Với thói quen tiêu dùng của người dân, các loại thực phẩm được bày bán trên đường phố luôn thu hút đông đảo thực khách sử dụng vì sự tiện lợi, nhưng lại gây khó khăn cho cơ quan quản lý Nhà nước trong khâu kiểm soát nguồn gốc, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm...
Tại các khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh, không khó để bắt gặp hình ảnh nhếch nhác những quán hàng kinh doanh thức ăn đường phố nhỏ lẻ tại các tuyến đường, khu vực chợ, gần cổng trường học, bệnh viện...
Điều đáng lo ngại là không ít cơ sở chưa thực hiện nghiêm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) như đồ ăn chín không được che đậy kỹ; dụng cụ đựng thức ăn còn mất vệ sinh...
Đồ ăn nhanh trên đường phố khó được kiểm soát về vệ sinh an toàn thực phẩm. Ảnh: Chu Kiều
Luật An toàn thực phẩm quy định rõ, nơi bày bán thức ăn đường phố phải cách biệt với nguồn gây độc hại, ô nhiễm. Nguyên liệu để chế biến phải bảo đảm ATVSTP, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng; có dụng cụ che nắng, mưa, bụi bẩn, côn trùng và động vật gây hại.
Cùng với đó, các thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế cũng nêu rõ, điều kiện ATVSTP đối với các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố phải bảo đảm đủ nước sạch, có dụng cụ riêng để gắp thức ăn chín, không để lẫn thức ăn sống với thức ăn chín.
Khi chế biến thực phẩm không được sử dụng các chất phụ gia, phẩm màu; thức ăn phải được đóng gói hợp vệ sinh, bày bán trên kệ cao ít nhất 60 cm và phải có dụng cụ đựng rác thải tại nơi kinh doanh.
Thực tế hiện nay, hầu hết các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố đều chưa đáp ứng được những quy định trên. Qua các cuộc kiểm tra của lực lượng chức năng, hầu hết các hộ kinh doanh không chứng minh được nguồn gốc của các loại thực phẩm; người trực tiếp tham gia chế biến thực phẩm không có bảo hộ lao động, các dụng cụ bảo quản thực phẩm hợp vệ sinh còn thiếu...
Ông Đặng Trần Sơn ở phường Tích Sơn, thành phố Vĩnh Yên cho biết: "Trên địa bàn thành phố có nhiều cơ sở kinh doanh đồ ăn. Điều người dân lo ngại nhất là nguồn gốc các loại thực phẩm và những điều kiện đảm bảo vệ sinh ở những hàng quán này. Có dịp ăn sáng tại một cơ sở trên đường Đội Cấn, phường Ngô Quyền, tôi lo ngại bởi những người phục vụ ở đây không đeo găng tay khi làm đồ ăn cho khách. Tại những hàng quán bán đồ nướng, thực khách rất khó phân biệt thực phẩm tươi sống hay đồ đông lạnh, bởi đã được tẩm ướp đầy đủ các loại gia vị, phẩm màu...".
Để thực hiện tốt công tác đảm bảo ATVSTP nói chung, an toàn thực phẩm (ATTP) thức ăn đường phố nói riêng, những năm qua, ngành Y tế thường xuyên phối hợp với lực lượng chức năng, các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức về ATVSTP nhằm nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, ý thức đạo đức của các hộ kinh doanh thức ăn đường phố.
Cùng với đó, thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm cá nhân, cơ sở vi phạm về ATVSTP. Đơn vị cũng tổ chức nhiều lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý chất lượng ATTP.
Thường xuyên kiểm tra, lấy mẫu giám sát chất lượng ATTP; đồng thời, phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức cho các hộ kinh doanh ký cam kết đảm bảo ATTP.
Với sự vào cuộc tích cực của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, công tác đảm bảo ATVSTP nói chung trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, công tác quản lý Nhà nước về đảm bảo ATVSTP đối với các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố vẫn gặp nhiều khó khăn. Bởi việc kinh doanh của các hộ dân không có địa điểm cố định hoặc thường xuyên thay đổi mặt hàng kinh doanh.
Theo quy định hiện hành, cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố không phải đăng ký hộ kinh doanh, không thuộc diện được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về ATVSTP.
Không có quy định nào ràng buộc nên việc đảm bảo ATVSTP tại các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố phụ thuộc vào chính ý thức đạo đức của chủ cơ sở kinh doanh. Giải pháp quản lý của đơn vị chức năng hiện nay chỉ dừng lại ở việc đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn kiến thức về ATVSTP cho người dân; vận động các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố nhập nguyên liệu đầu vào ở những mối hàng có uy tín và tuân thủ quy định trong quá trình chế biến, bảo quản thức ăn.
Ngoài ra, trang bị, bổ sung thiết bị phân tích mẫu thực phẩm phục vụ công tác kiểm nghiệm, kiểm tra mẫu vật. Đối với người tiêu dùng cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về ATVSTP; ưu tiên lựa chọn những cơ sở có uy tín và nói không với những cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố không đảm bảo điều kiện ATVSTP.
Thành An