Đưa nông sản vào hệ thống phân phối hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi… là mong muốn của không ít doanh nghiệp (DN), Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp nhằm ổn định đầu ra, nâng cao giá trị kinh tế, phát triển thương hiệu. Tuy nhiên, đây vẫn còn là một bài toán khó, cần sự nỗ lực từ nhiều bên cùng sự hỗ trợ của cơ quan Nhà nước trong hành trình đi tìm lời giải.
Đưa nông sản vào siêu thị giúp tăng lợi thế cạnh tranh cho DN, HTX. Ảnh: Nguyễn Lượng
Thời gian qua, tình hình sản xuất và tiêu thụ nông sản trên địa bàn tỉnh diễn ra tương đối ổn định, nông sản của người dân sản xuất ra đến đâu được tiêu thụ hết đến đó, không có tình trạng ùn ứ, ế thừa nông sản.
Hằng năm, ngành nông nghiệp tỉnh ta sản xuất ra khoảng 320 nghìn tấn lúa; 240 nghìn tấn rau các loại; 60 nghìn tấn trái cây; 5,7 nghìn tấn thịt bò hơi; 75 nghìn tấn thịt lợn hơi; 37 nghìn tấn thịt gia cầm; 620 triệu quả trứng và 1,9 nghìn tấn thủy sản.
Sản lượng nông sản trên không chỉ đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội tỉnh mà còn được cung ứng ra thị trường các tỉnh bạn, được tiêu thụ ổn định tại các chợ dân sinh, bếp ăn tập thể…
Thậm chí, đã có một số DN, HTX nông nghiệp như Công ty TNHH Nấm Phùng Gia, Công ty cổ phần Nông lâm nghiệp và Môi trường Vĩnh Hưng, HTX Rau an toàn Vân Hội Xanh, HTX Rau an toàn Vĩnh Phúc… có thể đưa sản phẩm của mình vào tiêu thụ tại các cửa hàng tiện lợi, hệ thống siêu thị Go!, Winmart, Co.opmart.
Nhờ liên kết tiêu thụ với các kênh bán lẻ hiện đại, đầu ra ổn định hơn, thương hiệu nông sản cũng được nhiều khách hàng biết đến, từ đó, có thêm cơ hội phát triển thị trường. Dù mang lại không ít lợi ích, song hiện nay, việc tiêu thụ nông sản của tỉnh qua kênh bán lẻ hiện đại mới chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nguyên nhân của tình trạng này là do các siêu thị trên địa bàn tỉnh doanh số bán nông sản không lớn, bình quân chỉ khoảng vài tạ rau củ quả/ngày nên họ cũng không thể nhập nhiều nông sản của người dân.
Ngoài ra, việc đưa nông sản vào siêu thị đòi hỏi phải có đơn vị có tư cách pháp nhân đứng ra ký hợp đồng với siêu thị; sản phẩm nông sản cần phải có hồ sơ giấy tờ đầy đủ, phải kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa, có bao bì nhãn mác và phải đảm bảo nguồn cung ổn định theo hợp đồng đã ký. Trong khi đó, ở tỉnh ta chưa có nhiều đơn vị đủ năng lực thực hiện vai trò này.
Tìm hiểu thực tế tại vùng sản xuất rau su su an toàn hơn 6 ha của HTX Sản xuất rau an toàn Thanh Hà (Tam Đảo), mỗi ngày, HTX cung ứng ra thị trường trên 3 tấn rau su su an toàn. Tuy nhiên, lượng sản phẩm được cung cấp vào siêu thị chỉ dừng ở mức 2 tạ/ngày, số còn lại được tiêu thụ ở các chợ truyền thống hoặc chợ đầu mối.
Lý giải nguyên nhân vì sao chỉ có số lượng ít nông sản của HTX vào được siêu thị, ông Nhâm Đức Cải, Giám đốc HTX Sản xuất rau an toàn Thanh Hà cho biết: “Vẫn biết việc đưa sản phẩm vào siêu thị giúp ổn định đầu ra, phát triển thương hiệu nhưng đôi khi, HTX vẫn phải đắn đo bởi chính sách thu mua nông sản của một số siêu thị có các điều khoản không có lợi cho nhà cung cấp như yêu cầu tỷ lệ chiết khấu cao; phạt vi phạm hợp đồng…
Hơn nữa, thành viên HTX muốn có tiền ngay sau khi xuất hàng còn siêu thị thì thanh toán tiền theo phương thức gối sóng, tức là siêu thị nhập hàng đợt sau thì mới thanh toán tiền lô hàng đợt trước, thường 15 ngày mới thanh toán 1 lần”.
Đứng ở góc độ siêu thị, ông Huỳnh Nguyên Hà, Giám đốc Siêu thị Co.opmart Vĩnh Phúc cho biết: “Thời gian qua, Co.opmart Vĩnh Phúc luôn ưu tiên đưa các mặt hàng nông sản an toàn của địa phương lên kệ.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có nhiều DN, HTX nông nghiệp đáp ứng đầy đủ yêu cầu của siêu thị. Bởi vậy, trong tổng số 4 tạ rau, củ, quả an toàn cung ứng ra thị trường mỗi ngày, lượng nông sản của Vĩnh Phúc chỉ chiếm từ 1 đến 1,5 tạ”.
Trong lúc người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng mua sắm tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi, việc đưa nông sản vào các kênh bán lẻ hiện đại không chỉ giúp DN, HTX mở rộng đầu ra, chủ động được kế hoạch sản xuất kinh doanh mà còn góp phần nâng tầm vị thế, chắp cánh cho nông sản Vĩnh Phúc thâm nhập vào thị trường thế giới.
Để đưa được hàng vào siêu thị, các DN, HTX cần đổi mới tư duy, chú trọng đến vấn đề ổn định sản phẩm cả về lượng và chất; chủ động kết nối, đàm phán với các siêu thị, cửa hàng tiện lợi; liên kết với nhau để tạo thành chuỗi giá trị rộng lớn.
Bên cạnh sự vào cuộc của các DN, HTX, ngành Nông nghiệp sẽ tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ liên kết sản xuất, đưa nông sản vào kênh tiêu thụ hiện đại. Đồng thời, triển khai có hiệu quả các chính sách, chương trình, kế hoạch khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; hình thành các vùng trồng trọt, chăn nuôi tập trung.
Đào tạo, tập huấn cho hộ nông dân, tổ chức kinh tế hợp tác trong tự kiểm soát và giám sát cộng đồng về chất lượng, an toàn thực phẩm, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu, truyền thông, quảng bá sản phẩm chất lượng, an toàn; tăng cường thông tin, truyền thông kịp thời, chính xác về chất lượng, an toàn thực phẩm, tạo niềm tin cho người tiêu dùng và nâng cao uy tín nông sản của tỉnh.
Phùng Hải