Phát triển văn hóa đọc trong thời đại số

Sách là kho tàng tri thức vô giá của nhân loại. Trong thời đại số, cùng với phương thức đọc sách truyền thống, việc khai thác, tận dụng công nghệ đã đem lại hiệu quả tích cực góp phần phát triển văn hóa đọc, nâng cao tỷ lệ đọc sách trong cộng đồng.

Làng văn hóa kiểu mẫu Thụ Ích, xã Liên Châu, huyện Yên Lạc có cảnh quan khang trang, sạch đẹp, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Tại Khu thiết chế văn hóa - thể thao của làng văn hóa, thư viện cộng đồng được đặt chung với khu hội họp đã góp phần khơi dậy niềm đam mê đọc sách đến nhiều người dân.

Thư viện có 4 tủ sách với hơn 3.000 đầu sách, trong đó chủ yếu là sách học tập, giải trí, truyện tranh thiếu nhi, sách về nông nghiệp và một số sách báo, tạp chí huy động từ nhân dân.

Bí thư Chi bộ Làng văn hóa kiểu mẫu Thụ Ích Nguyễn Văn Hồng cho biết: “Xây dựng phong trào đọc sách trong nhân dân, công tác tuyên truyền, đổi mới hoạt động của thư viện cộng đồng thường xuyên được thực hiện. Cùng với thói quen đọc sách truyền thống, nhiều người dân đã sử dụng các thiết bị công nghệ như máy tính, điện thoại, máy tính bảng để tra cứu, tìm đọc các cuốn sách hay, các tác phẩm kinh điển của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các loại sách về nông nghiệp, thương mại điện tử… để phục vụ hữu hiệu cho quá trình sản xuất, kinh doanh, nâng cao đời sống tinh thần”.

Xây dựng và nhân rộng mô hình thư viện số, không gian đọc sách trong trường học là chủ trương được ngành Giáo dục đẩy mạnh thực hiện bằng nhiều giải pháp thiết thực. Với mô hình này, hệ thống thư viện của nhiều trường học trên địa bàn tỉnh đã được trang bị hệ thống máy tính kết nối Internet phục vụ việc tra cứu, tìm kiếm thông tin, tài liệu cho học sinh.

Sở GDĐT hướng dẫn các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh phát động phong trào đọc sách đến toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh; tổ chức các hoạt động giới thiệu sách, hướng dẫn kỹ năng tìm kiếm thông tin và kỹ năng đọc, lựa chọn sách phù hợp với tâm lý lứa tuổi, phù hợp với mục tiêu giáo dục và tình hình thực tiễn của nhà trường.

Từ năm học 2023 - 2024, các nhà trường đã đưa tiết đọc sách vào thời khóa biểu, sắp xếp thời gian phù hợp cho học sinh. Cùng với việc đẩy mạnh hoạt động đọc sách trong nhà trường, các cơ sở giáo dục cũng khuyến khích phụ huynh học sinh đọc sách cùng con tại nhà, hướng dẫn con biết cách sử dụng máy tính và các thiết bị điện tử để truy cập Internet tìm đọc những cuốn sách hay, có nội dung đa dạng, phong phú, giúp các con vừa giải trí, vừa học tập hiệu quả.

Em Trương Thị Lan Anh, lớp 12A5, Trường THPT Đội Cấn, huyện Vĩnh Tường cho biết: “Để phục vụ cho việc học tập, em thường xuyên tìm đọc các cuốn sách hay tại thư viện của trường và trên mạng Internet. Kho sách điện tử (ebook) là kho tàng lưu trữ khổng lồ với rất nhiều cuốn sách đa dạng, phong phú, dễ dàng tìm đọc theo các chủ đề, rất tiện lợi, đơn giản và tiết kiệm thời gian cho người đọc. Việc chia sẻ nội dung các cuốn sách điện tử cho bạn bè, người thân cũng rất dễ dàng, nhanh chóng”.

Không chỉ ở các trường học, tại Thư viện tỉnh, công tác số hóa các loại sách, tài liệu đã được triển khai từ nhiều năm nay thông qua Cổng thông tin điện tử (thuvien.vinhphuc.gov.vn). Tại đây, bạn đọc có thể dễ dàng tiếp cận với các cuốn sách hay về tín ngưỡng, phong tục, tập quán của người dân, lịch sử truyền thống của Vĩnh Phúc và các địa phương mà không cần trực tiếp đến Thư viện tỉnh. Qua đó, đã góp phần tăng lượt đọc sách, đổi mới hoạt động của Thư viện tỉnh.

Đọc sách thông qua nền tảng số có nhiều ưu điểm nhưng cũng tồn tại một số hạn chế, vì vậy, việc duy trì hợp lý giữa đọc sách truyền thống và đọc sách điện tử là cần thiết đối với mỗi người đọc. Thói quen đọc sách trên mạng Internet cần được bố trí thời gian hợp lý để giảm mỏi mắt, nhức mắt, hạn chế những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Đối với các em học sinh, việc đọc sách qua các ứng dụng số rất cần sự kiểm soát chặt chẽ của các bậc cha mẹ nhằm chọn lựa sách có nội dung trong sáng, phù hợp với độ tuổi.

Quỳnh Hương