Xử lý nghiêm hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự

Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thanh niên tình nguyện viết đơn lên đường nhập ngũ vẫn còn những người tìm mọi cách để trốn tránh nghĩa vụ quân sự (NVQS). Hành vi này không chỉ thể hiện sự hạn chế về nhận thức, trách nhiệm của một bộ phận người dân mà còn vi phạm pháp luật, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định.

Trung tá Đào Đình Thao, Trưởng Ban Quân lực, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cho biết: Theo quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 thì trốn tránh thực hiện NVQS là hành vi không chấp hành lệnh gọi đăng ký NVQS; lệnh gọi khám sức khỏe NVQS; lệnh gọi nhập ngũ; lệnh gọi tập trung huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu.

Căn cứ Nghị định số 37/2022 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu thì công dân có hành vi trốn tránh NVQS có thể bị xử phạt hành chính lên đến 75 triệu đồng.

Ngoài việc bị phạt tiền, người trốn tránh NVQS có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội trốn tránh NVQS quy định tại Điều 332, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Theo đó, người nào không chấp hành đăng ký NVQS, lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 5 năm.

Năm 2024, toàn tỉnh đã lập biên bản xử phạt 23 trường hợp vi phạm Luật NVQS, kịp thời chấn chỉnh nghiêm các công dân có ý định trốn tránh NVQS ở các địa phương, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật và công bằng trong công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ. Một số trường hợp dùng tiểu xảo để không đủ tiêu chí nhập ngũ đã được phát hiện và xử lý kịp thời.

Điển hình như trường hợp N.V.H ở xã An Hòa (Tam Dương), trước khi khám sức khỏe đã sử dụng một số thuốc uống với mục đích làm sai lệch kết quả xét nghiệm để không đủ điều kiện tham gia NVQS.

Khi khám sức khỏe cho H, cán bộ y tế phát hiện kết quả xét nghiệm dương tính với chất ma túy nên đã xác minh lại và phát hiện hành vi gian dối. H bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính 15 triệu đồng và bắt buộc tiếp tục thực hiện nghĩa vụ khám tuyển NVQS theo quy định.

Thực hiện công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ năm 2025, cơ quan quân sự đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể địa phương làm tốt công tác tham mưu cấp ủy, chính quyền ban hành đầy đủ các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ và tham gia nghĩa vụ công an nhân dân.

Hội đồng NVQS các địa phương đã triển khai đầy đủ các bước trong công tác tuyển quân đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định. Trong đó, các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền văn bản pháp luật liên quan đến tuyển quân, nhấn mạnh đến các quy định và chế tài xử phạt vi phạm trong lĩnh vực tuyển quân bằng nhiều hình thức như thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống loa truyền thanh; trang mạng xã hội của Đoàn thanh niên; tổ chức hội nghị trực tiếp; qua công tác rà soát, sơ tuyển và khám tuyển sức khỏe...

Qua đó góp phần nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm của nhân dân, nam thanh niên trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thời điểm này, các địa phương đang thực hiện bước khám tuyển sức khỏe NVQS cho thanh niên đã qua sơ tuyển ở cấp xã. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, đến nay, đại đa số c thanh niên và các gia đình đều tự giác chấp hành Luật NVQS, chủ động nhận lệnh và tham gia khám tuyển đúng quy định.

Để phòng ngừa hành vi trốn tránh NVQS, Hội đồng NVQS các địa phương chú trọng rà soát, quản lý chặt chẽ các khâu, các bước trong quy trình khám tuyển sức khỏe. Trong đó chú trọng các biện pháp phối hợp để phát hiện các hành vi dùng tiểu xảo cố tình làm sai lệnh kết quả khám sức khỏe của một số thanh niên, như sử dụng thuốc tăng huyết áp, tăng mạch; uống cafe liên tục trong nhiều ngày trước khám tuyển; uống nhiều nước đường trước khi lấy nước tiểu…

Đồng thời tổ chức phúc tra lại đối với những trường hợp nghi ngờ về kết quả khám sức khỏe để kịp thời phát hiện các hành vi sai phạm, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, gắn chặt trách nhiệm của người đứng đầu địa phương, cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ tuyển quân, nếu để xảy ra vi phạm sẽ đánh giá kết quả thực hiện tất cả các nhiệm vụ chính trị của cả năm.

Qua đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm của thanh niên đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở các địa phương trong công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ.

Bài, ảnh: Bình Duyên