Chỉ còn ít ngày nữa vụ Đông Xuân mới sẽ bắt đầu, để đảm bảo đủ nước tưới phục vụ công tác đổ ải, gieo mạ, tiến hành gieo cấy đúng khung thời vụ, các công ty TNHH MTV thủy lợi, chính quyền địa phương đang khẩn trương chuẩn bị, sẵn sàng về nhân lực, máy móc, phương án phối hợp, hướng đến khởi đầu thuận lợi cho mùa màng bội thu.
Theo thông báo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, các đợt xả nước của các hồ thủy điện phục vụ cấp nước gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2024 - 2025 chia làm 2 đợt (đợt 1 từ ngày 13/1 - 16/1/2025, đợt 2 từ ngày 8/2 - 15/2/2025) tổng cộng 12 ngày.
Nhân viên Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tam Đảo vận hành hồ Xạ Hương, cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất.
Trước tình hình diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, nguồn nước từ các hồ thủy điện là rất quý giá, đảm bảo các điều kiện cần thiết để triển khai kế hoạch sản xuất lúa theo đúng khung thời vụ, đảm bảo sự phát triển của cây trồng.
Đến thời điểm hiện tại, công tác nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy từ kênh chính đến kênh nhánh tại các công ty thủy lợi, địa phương đã cơ bản hoàn thành. Việc bảo dưỡng, vận hành máy móc, thiết bị được đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật, sẵn sàng dẫn nước vào đồng ruộng khi mực nước các sông đạt ngưỡng vận hành.
Tại Công ty TNHH MTV Thủy lợi Liễn Sơn, đơn vị chịu trách nhiệm vận hành các trạm bơm chính gồm Đại Định, Liễu Trì, Bạch Hạc… lấy nước từ sông Hồng, sông Lô phục vụ sản xuất, từng nhiệm vụ cụ thể đã được giao cho cá nhân, xí nghiệp, yêu cầu nêu cao tinh thần trách nhiệm, đảm bảo nguồn nước đáp ứng nhu cầu sản xuất.
Phó trưởng Phòng Quản lý nước và công trình Công ty TNHH MTV Thủy lợi Liễn Sơn Trần Đức Hùng cho biết: Nguy cơ thiếu hụt nguồn nước, đặc biệt là nguồn nước tới các hồ chứa lớn trên thượng lưu lưu vực sông Hồng tiếp tục xảy ra từ tháng 1- 4/2025, mực nước thấp nhất lịch sử tiếp tục có khả năng xuất hiện tại hạ lưu sông Lô và sông Hồng, vì vậy, khả năng cấp nước cho sản xuất vụ Đông Xuân 2024 - 2025 sẽ gặp nhiều khó khăn.
Qua đánh giá sơ bộ, trên tổng diện tích do công ty cấp nước, có khoảng 9.600ha diện tích khó khăn về nguồn nước tưới, cần triển khai phương án lắp máy bơm dã chiến chống hạn. Để đảm bảo thiết bị, công ty đã chuẩn bị 311 chiếc máy bơm dã chiến, chuẩn bị các phương án cụ thể, sẵn sàng ứng phó trước diễn biến phức tạp của thời tiết, đáp ứng nhu cầu nước tưới cho sản xuất.
Là đơn vị chịu trách nhiệm vận hành hệ thống thủy lợi, cung cấp nước tưới cho hơn 5.000ha lúa trên địa bàn huyện Tam Đảo và Bình Xuyên, nhằm khai thác tốt nguồn nước tưới từ hệ thống các suối, hồ treo, Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Tam Đảo đã xây dựng kế hoạch, phương án cấp nước, đánh giá nguồn nước từ giai đoạn cuối mùa mưa năm 2024.
Hiện tại, mực nước tại các hồ Xạ Hương, Thanh Lanh, Bản Long… cơ bản đảm bảo đủ nước cho công tác đổ ải và tưới dưỡng cho cây lúa. Việc đắp đập dâng tạm thời tại xã Tam Hợp (Bình Xuyên) cơ bản hoàn thành. Đến lịch gieo cấy, đơn vị sẽ vận hành các hồ chứa lớn, cung cấp nước tưới đến hệ thống kênh mương nội đồng.
Trưởng Phòng Quản lý nước và công trình Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tam Đảo Nguyễn Chí Thanh cho biết: Sau khi tính toán cân bằng nước cho thấy hồ chứa lớn, nhỏ cơ bản đáp ứng được nhu cầu sử dụng tưới vụ Đông Xuân 2024-2025.
Tại các hồ chứa nước vừa do công ty quản lý, nếu trời không mưa thì sẽ bị thiếu khoảng 0,249 triệu m3 nước, các suối tự nhiên nếu thời tiết không mưa kéo dài, nguồn nước sẽ bị cạn kiệt và cần phải đặt máy bơm dã chiến, trường hợp khó khăn quá sẽ không đảm bảo nước cho sản xuất.
Tại các khu vực lấy nước từ các sông cơ bản đáp ứng được yêu cầu phục vụ sản xuất, tuy nhiên, để đáp ứng nguồn nước tưới, công ty phải thực hiện nhiều biện pháp công trình để có nước phục vụ sản xuất của nhân dân.
Theo kế hoạch, diện tích gieo cấy vụ Đông Xuân 2023-2024 trên địa bàn tỉnh là 37.500 ha, trong đó cấy lúa 28.500ha, cây màu 9.000ha. Nguồn nước cấp từ các trạm bơm lấy nước ven sông Hồng, sông Lô phụ thuộc vào lịch xả nước của hệ thống các hồ thủy điện cung cấp trên 22.000ha đất canh tác (các trạm bơm dọc sông Hồng phục vụ với công suất 56.900 m3/h, tưới khoảng 10.000 ha, các trạm bơm dọc sông Lô phục vụ với công suất 56.570 m3/h, tưới cho 12.000 ha); còn lại nguồn nước cấp từ các hồ đập khoảng 15.000ha.
Nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nước, các công ty TNHH MTV thủy lợi sẽ vận hành hệ thống thủy lợi theo phương châm “chủ động, kịp thời, chất lượng, hiệu quả”, phát huy mọi nguồn lực cho công tác tưới tiêu phục vụ sản xuất.
Thực hiện cấp nước đổ ải, cấy theo đúng khung lịch của tỉnh. Theo dõi chặt chẽ tình hình khí tượng thủy văn, tăng cường quản lý chặt chẽ nguồn nước, tưới tiết kiệm, đáp ứng đủ, kịp thời nước phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân năm 2024 - 2025 nhằm góp phần cho cây trồng đạt năng suất cao.
Chuẩn bị đầy đủ về nhân lực, kỹ thuật, tài chính cho công tác tưới tiêu phục vụ sản xuất, phối hợp với ngành điện xây dựng kế hoạch sử dụng điện để đảm bảo cấp đủ, kịp thời nguồn điện cho các trạm bơm hoạt động. Phối hợp chặt chẽ với UBND các huyện, các xã, thị trấn trong quá trình tưới, tiêu phục vụ sản xuất, tổ chức cấp nước kịp thời, đầy đủ, tiết kiệm.
Trong các đợt xả nước của các hồ thủy điện, các trạm bơm đầu mối sẽ vận hành hết công suất, cung cấp đảm bảo trên 100% diện tích gieo cấy. Cụ thể, kết thúc đợt 1 diện tích có nước 8.366ha, đạt 29,35%, kết thúc đợt 2 tổng diện tích có nước gần 24.450ha, đạt 85,78%, sau đợt 2 diện tích có nước gần 28.900ha, đạt 101,4% (kết thúc gieo cấy).
Bài, ảnh: Chu Kiều