Phát triển chăn nuôi bền vững với quy mô lớn theo hướng hiện đại, chuyên môn hóa sẽ góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Trong quá trình phát triển chăn nuôi thành ngành hàng hóa chính trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh luôn quan tâm đến bài toán xử lý chất thải, khắc phục ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe cho người dân.
Theo thống kê của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, hiện nay, quy mô đàn gia súc trên địa bàn tỉnh đạt hơn 587 nghìn con, đàn gia cầm đạt hơn 11,8 triệu con. Chăn nuôi đem lại hiệu quả kinh tế cao, tuy nhiên, chất thải, nước thải và khí thải chăn nuôi đã và đang là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường tại nhiều nơi trên địa bàn.
Theo đánh giá của các chuyên gia, khí thải chăn nuôi là nguyên nhân làm gia tăng tác động đối với hiệu ứng nhà kính. Nước thải chăn nuôi có độ ô nhiễm cao, chứa một lượng lớn các vi sinh vật gây bệnh làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Gia đình ông Nguyễn Hữu Tạo, xã Tuân Chính, huyện Vĩnh Tường thường xuyên phun, trộn chế phẩm men vi sinh để khử mùi hôi chuồng trại chăn nuôi. Ảnh: Kim Ly
Đối với việc xử lý chất thải chăn nuôi, các phụ phẩm do đàn gia súc, gia cầm thải ra chủ yếu được dùng để bón cho cây trồng, tuy nhiên, vẫn còn một lượng lớn chất thải, rác thải phát sinh từ hoạt động chăn nuôi chưa được xử lý, thải trực tiếp ra môi trường.
Qua công tác tuyên truyền, vận động, phần lớn các hộ chăn nuôi gia cầm trên địa bàn tỉnh đã sử dụng đệm lót sinh học, nhiều hộ chăn nuôi gia súc đã xây hầm biogas. Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai chương trình giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi bằng chế phẩm sinh học.
Sau khi tổng hợp và khảo sát, trung tâm đã tiến hành cấp đệm lót sinh học và chế phẩm sinh học để xử lý chất thải chăn nuôi của 7 triệu con gà, 120 nghìn con lợn, 3 nghìn con bò sữa và bò thịt.
Kết quả triển khai cho thấy việc sử dụng chế phẩm sinh học để xử lý môi trường chăn nuôi không chỉ giảm được mùi hôi chuồng trại, tiết kiệm nước, công lao động, hạn chế dịch bệnh phát sinh mà còn tăng hiệu quả kinh tế, phát triển ngành chăn nuôi bền vững.
Cùng với hoạt động của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, mới đây, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã phối hợp với Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón quốc gia - Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và một số doanh nghiệp tổ chức tập huấn kiến thức sử dụng chế phẩm vi sinh, sinh học, men sống chăn nuôi đa tác dụng để trộn vào thức ăn cho gia súc, gia cầm và xử lý chuồng trại, chất thải chăn nuôi theo hướng hữu cơ, an toàn, thân thiện với môi trường cho hơn 100 hộ chăn nuôi bò sữa tại xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Tường và cán bộ thú y, cán bộ khuyến nông của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện.
Nhiều hộ chăn nuôi bò sữa đã chú trọng thực hiện các giải pháp xử lý chất thải chăn nuôi. Ảnh: Kim Ly
Thông qua chương trình, các hộ dân và cán bộ thú y được cung cấp kiến thức về lợi ích khi sử dụng chế phẩm vi sinh, sinh học đối với các sản phẩm được sản xuất bằng công nghệ hiện đại, đã được cơ quan chức năng kiểm định chất lượng theo quy trình tiêu chuẩn, có tác dụng khử mùi hôi chuồng trại, làm đệm lót sinh học, xử lý rác hữu cơ và được dùng làm nguyên liệu ủ chất thải chăn nuôi thành phân bón hữu cơ…
Ông Nguyễn Văn Dụng, thôn Khách Nhi Ngược, xã Vĩnh Thịnh cho biết: "Gia đình tôi nuôi bò sữa từ năm 2001, hiện, quy mô đàn bò là 20 con. Để giảm ô nhiễm môi trường, gia đình tôi đã xây hầm biogas kết hợp sử dụng chế phẩm vi sinh, sinh học là men sống chăn nuôi đa tác dụng Combo Balactosa LPH15 và chế phẩm EM Selective để trộn vào thức ăn, nước uống cho bò và dùng để xử lý chất thải chăn nuôi. Nhờ đó, lượng phụ phẩm giảm rõ rệt, mùi hôi chuồng trại cũng giảm".
Cùng với phương pháp xử lý chất thải chăn nuôi bằng đệm lót sinh học, hầm biogas, sử dụng chế phẩm vi sinh, sinh học, tỉnh còn đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân đưa hoạt động chăn nuôi ra khỏi khu dân cư và triển khai dự án khí sinh học cho ngành chăn nuôi phát thải thấp.
Tuy nhiên, việc vận động người dân đưa chăn nuôi ra khỏi khu dân cư nhằm giảm ô nhiễm môi trường còn gặp nhiều khó khăn. Trên địa bàn tỉnh có 33 khu chăn nuôi tập trung được xây dựng theo cơ chế hỗ trợ quy định tại Nghị quyết số 07 của HĐND tỉnh tại 6 huyện Sông Lô, Lập Thạch, Yên Lạc, Tam Dương, Tam Đảo và Vĩnh Tường.
Nhưng hiện chỉ có 10/33 khu chăn nuôi tập trung có hoạt động sản xuất chăn nuôi; 22 khu chưa có hộ dân nào đầu tư sản xuất chăn nuôi và 1 khu chăn nuôi tập trung tại xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc đã được thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất nhằm xây dựng dự án cụm công nghiệp làng nghề trên địa bàn huyện.
Phát triển chăn nuôi gắn với bảo vệ môi trường là định hướng chiến lược mà ngành Nông nghiệp Vĩnh Phúc đang hướng tới. Để thực hiện thành công mục tiêu này, cần tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp xử lý chất thải chăn nuôi nhằm bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân và nâng cao giá trị, chất lượng cho sản phẩm chăn nuôi, trong đó, giải pháp cốt lõi là tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho bà con nông dân.
Quỳnh Hương