Hành trình “bén rễ” của cây ổi trên đồng đất ở xã Đôn Nhân (Sông Lô) đã kết “trái ngọt” khi được công nhận sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đến nay, nhiều hộ dân địa phương đã tập trung mở rộng, phát triển vùng trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập.
Nhờ trồng ổi được gắn sao OCOP, gia đình ông Đỗ Qúy Tuấn, thôn Hòa Bình, xã Đôn Nhân (Sông Lô) "bỏ túi" 300 triệu đồng/năm.
Những năm qua, cấp ủy chính quyền xã Đôn Nhân thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từ cây ăn quả năng suất kém sang trồng các giống cây ăn quả có giá trị kinh tế cao.
Đồng thời tổ chức nhiều lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học - kỹ thuật về trồng trọt, phòng trừ sâu bệnh hại lúa… cho người dân. Phối hợp với ngành chức năng rà soát, kiểm tra, lựa chọn các vùng trồng cây ăn quả đủ điều kiện để hướng dẫn, hỗ trợ người dân áp dụng các phương pháp canh tác hiện đại, gia tăng giá trị, mở rộng vùng trồng cây ăn quả đặc trưng, bảo đảm giá trị, hiệu quả sản xuất.
Đến nay, toàn xã có 60 ha đất trồng cây ăn quả các loại, như nhãn, bưởi, vải… Đặc biệt là cây ổi với các giống chủ lực như ổi Đài Loan, ổi nữ hoàng, ổi lê… trồng tập trung ở 3 thôn Hòa Bình, Trung Hòa, thôn Trung.
Nhờ đặc tính không kén đất, thích nghi với nhiều loại khí hậu khác nhau, lại có sự có sự chăm sóc kỹ lưỡng từ nông hộ nên đến vụ thu hoạch, cây ổi trên đồng đất Đôn Nhân cho sản lượng quả cao, được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ vị ngọt đậm, giòn. Từ loại cây trồng mang tính chất “ăn chơi”, nhiều hộ trên địa bàn đã mở rộng diện tích trồng trọt, học tập kỹ thuật canh tác, biến cây ổi thành cây “hái ra tiền”.
Từ năm 2023 đến nay, vùng trồng ổi nơi đây được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, từng bước khẳng định là giống cây thoát nghèo và tạo dựng được thương hiệu riêng. Nhờ đó, KT-XH trên địa bàn những năm gần đây được duy trì, phát triển ổn định, thu nhập bình quân đầu người đến hết năm 2024 đạt 62 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 0,62%...
Thời điểm này đang vào chính vụ thu hoạch, ổi được thương lái thu mua với giá từ vài nghìn đồng đến vài chục nghìn đồng/kg, tùy từng giống cây và loại quả. Theo tính toán của người dân, mỗi ha đất có thể trồng tới 950 gốc ổi, mỗi gốc cho thu khoảng 70kg quả/năm, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha/năm.
Với kinh nghiệm trồng ổi gần 20 năm nay, ông Nguyễn Viết Giáp, thôn Hòa Bình tiết lộ, bí kíp để cây sai quả, trái to, đạt năng suất cao là khi cây bắt đầu ra trái nhỏ thành từng cặp, người trồng cần tỉa bỏ bớt quả. Sau đó, phải bao lại bằng túi ni lon để tránh bị côn trùng đốt, làm thối quả. Để hạn chế sâu bệnh hại cây trồng, gia đình ông còn dùng chế phẩm sinh học tự chế từ nước tỏi và ớt phun cho cây.
Chia sẻ với chúng tôi, ông Giáp cho biết: “So với việc trồng các giống cây ăn quả thông thường thì trồng ổi cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Nhất là đối với vùng trồng ổi đã được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao, không chỉ giúp người nông dân có đầu ra ổn định mà còn giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi mua trái cây có nguồn gốc xuất xứ sản phẩm rõ ràng. Khi đó, việc sản xuất, tiêu thụ của người nông dân mới bền lâu”.
HTX Cây trồng Sông Lô xanh hiện có 12 thành viên với 8ha diện tích đất trồng ổi được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Thời gian qua, Ban Giám đốc HTX thường xuyên tuyên truyền, vận động và quán triệt các thành viên tuân thủ quy trình chăm sóc đúng kỹ thuật, sử dụng chế phẩm sinh học trong canh tác… giúp cây ít sâu bệnh, mã quả đẹp, to hơn và bảo đảm tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.
Nhờ đó, chi phí sản xuất không chỉ giảm khoảng 10% mà còn được thương lái thu mua với giá "nhỉnh" hơn so với các hộ áp dụng phương pháp canh tác thông thường, góp phần tăng doanh thu, thu nhập cho các thành viên.
Gia đình ông Đỗ Quý Tuấn, Phó Giám đốc HTX Cây trồng Sông Lô xanh hiện đang trồng 800 gốc ổi như ổi lê, ổi Ruby lòng đào… Ông Tuấn cho biết: “Đạt được chứng nhận sản phẩm OCOP, giúp người trồng ổi gia tăng về sản lượng tiêu thụ và yên tâm gắn bó với nghề.
Hiện tại đang vào vụ thu hoạch ổi nên gia đình đang đổ xô bán bờ tại vườn cho thương lái với giá trung bình 4 - 5 nghìn đồng/kg; nếu bán chọn quả loại 1 sẽ có giá trung bình từ 10 - 12 nghìn đồng/kg. Với 1ha ổi đang trồng, gia đình tôi thu trung bình 60 tấn quả/năm, đem lại thu nhập khoảng 300 triệu đồng/năm”.
Chia sẻ về định hướng phát triển vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao nói chung và việc mở rộng diện tích trồng ổi đạt chứng nhận sản phẩm OCOP trên địa bàn nói riêng, anh Nguyễn Văn Lâm, cán bộ nông nghiệp xã Đôn Nhân cho biết: "Từ khi ổi Đôn Nhân được gắn sao sản phẩm OCOP, chính quyền và nhân dân trên địa bàn rất tự hào khi xây dựng được thương hiệu riêng cho sản phẩm truyền thống địa phương, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết tới".
Để mở rộng diện tích cây ăn quả được gắn sao OCOP, về lâu dài, chính quyền địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của chương trình OCOP.
Hướng dẫn chủ thể hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan đến đăng ký đánh giá lại đối với sản phẩm OCOP sắp hết hạn để duy trì và khẳng định thương hiệu. Xây dựng và nhân rộng các mô hình, chuỗi liên kết sản xuất cây ăn quả có hiệu quả cao.
Tập trung đổi mới tổ chức sản xuất theo hướng phát triển hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp, HTX và người dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, góp phần xây dựng hệ sinh thái sản phẩm OCOP chất lượng, hiệu quả, bền vững.
Bài, ảnh: Ngọc Lan