Thời gian qua, các địa phương trong tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá và đạt được một số kết quả khả quan. Tuy nhiên, việc thực thi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường không khói thuốc trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Bán tràn lan, dễ tiếp cận
Mức phạt về hành vi hút thuốc lá được quy định rất rõ ràng.
Thời gian qua, các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá trên địa bàn tỉnh được triển khai rộng rãi hơn, thiết thực hơn. Nhiều hoạt động truyền thông trực tiếp, gián tiếp trên các phương tiện thông tin đại chúng được thực hiện hiệu quả. Tuy nhiên, việc thực thi phòng, chống tác hại thuốc lá tại nơi công cộng vẫn gặp nhiều khó khăn
Dù ở bất cứ nơi nào, bến xe, chợ hay các quán cà phê, quán nước vỉa hè, chúng ta dễ dàng bắt gặp nhiều người hút thuốc lá. Thậm chí có người vừa điều khiển xe, vừa hút thuốc lá.
Anh Nguyễn Văn D, xã Thanh Vân, huyện Tam Dương cho rằng: "Nghe nói, hút thuốc lá ở nơi công cộng sẽ bị xử phạt theo quy định nhưng có ai đi phạt mấy chuyện hút thuốc lá này đâu. Tôi cũng biết tác hại của các chất độc trong thuốc lá và khói thuốc, nhưng bỏ thuốc lá rất khó, tôi đã thử cai thuốc lá vài lần nhưng không thành công".
Không chỉ quy định cấm hút thuốc lá mà một số nội dung khác của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá cũng chưa được thực hiện nghiêm túc. Hiện tại, chưa có đại lý thuốc lá nào treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, nhiều nơi vẫn vi phạm quy định trưng bày thuốc lá.
Chị Nguyễn Thị A, chủ một quán cà phê ở thành phố Vĩnh Yên cho biết: “Khách uống cà phê thường hay hỏi mua thuốc lá nên mình bán theo yêu cầu. Nếu khách hỏi mua nhưng mình không có bán, hoặc nhắc không cho hút thuốc thì khách sẽ không tới quán nữa”.
Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá nêu rõ, nếu người hút thuốc lá ở những địa điểm cấm hút thuốc lá sẽ bị cảnh cáo hoặc xử phạt tiền từ 100 nghìn đến 300 nghìn đồng/người. Quy định là vậy, nhưng thực tế hiện nay, nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá tại những địa điểm công cộng mà chưa bị xử lý.
Trong khi đó, việc phân công trách nhiệm, thi hành kiểm tra và xử phạt chưa rõ ràng; chưa có chế tài cụ thể để xử phạt nên việc thực hiện theo luật là rất khó khăn, thiếu tính răn đe đối với người vi phạm.
Cần nâng cao ý thức người dân
Lực lượng chức năng quyết liệt trong xử lý buôn bán thuốc lá trái phép.
Trong những năm qua, nhận thức của người dân về tác hại của khói thuốc lá ngày càng được nâng lên. Tỉ lệ người hút thuốc lá giảm, người dân ý thức hơn trong việc hút thuốc lá, nhiều cơ quan, đơn vị đã thực hiện nghiêm các quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc...
Tuy nhiên, một bộ phận người dân vẫn thờ ơ với chính sức khỏe của bản thân và cộng đồng. Tình trạng hút thuốc lá vẫn diễn ra ở nơi công cộng như trạm chờ xe buýt, bến xe, chợ, nơi tập trung đông người, hay trong mỗi gia đình. Tất nhiên, chính bản thân họ, những người hút thuốc lá, ai cũng có lý do “chính đáng” để biện minh cho hành động của mình.
Việc chấp hành quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc và nơi công cộng vẫn chưa nghiêm túc. Tỷ lệ hút thuốc có giảm nhưng chưa nhiều. Ngoài ra, việc xử phạt các vi phạm liên quan đến tác hại thuốc lá chỉ mới dừng ở đôn đốc, nhắc nhở, chưa thực sự mạnh mẽ và đồng bộ.
Bên cạnh đó, nguyên nhân dẫn đến tình trạng người hút thuốc lá tại nơi công cộng vẫn diễn ra là do Vĩnh Phúc chưa có cơ quan chuyên trách đảm bảo việc xử phạt được thực hiện triệt để, kịp thời; việc bày bán thuốc lá, thuốc lào vẫn tràn lan; giá thuốc lá được bán lại rẻ, càng tạo điều kiện để thanh, thiếu niên dễ tiếp cận.
Để công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại nơi công cộng đạt hiệu quả thì cần có các biện pháp xử lý mạnh hơn nữa; đồng thời kết hợp giữa việc tuyên truyền, vận động với xử phạt để bài trừ thuốc lá trong cộng đồng.
Bên cạnh đó, cần sự vào cuộc đồng bộ và mạnh mẽ hơn nữa của tất cả các ban, ngành, đoàn thể và mọi tầng lớp nhân dân.
Bài, ảnh: Thiệu Vũ