Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, thời tiết trong vụ Đông Xuân 2024-2025 có nền nhiệt thấp hơn hoặc xấp xỉ trung bình nhiều năm từ 0,5 độ C; đặc biệt, mùa Đông năm nay dự báo có khả năng lạnh hơn, đợt rét đậm rét hại đầu tiên xảy ra nửa cuối tháng 12/2024 kéo dài đến tháng 2/2025, rét đậm rét hại xảy ra nhiều ngày hơn gây ảnh hưởng đến chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.
Người chăn nuôi bò sữa xã An Tường (Vĩnh Tường) dự trữ nguồn thức ăn bằng cách ủ chua cỏ.
Hiện, toàn tỉnh có 12,3 triệu con gia cầm; hơn 100 nghìn con trâu, bò; gần 490 nghìn con lợn và hơn 6.400 ha diện tích nuôi trồng thủy sản. Đây là nguồn cung cấp thực phẩm cho người dân, nhất là dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
Để chủ động phòng chống đói, rét bảo vệ an toàn cho đàn vật nuôi, thủy sản, tạo điều kiện cho chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản ổn định, phát triển, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Văn bản số 2666 đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các phòng, ban liên quan; UBND các xã, phường, thị trấn chủ động tuyên truyền, hướng dẫn các hộ chăn nuôi áp dụng các biện pháp phòng chống đói, rét cho đàn vật nuôi, thủy sản.
Đối với gia súc, gia cầm chủ động gia cố, tu sửa đảm bảo chuồng trại sạch sẽ, khô ráo, có hệ thống rèm, bạt để che chắn đủ ấm, không bị gió lùa, mưa hắt làm ẩm, ướt nền chuồng. Cải thiện tiểu khí hậu chuồng nuôi bằng các biện pháp như thay đổi lớp đệm lót nền chuồng, kết hợp với điều tiết nhiệt bằng việc đốt lửa than, củi hoặc thắp sáng bóng điện, đèn gas; hạn chế tối đa việc rửa nước chuồng trại trong mùa Đông.
Về thức ăn đối với trâu, bò áp dụng các biện pháp bảo quản, dự trữ thức ăn thô, xanh, nhất là rơm rạ và cỏ khô; chế biến thức ăn bằng phương pháp ủ chua các phụ phẩm trong nông nghiệp. Trong những ngày rét đậm, rét hại có thể cho ăn tăng lượng thức ăn tinh, bổ sung vitamin và chất điện giải để tăng cường sức đề kháng nhằm chống đói, rét và phòng, chống dịch bệnh.
Về chăm sóc nuôi dưỡng, thực hiện chăn nuôi theo đúng quy trình kỹ thuật, tăng cường chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng, đảm bảo khẩu phần ăn đủ dinh dưỡng, tăng sức khoẻ để chống rét và dịch bệnh.
Đối với gia súc, gia cầm còn non và trâu, bò già, yếu cần có chế độ chăm sóc phù hợp với từng loại để tăng cường sức đề kháng với dịch bệnh và giá rét. Đối với các xã vùng cao có tập quán thả rông trâu, bò trong rừng núi, phải chủ động đưa về chỗ nuôi nhốt, có che chắn để đảm bảo đủ ấm; những ngày nhiệt độ ngoài trời dưới 12 độ C không chăn thả mà cho nghỉ làm việc.
Về phòng bệnh, thường xuyên quét dọn, vệ sinh, xử lý chất thải, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, tẩy uế chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi; định kỳ phun thuốc sát trùng, tiêu độc chuồng trại, môi trường chăn nuôi.
Công nhân Trại sản xuất Giống thủy sản (Trung tâm Giống nông nghiệp) cung cấp thức ăn tinh cho đàn cá bố mẹ để tăng cường sức đề kháng cho cá.
Chủ động phun khử trùng tiêu độc chuồng trại, môi trường chăn nuôi và tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh theo quy định đối với từng loại vật nuôi. Theo dõi, phát hiện kịp thời gia súc, gia cầm ốm, bị bệnh để cách ly, điều trị; đặc biệt là với các bệnh đường tiêu hóa, hô hấp. Giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh của đàn vật nuôi nhằm phát hiện, xử lý kịp thời khi có dịch bệnh xảy ra theo các quy định phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.
Đối với thủy sản, trong thời gian giá rét, không kéo lưới kiểm tra thủy sản nuôi, không thu hoạch theo cách đánh tỉa thả bù để tránh bị xây xát cho thủy sản nuôi nhằm hạn chế các bệnh đốm đỏ, lở loét do nấm, trùng quả dưa và ký sinh trùng.
Đối với diện tích thủy sản đang nuôi (chưa đạt kích cỡ thu hoạch, đàn cá bố mẹ, cá giống) áp dụng một số các biện pháp chống rét như duy trì mực nước ao nuôi đảm bảo độ sâu từ 2 m trở lên để ổn định nhiệt độ; đào hố sâu trong ao từ 2,5-3 m, rộng từ 2-3 m2 ở nơi khuất gió hoặc phía Bắc để cho cá rút xuống trú đông.
Sử dụng sọt đan bằng tre, nứa có chứa các búi rơm làm ổ dìm dưới đáy ao ở phía Bắc để làm nơi trú ẩn và chống rét cho cá; thả bèo tây từ 1/2-2/3 diện tích mặt ao về phía Bắc (bèo được gom vào một góc ao) tránh thả tràn lan che kín hết diện tích mặt ao, làm giảm độ thoáng của ao ảnh hưởng đến thủy sản nuôi.
Đối với cơ sở nuôi cá lồng có thể sử dụng nylon sáng màu để phủ kín mặt lồng nuôi hoặc thả sâu xuống 1,8-2m so với mặt nước để tránh rét cho cá. Cung cấp thức ăn đảm bảo đủ dinh dưỡng; bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng cho cá.
Vào thời điểm nắng ấm trong ngày cho ăn bằng thức ăn tinh, thức ăn chế biến…, khi nhiệt độ nước ao nuôi dưới 15 độ C thì ngừng cho cá ăn. Định kỳ 2 lần/tháng dùng vôi bột với liều lượng 2-3 kg/100 m3 nước hoặc hóa chất như Iodine, Vicato…liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì để xử lý môi trường, phòng bệnh cho thủy sản nuôi.
Theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, bên cạnh những biện pháp phòng chống đói, rét cho vật nuôi, thuỷ sản, người chăn nuôi cần thường xuyên cập nhật, theo dõi diễn biến thời tiết để chủ động các biện pháp chăm sóc vật nuôi, kịp thời phát hiện, thông báo tới cán bộ thú y cơ sở khi đàn gia súc, gia cầm bị ốm, mắc bệnh để cách ly, điều trị, không để lây lan ra diện rộng.
Bài, ảnh: Mai Liên