Khu di tích và danh thắng Tây Thiên nằm trên sườn ngọn núi Thạch Bàn thuộc dãy Tam Đảo trong khoảng chiều dài 11km, chiều ngang 1km. Nơi đây tập trung nhiều dấu vết cũ của các công trình có giá trị văn hóa và khảo cổ như hệ thống đền, chùa…
Đặc biệt, có đền thờ Quốc mẫu Tây Thiên - Người có công phò vua đánh giặc, dạy dân trồng lúa, giữ lửa trong buổi bình minh của dân tộc. Vì thế, đây không chỉ là nơi hấp dẫn du khách đến thưởng ngoạn phong cảnh mà còn là một biểu tượng cho đời sống tâm linh, tín ngưỡng tại Việt Nam.
Đền Thõng - kiến trúc khởi đầu cho cả hệ thống di tích Tây Thiên. Đền nằm ngay dưới chân núi và là nơi diễn ra các sự kiện chính của Lễ hội Tây Thiên hằ̀ng năm.
Đi cáp treo để lên đền Thượng, du khách sẽ được ngắm nhìn khung cảnh núi non hùng vĩ, những cánh rừng nguyên sinh chạy dài bất tận.
Toàn cảnh đền Thượng Tây Thiên.
Đây là khu vực tâm linh chung của cả tín ngưỡng dân gian và tôn giáo, mà trung tâm là điện thờ Quốc Mẫu Tây Thiên.
Cây mơ cổ thụ trong khuôn viên đền Thượng, cứ vào độ tháng 12 âm lịch hằng năm nở hoa trắng 1 góc trời.
Đền thờ Thần Núi Tam Đảo – Thanh Sơn Đại Vương.
Đền Địa Mẫu, đền Cô Chín
Ngoài những di tích thờ phụng Quốc Mẫu Tây Thiên, khu danh thắng còn có nhiều ngôi chùa thờ Phật. Tây Thiên còn là cái nôi của Phật giáo Việt Nam. Nên đến đây, mọi người thường nói đến với Phật về với Mẫu. (Trong ảnh: chùa Tây Thiên Thiền tự).
Chùm ảnh của Khánh Linh