Mỗi khi mưa lớn, lượng nước từ trên đồi chảy xuống khu dân cư khiến cả thôn bị ngập; nhiều hộ gia đình bị nước tràn vào nhà gây thiệt hại đến tài sản cũng như gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, sản xuất... Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chưa có kênh tiêu, khi mưa, nước chỉ chảy theo địa hình tự nhiên gây ngập úng tạm thời các khu vực trũng thấp - đó là thực trạng đang diễn ra tại thôn Đồng Giếng, xã Đạo Trù, huyện Tam Đảo khiến 50 hộ dân ngày đêm thấp thỏm chờ Dự án xử lý thấm đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ sớm hoàn thiện. Vậy nhưng…
Cứ mưa là ngập...
Nằm ngay khu vực sau đập phụ số 1, hồ Đồng Mỏ, 50 hộ dân của thôn Đồng Giếng, xã Đạo Trù thời gian gần đây luôn bị ngập mỗi khi có mưa. “Nước hai bên vai đập, mái hạ lưu đập và sườn đồi hai bên đổ xuống khu vực dân cư phía hạ lưu đập phụ số 1 gây ngập úng cục bộ, ảnh hưởng đến chăn nuôi, sản xuất và sinh hoạt của một số hộ dân” - ông Chu Văn Hương, Trưởng thôn Đồng Giếng chia sẻ.
Cũng theo ông Hương, để giảm thiểu ảnh hưởng đến chăn nuôi, sản xuất và sinh hoạt, thôn Đồng Giếng đã tổ chức họp các hộ dân, đề nghị UBND xã Đạo Trù và các cấp có thẩm quyền xem xét nghiên cứu tiêu thoát nước mưa cho khu vực. Các hộ dân cam kết sẽ hiến đất để xây dựng đoạn kênh tiêu đảm bảo tiêu thoát nước.
Hồ Đồng Mỏ có nhiệm vụ chính là trữ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, đồng thời làm giảm lũ, giảm ngập úng cục bộ cho vùng hạ du.
Trao đổi với phóng viên về những kiến nghị của các hộ dân thôn Đồng Giếng, Chủ tịch UBND xã Đạo Trù Lý Ngọc Một cho biết: "Trên địa bàn xã đang được đầu tư xây dựng Dự án xử lý thấm tại đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ với tổng mức đầu tư gần 20 tỷ đồng do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư.
Dự án đang trong giai đoạn thi công. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai xuất hiện một số bất cập và phát sinh, đó là hiện nay nước chảy từ hệ thống rãnh gom theo thiết kế trên bờ đập xuống hạ lưu cuốn theo đất và sỏi chảy vào rãnh môi trường của người dân. Những rãnh này có khẩu độ nhỏ không đảm bảo tiêu thoát dẫn tới bị bồi lấp gây ngập úng cho các hộ dân phía hạ lưu của dự án, làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân".
Cũng theo ông Một, căn cứ vào đơn đề nghị ngày 22/5/2023 của thôn Đồng Giếng về việc đề nghị xây kênh tiêu thoát nước phía sau hạ lưu đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ, UBND xã Đạo Trù đã có văn bản đề nghị Sở NN&PTNT, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc sớm quan tâm và bổ sung hạng mục kênh tiêu thoát nước từ hạ lưu đập phụ số 1 ra đến suối để đảm bảo tiêu thoát nước cho người dân phía hạ lưu đập.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, tình trạng ngập úng thường xuyên vẫn tiếp diễn, khiến cuộc sống của các hộ dân gặp rất nhiều khó khăn mỗi khi trời mưa.
Còn nhiều vướng mắc
Công trình hồ chứa nước Đồng Mỏ, xã Đạo Trù được nghiệm thu bàn giao chính thức cho đơn vị quản lý khai thác vào tháng 12/2018. Sau khi tích nước đến cao trình +64.00m, tại khu vực hạ lưu đập phụ số 1 xuất hiện thấm dưới nền đập làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và đời sống của người dân phía sau đập.
Sau khi kiểm tra, khảo sát đánh giá nguyên nhân hiện tượng thấm, Sở NN&PTNT đã báo cáo Bộ NN&PTNT, UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xử lý thấm đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ, giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư. Mục tiêu của dự án là không ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt của các hộ dân sinh sống dưới chân đập.
Tình trạng ngập úng cục bộ tại thôn Đồng Giếng, xã Đạo Trù mỗi khi mưa lớn.
Trao đổi với phóng viên, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Duy Thắng cho biết: "Dự án xử lý thấm đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ gồm 2 hạng mục công trình chính: Hạng mục khoan phụt chống thấm nền đập giảm lưu lượng thấm đã thi công xong. Hạng mục xây dựng rãnh xương cá dẫn nước thoát về phía hạ du chưa được thực hiện do công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng chưa xong".
Khu vực dân cư phía hạ du đập phụ số 1 thuộc thôn Đồng Giếng có địa hình thấp trũng, hai bên là đồi cao và dốc, vào mùa mưa, ngoài nước thấm từ hồ Đồng Mỏ ra còn phần lớn là do nước thấm từ các đồi, khu vực có địa hình cao chảy xuống. Mặt khác, nguồn nước sinh hoạt được dẫn từ suối Thai Léc về các bể tập trung của các hộ dân cũng ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của một số hộ dân khu vực phía sau đập phụ 1, hồ Đồng Mỏ. Do vậy, không thể đánh giá được ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của các hộ dân phía sau chân đập phụ số 1 là hoàn toàn do mước thấm từ hồ ra.
Để giải quyết tình trạng ngập úng tại vùng hạ lưu dưới chân đập, đại diện chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã họp, thống nhất điều chỉnh, bổ sung hạng mục tiêu thoát nước mặt, Dự án xử lý thấm đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ.
Sau khi nghiên cứu nội dung đề xuất của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc về hạng mục tiêu thoát nước mặt có nhiệm vụ tiêu thoát hai bên vai và mái hạ lưu đập phụ số 1 hồ Đồng Mỏ kết hợp tiêu cho khu vực dân cư, chính quyền địa phương và các bên liên quan đã thống nhất việc xử lý ngập úng, xây dựng hệ thống tiêu thoát nước mặt khu vực hạ lưu đập phụ số 1, hồ chứa nước Đồng Mỏ là cần thiết. Đồng thời khẳng định hạng mục này thuộc trách nhiệm của địa phương huyện Tam Đảo, xã Đạo Trù và sẽ phải thực hiện bồi thường đất nông nghiệp.
“Để sớm hoàn thành dự án, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc đã nhiều lần có văn bản đề nghị UBND huyện Tam Đảo đẩy nhanh tiến độ xác định giá đất để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng xây dựng hệ thống đường ống thu, thoát nước ra khỏi khu vực phía hạ du đập phụ số 1 và sớm nghiên cứu xây dựng hệ thống thoát nước mặt và nước thải sinh hoạt cho khu dân cư theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 5913 ngày 27/7/2023. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa thể thực hiện được do địa phương chưa xác định được giá đất” - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Duy Thắng chia sẻ thêm.
Bài, ảnh: Thiệu Vũ