Kỳ 1: Tư duy đột phá và những cách làm sáng tạo
Yên Lạc là huyện đầu tiên của tỉnh và huyện thứ 13 của cả nước đạt chuẩn huyện nông thôn mới (NTM) từ năm 2015. Phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo và linh hoạt, đột phá trong cách làm, Yên Lạc đã thu về “trái ngọt”, tiếp tục là huyện đầu tiên của tỉnh về đích huyện NTM nâng cao, vượt trước 6 năm so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra với mục tiêu hướng đến hạnh phúc của người dân.
Dám nghĩ, dám làm
Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Yên Lạc, nhiệm kỳ 2020-2025, mục tiêu đến năm 2030, huyện mới hoàn thành đạt chuẩn huyện NTM nâng cao.
Xác định tính thiết thực, ý nghĩa nhân văn của Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM nâng cao nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của người dân, dựa trên kinh nghiệm triển khai từ giai đoạn trước, Ban Thường vụ Huyện ủy Yên Lạc đã ban hành Nghị quyết chuyên đề số 06/2023 về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo.
Trong đó, đề ra mục tiêu xây dựng huyện Yên Lạc trở thành huyện NTM nâng cao năm 2024.
Diện mạo nông thôn mới nâng cao huyện Yên Lạc ngày càng hiện đại, sáng, xanh, sạch, đẹp. Ảnh: Nguyễn Lượng
Để đẩy nhanh tiến độ và hoàn thành chương trình xây dựng NTM nâng cao trước kế hoạch 6 năm, huyện đã đổi mới phương thức lãnh đạo, cách làm; tập trung chỉ đạo sâu sát từng công việc cụ thể, tăng cường kiểm tra, giám sát để thực hiện các mục tiêu của chương trình.
Trước đây, mỗi năm, huyện chỉ triển khai 1-2 xã làm điểm, với cách làm này thì tiến độ hoàn thành rất chậm. Thay vào đó, huyện triển khai đồng loạt ở tất cả các xã trên cơ sở rà roát, đánh giá tất cả các tiêu chí với phương châm “cái gì dễ làm trước, khó làm sau”.
Phân cấp, phân quyền, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm; kiểm điểm, đánh giá theo thời gian, lộ trình; chính quyền đóng vai trò hỗ trợ một phần, hướng dẫn “cầm tay, chỉ việc”, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là vai trò của người đứng đầu địa phương, ngành trong xây dựng NTM nâng cao.
Huyện cũng phân quyền, phân cấp quản lý cụ thể cho từng ngành, từng địa phương như đối với tiêu chí đường giao thông nông thôn, những tuyến đường huyện đi qua thì huyện làm, tuyến đường của xã thì xã làm, tuyến đường xóm ngõ thì người dân phải trực tiếp làm, có sự hỗ trợ từ ngân sách. Nhờ vậy, đã gắn trách nhiệm từng cấp quản lý trong triển khai, giám sát và thực hiện.
Người dân đồng lòng, tình nguyện góp sức
Để nâng cao và giữ vững các tiêu chí, chất lượng công trình, huyện đã phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM nâng cao. Dù việc lớn hay nhỏ, người dân đều được tham gia góp ý, xây dựng, trên cơ sở đó gắn trách nhiệm với phương châm “từ nhà ra ngõ, từ thôn đến xã”, lấy xã, thôn và từng hộ gia đình làm trung tâm trong chỉ đạo xây dựng NTM.
Bà Nguyễn Thị Lý, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phương cho biết: Xác định chương trình xây dựng xã NTM nâng cao, thôn NTM kiểu mẫu là chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước, mang lại cuộc sống no ấm, hạnh phúc cho người dân, xã thực hiện tốt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.
Mỗi tiêu chí khi thực hiện đều được cấp ủy, chính quyền xã công khai để nhân dân được biết, được bàn và quyết định cách thức tiến hành, mức đóng góp, phân công người giám sát và lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng NTM, do đó việc huy động đóng góp, xây dựng rất thuận lợi.
Sau 3 năm thực hiện, xã đã đạt 19/19 tiêu chí với 79/79 chỉ tiêu và là một trong những xã tiêu biểu trong xây dựng NTM nâng cao của huyện với tổng nguồn lực huy động được 128 tỷ đồng, trong đó ngân sách xã 5,4 tỷ đồng; nhân dân đóng góp gần 48,6 tỷ đồng.
Nhiều hộ đã hiến đất làm đường, tặng cây xanh làm đường hoa, tạo cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp.
Vai trò then chốt của cấp ủy
Từ một xã thuần nông, có xuất phát điểm thấp trong xây dựng NTM, năm 2013, Liên Châu đã bứt phá "cán đích" NTM sớm nhất tỉnh.
Sau nhiều nỗ lực, năm 2020, địa phương được công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao và đến nay cơ bản đạt chuẩn các nội dung theo tiêu chí xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Đời sống của nhân dân được nâng cao, thu nhập bình quân đầu người năm 2023 của xã đạt hơn 75 triệu đồng; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực.
Năm 2023, xã đạt tổng giá trị sản xuất 1.118,5 tỷ đồng, tăng 8,2%; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 1,03% năm 2022 còn 0,36% cuối năm 2023.
Ông Vũ Xuân Chiếm, Bí thư Đảng ủy xã Liên Châu cho biết: Để đạt được kết quả đó, sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng bộ, sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân là yếu tố quan trọng. Đảng ủy xã đã ban hành Nghị quyết số 62/2019 về việc xây dựng xã NTM nâng cao, thôn dân cư NTM kiểu mẫu, xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2019 - 2020, định hướng đến năm 2025.
Hằng tháng, Ban Chỉ đạo tổ chức hội nghị đánh giá tiến độ xây dựng NTM nâng cao, thôn dân cư NTM kiểu mẫu; phân cấp, phân quyền rõ trách nhiệm cho xã, thôn, tổ liên gia, hộ gia đình thực hiện.
Từ năm 2021 đến nay, địa phương đã huy động được hơn 260 tỷ đồng dành cho chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu, trong đó, nhân dân đóng góp gần 23 tỷ đồng.
Đặc biệt, từ việc hiểu rõ chính bản thân, gia đình mình, làng xóm mình sẽ được hưởng lợi từ chương trình này, người dân trong xã đã tự nguyện chỉnh trang nhà cửa, tường rào được 7.000 m2, cải tạo 420 vườn hộ, trồng 1.000 cây xanh, cây bóng mát, cải tạo hệ thống rãnh thoát nước trong khu dân cư...
Nhờ phát huy tinh thần dân chủ, có sự bàn bạc, tham gia góp ý của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân, Yên Lạc đã thúc đẩy các phong trào thi đua diễn ra sôi nổi, rộng khắp và khơi dậy được sức dân trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, NTM thông minh.
Chương trình xây dựng NTM nâng cao được triển khai đồng loạt như một cuộc cách mạng tạo nên diện mạo mới, sức sống mới ở mỗi làng quê của huyện Yên Lạc; đồng thời khích lệ nông dân đổi mới tư duy, năng động, nhạy bén, tiên phong phát triển sản xuất, thể hiện rõ vai trò chủ thể trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng NTM.
Mai Liên