Văn hóa học đường là môi trường quan trọng góp phần bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, nhân cách, đạo đức cho học sinh, là nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục. Những năm qua, các trường học trên địa bàn tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, đoàn thể và phụ huynh học sinh trong việc triển khai các giải pháp xây dựng văn hóa học đường, hướng tới xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện.
Cùng với giáo dục văn hóa, giáo viên Trường THCS Đại Đồng (Vĩnh Tường) chú trọng giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh. Ảnh: Kim Ly
Bên cạnh những thay đổi về tâm, sinh lý ở lứa tuổi học trò, môi trường giáo dục từ gia đình, các mối quan hệ trong xã hội, những tác động tiêu cực từ mạng xã hội... là những nguyên nhân khiến môi trường văn hóa học đường có biểu hiện, hành vi lệch chuẩn trong lời nói, cử chi, hành động khiến mối quan hệ giữa thầy và trò thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, tình trạng bạo lực học đường vẫn còn diễn ra, một bộ phận giới trẻ có lối sống thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình…
Thực trạng trên không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng dạy và học, mà còn gây bức xúc trong dư luận. Trong bối cảnh đó, xây dựng văn hóa học đường được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, không chỉ đối với ngành GDĐT mà còn đối với toàn xã hội.
Nhằm xây dựng văn hóa học đường, tạo môi trường để học sinh rèn luyện nhân cách, phát triển toàn diện, các nhà trường phối hợp với cấp, ngành, đoàn thể, địa phương, phụ huynh học sinh thực hiện nhiều giải pháp. Hiện nay, 100% cơ sở giáo dục đã xây dựng bộ quy tắc ứng xử, góp phần rèn nền nếp học tập, ứng xử văn hóa cho học sinh, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội, củng cố mối quan hệ thân thiện giữa thầy với thầy, thầy với trò và trò với trò. Mỗi nhà giáo phấn đấu là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Bên cạnh giáo dục kiến thức văn hóa, Trường THPT Đội Cấn (Vĩnh Tường) luôn quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, tạo môi trường học đường an toàn, thân thiện, văn minh. Cô Vũ Thị Thái, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết:
"Trước đây, trong nhà trường xảy ra một số vụ bạo lực học đường xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ giữa các em học sinh, gây ra hậu quả đáng tiếc. Để giải quyết tình trạng này, nhà trường đã xây dựng nội quy, quy chế, trong đó nghiêm cấm các hành vi bạo lực học đường, học sinh vi phạm sẽ bị xử phạt tùy theo mức độ nghiêm trọng của vụ việc.
Xây dựng nét đẹp văn hóa học đường giúp các em học sinh phát triển toàn diện. Ảnh: Kim Ly
Bên cạnh việc đưa ra chế tài xử phạt nghiêm khắc, các em học sinh còn được cảm hóa bằng tình yêu thương, thấu hiểu, bao dung, chia sẻ của các thầy, cô giáo. Cán bộ, giáo viên nhà trường luôn sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ tâm tư, tình cảm với học sinh, đưa ra những lời khuyên hữu ích trên nguyên tắc giữ bí mật, tôn trọng quyền quyết định của học sinh. Nhờ đó, nhiều vấn đề khúc mắc trong cuộc sống gia đình, học tập, các mối quan hệ với thầy cô, bạn bè của các em đã được giải tỏa".
Trường THPT Đội Cấn còn tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa, lồng ghép các nội dung về tâm lý học đường, xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường; chú trọng giáo dục tư tưởng, đạo đức, lòng nhân ái, nếp sống văn hóa trong trường học cho các em học sinh thông qua các môn học như Ngữ văn, Giáo dục công dân…
Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên nhắc nhở, trao đổi với các thầy, cô giáo về kỹ năng ứng xử, phương pháp xử lý tình huống trong môi trường giáo dục; phối hợp với phụ huynh học sinh trong việc giáo dục con trẻ về đạo đức, lối sống để các em biết cách ứng xử văn minh, lịch sự, tôn trọng người khác.
Nhằm góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, xây dựng tình bạn đẹp, trong sáng trong lứa tuổi học sinh, phòng, chống bạo lực học đường, Đoàn Thanh niên các trường THPT đã phối hợp với Ban Giám hiệu nhà trường tổ chức diễn đàn “Xây dựng tình bạn đẹp - Nói không với bạo lực học đường”; mời chuyên gia kỹ năng sống chia sẻ về các chủ đề tình yêu, tình bạn lứa tuổi học trò; những câu chuyện đẹp về tình bạn trong môi trường học đường và trong cuộc sống; trình diễn tiểu phẩm về nội dung bạo lực học đường; tư vấn, giải đáp các câu hỏi của học sinh về việc làm thế nào để xây dựng tình bạn đẹp, trong sáng trong lứa tuổi học trò, các giải pháp phòng, chống bạo lực học đường, cách xử lý tình huống khi gặp bạo lực học đường…
Trong thời đại hội nhập, toàn cầu hóa hiện nay, vấn đề văn hóa và xây dựng đời sống văn hóa ngày càng được nhiều quốc gia, dân tộc quan tâm, giữ gìn và phát triển. Nghị quyết số 15 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh xác định một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Vĩnh Phúc đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững là đẩy mạnh các giải pháp xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong nhà trường, xây dựng mỗi trường học, cơ sở giáo dục thực sự là trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người phát triển toàn diện.
Để làm được điều này, mỗi trường học cần đề cao việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, xây dựng văn hóa học đường và nâng cao văn hóa học đường bằng những việc làm cụ thể để trường học là môi trường lý tưởng đào tạo ra thế hệ thanh niên có đủ đức, đủ tài, đảm đương sứ mệnh xây dựng và phát triển quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Bạch Nga