Doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tranh chấp quan hệ lao động, gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội và những vấn đề an sinh xã hội khác cho người lao động. Tuy nhiên, việc giải quyết, xử lý nợ BHXH vẫn còn nhiều khó khăn, phức tạp, cần sự chung tay vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành.
Công ty TNHH SY Vina là một trong những doanh nghiệp nợ BHXH lớn, kéo dài trên địa bàn tỉnh
Công ty TNHH SY Vina, xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương là doanh nghiệp 100% vốn Hàn Quốc với tổng số vốn điều lệ hơn 120 tỷ đồng, chuyên sản xuất, gia công các sản phẩm giấy, hàng may mặc, găng tay da, mũ thể thao, túi xách, ví da...
Theo BHXH tỉnh, từ tháng 12/2020, Công ty TNHH SY Vina bắt đầu nợ BHXH của người lao động, tình trạng này kéo dài đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người lao động, người đi không được, người ở không xong, người ốm đau, thai sản không được đảm bảo chế độ.
Mặc dù chưa giải quyết xong chế độ BHXH và các chế độ khác cho người lao động, nhưng công ty đã tạm ngừng hoạt động, cuối tháng 5/2023, công ty có dấu hiệu di chuyển tài sản đi nơi khác. Cực chẳng đã, hàng trăm công nhân mắc màn xuyên đêm ở cổng công ty để đòi quyền lợi.
Sau khi có chỉ đạo quyết liệt của tỉnh và tại các buổi làm việc với cơ quan chức năng, người lao động, đại diện Công ty TNHH SY Vina đã cam kết sẽ thanh toán 100% số tiền BHXH cho người lao động trước ngày 30/6/2023.
Tuy nhiên đến hết năm 2023, Công ty TNHH SY Vina vẫn chưa thanh toán hết số tiền BHXH cho người lao động, hiện công ty còn nợ BHXH gần 12,2 tỷ đồng, trong đó tiền lãi là hơn 2,5 tỷ đồng. Người lao động vẫn mòn mỏi chờ đợi quyền lợi BHXH của mình.
Ngoài Công ty TNHH SY Vina, trên địa bàn tỉnh còn nhiều doanh nghiệp đang nợ BHXH của người lao động, tập trung ở hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh, nhưng nhiều nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực may mặc, giày da và sản xuất gia công.
Theo thống kê của BHXH tỉnh, tính đến hết năm 2023, toàn tỉnh còn 111 đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng BHXH cho người lao động với tổng số tiền gần 75 tỷ đồng, nhiều đơn vị dự kiến không thể thu hồi chậm đóng, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi người lao động.
Cụ thể số tiền chậm đóng BHXH phân theo loại hình doanh nghiệp như sau: Doanh nghiệp ngoài quốc doanh có 103 doanh nghiệp, số tiền chậm đóng hơn 44 tỷ đồng; doanh nghiệp FDI có 5 doanh nghiệp, số tiền chậm đóng hơn 14 tỷ đồng; doanh nghiệp nhà nước cổ phần có 3 doanh nghiệp, số tiền chậm đóng gần 17 tỷ đồng.
Phân tích của các cơ quan chuyên môn cho thấy, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng nợ, chậm đóng BHXH là do tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, làm ăn thua lỗ, hoạt động cầm chừng hoặc phải tạm dừng hoạt động, phá sản, giải thể.
Bên cạnh đó, vẫn còn một số doanh nghiệp ý thức chấp hành pháp luật BHXH còn hạn chế, không tuân thủ nghiêm việc đóng BHXH cho người lao động, cố tình kéo dài, thậm chí dùng thủ đoạn để gian lận, trốn tránh việc đóng BHXH cho người lao động…
Trước thực trạng trên, để hạn chế gia tăng tình trạng nợ BHXH mới và thu hồi nợ cũ đảm bảo quyền lợi của người lao động, UBND tỉnh quyết liệt chỉ đạo BHXH tỉnh, các địa phương, đơn vị liên quan khẩn trương triển khai đồng bộ các giải pháp.
Trong đó, tập trung đẩy manh tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật BHXH cho chủ sử dụng lao động, người lao động. Hằng tháng cung cấp danh sách đơn vị chậm đóng, trốn đóng BHXH cho Ban Chỉ đạo xử lý nợ đọng BHXH tỉnh để chủ động chỉ đạo, đôn đốc, triển khai thực hiện.
Thực hiện nghiêm quy trình đôn đốc thu, thu tiền chậm đóng theo quy định của BHXH Việt Nam và pháp luật hiện hành; phân tích, phân loại đơn vị chậm đóng và phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan tổ chức thu số tiền chậm đóng BHXH theo đúng quy định.
Tăng cường kiểm tra, thanh tra chuyên ngành đóng BHXH đối với các đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH và xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật. Công khai rộng rãi trên thông tin đại chúng đối với đơn vị, doanh nghiệp cố tình chây ỳ, chậm đóng, trốn đóng BHXH.
Tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan BHXH, các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương trong việc phát hiện, ngăn chặn, củng cố hồ sơ tài liệu để tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật đối với những doanh nghiệp, đơn vị cố tình trốn đóng, gian lận BHXH và nợ BHXH kéo dài…
Bài, ảnh: Nguyễn Khánh