nhân rộng tại 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh, thu hút hơn 5.500 người ở lứa tuổi vị thành niên và thanh niên tham gia.
Hoạt động chính của mô hình là tư vấn trực tiếp; cung cấp kiến thức về chăm sóc SKSS, quy định của pháp luật liên quan đến hôn nhân, gia đình, bình đẳng giới và kỹ năng sống; phối hợp với trung tâm y tế các huyện, thành phố, trạm y tế các xã, phường, thị trấn tổ chức khám sức khỏe trước khi kết hôn cho nam, nữ thanh niên…
Năm 2023, toàn tỉnh có hơn 194.400 nam, nữ thanh niên được tư vấn, cung cấp kiến thức về chăm sóc SKSS/KHHGĐ; trong đó, có 635/3.900 nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn (tăng hơn 12% so với năm 2022).
Tại huyện Bình Xuyên, để triển khai hiệu quả hoạt động tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, Trung tâm Y tế huyện đã tăng cường công tác truyền thông, vận động nhằm cung cấp kiến thức về chăm sóc SKSS, tâm sinh lý lứa tuổi vị thành niên, thanh niên trên địa bàn; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể giới thiệu các cặp nam, nữ đến Trung tâm Y tế huyện hoặc các cơ sở y tế có đủ điều kiện theo quy định để được tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; duy trì, thành lập mới các câu lạc bộ tiền hôn nhân...
Đồng thời, tích cực triển khai các buổi tư vấn, tuyên truyền về SKSS, sức khỏe tình dục cho trẻ vị thành niên/thanh niên tại các điểm trường THCS, THPT trên địa bàn huyện.
Qua đó nâng cao nhận thức cho thanh niên, vị thành niên trong việc chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho các đối tượng chuẩn bị kết hôn, giảm tỷ lệ sinh con dị tật, mắc các bệnh chuyển hóa bẩm sinh, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Khám sức khỏe tiền hôn nhân là một trong những yếu tố cần thiết, quan trọng giúp nam, nữ thanh niên chuẩn bị kết hôn được trang bị thêm kiến thức về chăm sóc sức khỏe; được kiểm tra, đánh giá tổng quát sức khỏe của bản thân, từ đó chuẩn bị các điều kiện cho cuộc sống lứa đôi hạnh phúc.
Theo các bác sĩ, các cặp đôi nên có kế hoạch khám sức khỏe trước khi cưới khoảng 3-6 tháng. Đặc biệt đối với những người dự định sinh con ngay sau khi kết hôn thì việc khám sức khỏe tiền hôn nhân là rất quan trọng để sinh ra những đứa con khỏe mạnh.
Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Đào Anh Thái cho biết: “Để đạt được mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ nam, nữ thanh niên được khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 90%, thời gian tới, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tiếp tục phối hợp với các ngành, địa phương, đơn vị tăng cường truyền thông, tư vấn; nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới cung cấp dịch vụ SKSS, KHHGĐ...".
Minh Nguyệt