Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025 góp phần tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tạo điều kiện thuận lợi để đầu tư phát triển cho các địa phương. Tuy nhiên, quá trình thực hiện sắp xếp, những yếu tố lịch sử, văn hóa cần được chú trọng, đảm bảo phù hợp với truyền thống và sự đồng thuận của nhân dân.
Cán bộ, đảng viên thôn Vân Giữa, xã Vân Hội (Tam Dương) lấy ý kiến nhân dân về việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Ảnh: Trường Khanh
Giai đoạn 2023-2025, tỉnh Vĩnh Phúc dự kiến sắp xếp 28 đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã để thành lập 13 ĐVHC cấp xã mới. Sau sắp xếp, tỉnh sẽ có 9 huyện, thành phố và 121 xã, phường, thị trấn, giảm 15 ĐVHC cấp xã so với trước đây.
Việc sắp xếp ĐVHC cấp xã phù hợp với yêu cầu thực tiễn, gắn liền với chủ trương tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế và thực hiện cải cách chế độ tiền lương, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, để duy trì, phát huy các giá trị văn hóa của mỗi địa phương sau sáp nhập không phải việc đơn giản. Bởi mỗi địa phương đều có lịch sử hình thành, phát triển cũng như những phong tục, tập quán, cách ứng xử, tín ngưỡng tôn giáo riêng.
Là vùng đất cổ, giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng nên trong quá trình sáp nhập, bên cạnh việc chú trọng tạo không gian phát triển mới, huyện Vĩnh Tường đặc biệt tôn trọng các yếu tố lịch sử, văn hóa đặc thù của từng địa phương.
Theo kế hoạch, xã Vân Xuân và xã Bình Dương sẽ sáp nhập, lấy tên là xã Lương Điền. Việc đặt tên ĐVHC mới hình thành là vấn đề được người dân địa phương rất quan tâm.
Vì vậy, dựa trên phương án sắp xếp ĐVHC cấp xã giai đoạn 2023-2025 của tỉnh, UBND 2 xã đã tổ chức họp bàn, lấy ý kiến của nhân dân về tên gọi của ĐVHC mới đảm bảo ý nghĩa, phù hợp với truyền thống lịch sử, văn hóa.
Chủ tịch UBND xã Bình Dương Đặng Quốc Việt cho biết: Sở dĩ 2 xã sáp nhập được lấy tên mới là Lương Điền bởi từ xa xưa, 2 xã Vân Xuân và Bình Dương đều thuộc tổng Lương Điền. Sau khi được tuyên truyền rộng rãi, đã có hơn 96% cử tri ủng hộ, nhất trí với phương án sáp nhập.
Tuy nhiên, qua công tác nắm bắt dư luận xã hội của cấp ủy, chính quyền địa phương, người dân xã Bình Dương quan tâm đến việc đổi tên xã mới để thuận lợi khi chuyển đổi hồ sơ, giấy tờ sau sáp nhập. Cùng với tên gọi, các yếu tố lịch sử, văn hóa truyền thống cần được tôn trọng, bảo tồn và gìn giữ.
Bình Dương là xã có truyền thống cách mạng, được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang thời kỳ chống Pháp, là xã an toàn khu. Hiện nay, Bình Dương có 1 di tích lịch sử cấp quốc gia, 4 di tích văn hóa cấp tỉnh, nhiều đình, chùa và 28 miếu. Để bảo tồn, gìn giữ truyền thống lịch sử, văn hóa, chính quyền địa phương đang xây dựng kế hoạch, tính toán kỹ lưỡng phương án sau sáp nhập.
Theo kế hoạch, tại huyện Yên Lạc, xã Hồng Phương sẽ sáp nhập với xã Hồng Châu, lấy tên gọi là Hồng Châu. Theo sử sách ghi lại, trước đây, Hồng Phương và Hồng Châu được tách ra từ xã Hồng Châu, bởi vậy, việc sáp nhập 2 xã “về chung một nhà” được nhân dân cơ bản đồng tình.
Tuy nhiên, hiện nay, mỗi địa phương đều có hệ thống đình, chùa, các thiết chế văn hóa, di tích lịch sử, truyền thống văn hóa riêng. Do vậy, nhiều ý kiến cho rằng, quá trình sáp nhập, các cơ quan chức năng cần xây dựng phương án bảo tồn, gìn giữ giá trị văn hóa, tín ngưỡng đặc trưng của từng địa phương.
Để đảm bảo nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là chú trọng cân nhắc các yếu tố đặc thù về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, cộng đồng dân cư, yêu cầu đảm bảo quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế - xã hội, trong quá trình thực hiện, rất cần sự đồng thuận của người dân, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị.
Kim Ngân