Thời gian qua, nguồn đất san lấp (vật liệu xây dựng thông thường) cho các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh bị thiếu hụt, đẩy giá tăng cao, khiến nhiều công trình, dự án chậm tiến độ do không có nguồn đất san lấp để thi công. Kịp thời nắm bắt tình hình trên, tỉnh đã chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp nhằm khẩn trương tháo gỡ, đảm bảo nguồn cung đất san lấp cho các công trình dự án trên địa bàn.
Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), nhu cầu sử dụng đất san lấp phục vụ các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2021-2023 ước gần 64 triệu m3. Từ năm 2011 đến nay, tỉnh đã cấp hơn 160 giấy phép khai thác, vận chuyển đất san lấp, đất sét đồi.
Hiện, toàn tỉnh có hơn 10 giấy phép khai thác đất san lấp còn hiệu lực, tổng trữ lượng đất các điểm mỏ trong các giấy phép khai thác đất san lấp còn hiệu lực khoảng 8 triệu m3.
Các giấy phép khai thác đất san lấp chủ yếu được cấp phục vụ các công trình, dự án cố định mà chưa tiến hành đấu giá quyền khai thác để cung cấp rộng rãi cho các công trình, dự án khác.
Vấn đề này, cùng với việc các điểm mỏ khai thác đất san lấp bị tạm dừng hoạt động, chưa tiến hành cấp mới hoặc gia hạn giấy phép khai thác khiến nguồn đất san lấp bị khan hiếm, đẩy giá đất tăng cao, nhiều công trình, dự án không có đất san lấp để thi công.
Thiếu đất san lấp, Dự án Khu công nghiệp Sông Lô II phải thi công cầm chừng, ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công.
Qua tìm hiểu được biết, hiện nay giá đất san lấp trên địa bàn tỉnh đang ở mức 80-100 nghìn đồng/m3 tại mỏ, chưa tính chi phí vận chuyển, tăng khoảng 30-50 nghìn đồng so với năm trước, đây là mức giá rất cao, dẫn đến nhiều dự án bị đội vốn. Nhiều doanh nghiệp phải thi công cầm chừng hoặc tạm dừng thi công do mức giá quá cao này.
Mặt khác, ngay cả khi doanh nghiệp chấp nhận lợi nhuận thấp hoặc không lợi nhuận để mua đất san lấp giá cao nhằm sớm hoàn thành các công trình dự án theo cam kết thì vẫn rất khó mua được đầy đủ đất san lấp.
Nhận diện những khó khăn, bất cập trên, tỉnh đã chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp với các sở, ngành liên quan khẩn trương tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản theo thẩm quyền quy định tại Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định hướng dẫn thi hành luật.
Tham mưu, trình UBND tỉnh kế hoạch đấu giá thí điểm quyền khai thác khoáng sản, nhất là đất san lấp theo quy định để tổ chức thực hiện việc đấu giá trong năm 2024, từ nay đến cuối năm phải đưa vào đấu giá quyền khai thác từ 2-4 mỏ đất.
Tiếp tục rà soát, khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đất san lấp và khu vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản đất san lấp trên địa bàn tỉnh để tổ chức thực hiện việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhằm giải quyết, tháo gỡ khó khăn về nguồn cung cấp đất san lấp phục vụ thi công các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh.
Cùng với đó, tăng cường công tác quản lý, xử lý vi phạm trong việc khai thác đất dư thừa để làm đất san lấp khi tiến hành cải tạo mặt bằng, san hạ cốt nền, nạo vét công trình thủy lợi…trên địa bàn tỉnh.
Yêu cầu các chủ đầu tư dự án có đất dôi dư phải thực hiện việc đề nghị cấp phép quyền khai thác khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình để cung cấp đất đắp cho các công trình dự án theo đúng quy định.
Làm tốt công tác quản lý giá vật liệu xây dựng. Đẩy mạnh tuần tra, kiểm soát hoạt động vận chuyển đất san lấp; xử lý nghiêm việc khai thác, vận chuyển đất trái phép, vận chuyển đất khi chưa đáp ứng các điều kiện theo quy định ra bên ngoài tỉnh.
Triển khai kịp thời các phương án bảo vệ, thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản, trong đó có đất san lấp được tích hợp trong quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đôn đốc các tổ chức, cá nhân có giấy phép khai thác khoáng sản hết hiệu lực thực hiện nghiêm việc đóng cửa mỏ theo quy định.
Đồng thời, rà soát, kiểm tra các mỏ, điểm mỏ đất san lấp đang còn hiệu lực giấy phép đảm bảo cung cấp đúng cho các công trình, dự án, phù hợp với tiêu chí không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đã được duyệt, trường hợp cố tình vi phạm thì xem xét xử lý, thu hồi giấy phép theo quy định…
Bài, ảnh: Nguyễn Khánh