Bò tái kiến đốt là món đặc sản độc, lạ của Tam Đảo, song hiện nay ít được người dân chế biến trong bữa ăn hằng ngày. Một số nhà hàng, khách sạn đã khôi phục, quảng bá món ăn truyền thống độc đáo này để phục vụ thực khách, góp phần làm nên sự phong phú của ẩm thực Vĩnh Phúc, thu hút du khách đến với Tam Đảo.
Đầu bếp nhà hàng Thiên Cầm chế biến món bò tái kiến đốt phục vụ du khách. Ảnh: Kim Ly
Bò tái kiến đốt là món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa ẩm thực của người dân Tam Đảo. Việc chế biến món bò tái kiến đốt khá kỳ công, mảng thịt bò còn nóng hổi khi mới mổ xong được đem treo ngay cạnh các tổ kiến trên cây rừng để thu hút bầy kiến đến đốt. Nhiều người kỳ công treo miếng thịt bò lên nhiều cây khác nhau, bởi mỗi loài kiến đốt sẽ tạo ra một hương vị riêng cho món ăn.
Sau đó, thịt bò được mang về, dội qua nước muối loãng cho sạch bụi bẩn, để ráo nước rồi đem nướng trên bếp lửa than hồng cho chín tái. Khi ăn, thịt bò được cắt ra thành từng miếng nhỏ, ăn kèm với các loại rau gia vị như rau ngổ, rau thơm, khế chua, chuối xanh, chấm với nước tương làm từ ngô và đậu tương, pha thêm chút đường, gừng thái sợi cho dậy vị.
Năm 2022, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - Hội Kỷ lục gia Việt Nam đã công nhận bò tái kiến đốt của Vĩnh Phúc lọt Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam. Điều này đã khẳng định giá trị đặc biệt của món bò tái kiến đốt, góp phần quảng bá ẩm thực truyền thống của địa phương đến với đông đảo người dân và du khách.
Mặc dù là món ăn ngon, lạ miệng, song hiện nay, bò tái kiến đốt ít được người dân chế biến trong bữa ăn hằng ngày, bởi việc chế biến khá kỳ công, tốn nhiều thời gian.
Để khôi phục ẩm thực truyền thống độc đáo này, một số nhà hàng trên địa bàn huyện Tam Đảo đã đưa món ăn vào thực đơn phục vụ thực khách. Năm 2023, nhà hàng Thiên Cầm, thị trấn Hợp Châu đã đưa món bò tái kiến đốt vào thực đơn.
Món bò tái kiến đốt được nhà hàng Thiên Cầm chế biến, đóng gói phục vụ nhu cầu tiêu dùng của du khách. Ảnh: Kim Ly
Sau một thời gian, món ăn đã nhận được những phản hồi tích cực từ thực khách. Nhiều du khách đi du lịch Tam Đảo đã tìm đến nhà hàng để được thưởng thức món ăn thơm ngon, độc đáo này. Nhiều du khách có nhu cầu mua về làm quà tặng người thân, bạn bè. Bởi vậy, nhà hàng đã sản xuất món bò tái kiến đốt, đóng gói sản phẩm và đưa ra tiêu thụ trên thị trường.
Chị Quỳnh Anh, chủ nhà hàng Thiên Cầm cho biết: "Trung bình mỗi tháng, nhà hàng sản xuất và phân phối từ 200 - 300 kg sản phẩm thịt bò tái kiến đốt. Cách chế biến món bò tái kiến đốt được nhà hàng cải tiến để phù hợp với điều kiện sản xuất, song vẫn đảm bảo hương vị đặc trưng vốn có của món ăn.
Nguồn nguyên liệu để chế biến món bò tái kiến đốt được lựa chọn kỹ càng, không sử dụng thịt bò được nuôi từ thức ăn tăng trọng. Điều này là yếu tố then chốt để tạo nên món bò tái kiến đốt chất lượng, đảm bảo độ tươi ngon của sản phẩm.
Để chế biến món bò tái kiến đốt, nhà hàng đã cắt thịt bò theo từng mảng cỡ bằng bàn tay, độ dày từ 1 - 2 cm, đem ướp với các loại gia vị, sau đó phơi ngoài trời nắng cho đến khi bề mặt miếng thịt săn lại, rồi đem miếng thịt nướng trên than hồng; khi nướng thịt phải nhanh tay lật đều để thịt không bị cháy phần bên ngoài, thịt bên trong chín vừa tới. Món bò tái kiến đốt được ăn kèm với các loại rau gia vị, muối kiến (loại muối được làm từ kiến) thơm bùi, tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn".
Chị Nguyễn Thu Thảo (Hà Nội) và gia đình vừa có chuyến du lịch nghỉ dưỡng tại thị trấn Tam Đảo. Đây là lần đầu chị đến Tam Đảo, cũng là lần đầu tiên chị được thưởng thức món đặc sản bò tái kiến đốt.
Chị Thảo cho biết: “Đối với tôi, ẩm thực là yếu tố quan trọng hàng đầu để tạo nên một chuyến du lịch hoàn hảo. Do đó, trước chuyến đi, tôi vào các trang mạng xã hội tìm hiểu về các món đặc sản ở Vĩnh Phúc và thấy đặc biệt ấn tượng với món bò tái kiến đốt. Tôi đã liên hệ với nhà hàng Thiên Cầm để đặt món trước.
Khi đến nơi, nhà hàng phục vụ rất nhiệt tình. Món bò tái kiến đốt đặc trưng của Tam Đảo được bày biện bắt mắt. Trước khi thưởng thức, nhân viên nhà hàng đã giới thiệu cho chúng tôi về món đặc sản này, đặc biệt là về cách chế biến và thưởng thức món ăn. Món ăn có vị ngọt, thơm rất đặc trưng, chỉ cần ăn một lần là nhớ mãi. Tôi đã mua thịt bò tái kiến đốt đóng gói sẵn của nhà hàng mang về làm quà cho bạn bè, người thân”.
Món bò tái kiến đốt thường được dùng chung với đặc sản rượu chít của Tam Đảo - loại rượu được ngâm từ sâu chít. Giữa không khí se se lạnh của núi rừng Tam Đảo, nhâm nhi ly rượu chít cùng miếng thịt bò tái kiến đốt nóng hổi, du khách sẽ có những cảm nhận đặc biệt ấn tượng. Nếu có dịp đến Tam Đảo, du khách không nên bỏ lỡ món ăn thơm ngon độc đáo này.
Bạch Nga