Mặt bằng sạch có vai trò quan trọng để các chủ đầu tư xây dựng hạ tầng, đón sóng đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH). Tuy nhiên, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (BT, GPMB) tại nhiều dự án trong khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn, vướng mắc, là "nút thắt" làm chậm tiến độ triển khai nhiều dự án quan trọng của tỉnh.
Trên địa bàn tỉnh đang tập trung thực hiện BT, GPMB 10 dự án KCN lớn với tổng diện tích hơn 1.987,9 ha. Xác định đây là nhiệm vụ khó khăn, là “nút thắt” trong thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, giao các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước đối với các KCN.
Tăng tốc giải phóng mặt bằng khu công nghiệp Tam Dương I, khu vực 2, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư xây dựng hạ tầng. Ảnh: Chu Kiều
Quyết liệt giải quyết các khó khăn, vướng mắc về xác định giá đất, nguồn đất san nền; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, cấp phép xây dựng, nghiệm thu phòng cháy, chữa cháy. Đến nay, diện tích đã thực hiện BT, GPMB được 1.292,71 ha, đạt 65% so với diện tích cần GPMB và rất chậm so với yêu cầu đề ra.
Hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Tam Dương trở thành huyện công nghiệp của tỉnh, thời gian qua, huyện đã tập trung GPMB, phát triển hạ tầng, thu hút các nhà đầu tư.
Hiện, trên địa bàn huyện Tam Dương đang thực hiện BT, GPMB, tái định cư 2/3 KCN. Tại dự án KCN Tam Dương II khu A, tổng diện tích thuộc địa bàn huyện sau điều chỉnh quy hoạch lần 3 là 127,87 ha; diện tích các hộ đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ 103,247 ha (đạt 80,74%); còn lại 24,623 ha chưa GPMB.
Dự án KCN Tam Dương I khu vực 2 với tổng diện tích quy hoạch 162,33 ha, đã giải phóng mặt bằng được hơn 109 ha; còn 1,2ha mặt bằng đang gặp vướng mắc.
Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là còn 71 hộ dân chưa nhận tiền BT, GPMB dù phương án BT, GPMB được phê duyệt từ giai đoạn 2014-2016. Huyện đã phối hợp mời các hộ chưa nhận tiền theo phương án được duyệt để chi trả tiền theo quy định nhưng các hộ không nhất trí nhận tiền, đề nghị Nhà nước xem xét BT, GPMB theo giá thời điểm hiện tại.
Mặt khác, các hộ dân đã được UBND huyện Tam Dương thu hồi đất và UBND tỉnh phê duyệt phương án BT, GPMB từ giai đoạn 2014-2016 nhưng đến năm 2024 mới xây dựng xong hạ tầng khu đất tái định cư, dẫn đến sự chênh lệch về giá đất giữa 2 thời điểm (thời điểm thu hồi đất năm 2014-2016 và thời điểm tái định cư hiện nay) nên các hộ dân không đồng ý nộp chênh lệch giá giữa 2 thời điểm nêu trên.
Năm 2021, ngay sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư, UBND tỉnh quyết định thành lập 2 KCN với tổng diện tích 343,01ha tại huyện Sông Lô.
Huyện ủy Sông Lô đã thành lập ban chỉ đạo BT, GPMB KCN; tổ chức họp với lãnh đạo các địa phương và các đồng chí bí thư chi bộ, trưởng thôn công khai chủ trương thực hiện dự án.
UBND huyện đã triển khai kế hoạch GPMB, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các phòng, ban thực hiện các nội dung công việc liên quan đến công tác BT, GPMB; thực hiện thông báo thu hồi đất đến các khu dân cư và hộ dân có đất thu hồi. Chủ động phối hợp với các địa phương kiểm đếm, quy chủ, xác định nguồn gốc, chủ sử dụng đất.
Đến nay, KCN Sông Lô II đã phê duyệt phương án BT, GPMB, thu hồi đất và chi trả kinh phí BT, GPMB 160,32/165,65 ha, đạt 96,78% diện tích theo kế hoạch; UBND tỉnh đã giao đất cho chủ đầu tư để thực hiện dự án 152,76 ha (đạt 92,22%). KCN Sông Lô I đã phê duyệt phương án BT, GPMB và thu hồi đất được 32,4/177,36 ha.
Vướng mắc nhất trong triển khai công tác BT, GPMB trên địa bàn huyện Sông Lô là việc đầu tư xây dựng các khu tái định cư chậm, di chuyển nhiều mồ mả; cơ chế chính sách về BT, Luật Đất đai thay đổi; công tác lưu trữ hồ sơ đất đai không đầy đủ, chỉnh lý không kịp thời, một số trường hợp quản lý đất đai lỏng lẻo dẫn đến xây dựng trái phép, tạo lập tài sản để trục lợi bồi thường.
Việc đầu tư xây dựng của các chủ đầu tư còn gặp khó khăn về nguồn đất san lấp mặt bằng đối với diện tích đã được UBND tỉnh giao đất. Hiện nay, trên địa bàn huyện Sông Lô không có mỏ đất đủ điều kiện khai thác.
Chính quyền xã Vân Xuân (Vĩnh Tường) quyết liệt vào cuộc, tháo gỡ khó khăn trong giải phóng mặt bằng khu công nghiệp Đồng Sóc. Ảnh: Chu Kiều
Để đẩy nhanh tiến độ BT, GPMB các KCN, huyện Sông Lô đề nghị UBND tỉnh sớm ban hành, hướng dẫn địa phương thực hiện các quy định về thu hồi, BT, GPMB theo Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định của chính phủ.
Chỉ đạo Quỹ phát triển đất tỉnh quan tâm phê duyệt hỗ trợ cho UBND huyện vay kinh phí để BT hạ tầng các khu tái định cư; chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan sớm thực hiện các thủ tục về đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với các mỏ đất huyện Sông Lô đã đề xuất và trên địa bàn tỉnh để cung cấp cho KCN Sông Lô II.
Chủ động tháo gỡ "nút thắt” mặt bằng các KCN, tại hội nghị “Phát triển bền vững KCN tỉnh Vĩnh Phúc” tổ chức cuối tháng 9 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông giao các sở, ngành và địa phương chậm nhất trong tháng 12/2024 phải hoàn thành đấu giá mỏ đất phục vụ san lấp mặt bằng KCN.
Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND các huyện hoàn thành việc xác định giá đất, hỗ trợ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Sở Kế hoạch và Đầu tư cùng Sở Tài chính bố trí kinh phí thực hiện các dự án tái định cư để hoàn thiện công tác GPMB cho các dự án; kết hợp tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và ủng hộ công tác GPMB.
Mai Liên