Nối tiếp bảng thành tích, Vĩnh Phúc tiếp tục có 2 dự án đạt giải Nhì tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật (KHKT) cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2023 - 2024. 2 dự án đó được 4 học sinh Trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc thực hiện với niềm đam mê nghiên cứu khoa học và khát vọng vì sự phát triển của cộng đồng.
“Bạn có thể trải qua thất bại liên tục nhưng không được để thất bại làm bạn gục ngã” - đó là slogan, là thông điệp truyền tải của Dự án “Nghiên cứu, đề xuất một số biện pháp khắc phục chứng bất lực học được ở học sinh THPT” vừa đoạt giải Nhì cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2023-2024 do 2 nữ sinh lớp 11 là Phan Hà Vy và Nguyễn Thùy Dương thực hiện.
Phan Hà Vy và Nguyễn Thùy Dương phân tích, nghiên cứu các giải pháp khắc phục chứng "Bất lực học được".
“Bất lực học được” là học được (một cách bất lực) sự chịu đựng những kích thích thù địch, trái với ý muốn hoặc gây khó chịu mà lặp đi lặp lại nhiều lần. Từ trải nghiệm của bản thân và quan sát thực tế, Hà Vy và Thùy Dương nhận thấy chứng “Bất lực học được” là hiện tượng tâm lý phổ biến của học sinh, tác hại ở mức độ nặng dẫn tới lo âu, trầm cảm, không tin vào năng lực bản thân.
Dự án đã tiến hành khảo sát 1.026 học sinh THPT về chứng “Bất lực học được” và sử dụng công cụ đánh giá hiện trạng này. Tiếp theo, các đối tượng thực nghiệm quy trình 5T (Tìm hiểu vấn đề khiến bản thân bất lực - Tâm sự để giải tỏa - Thay đổi suy nghĩ tiêu cực thành tích cực - Thử thách cảm giác bất lực để củng cố niềm tin và năng lực cá nhân - Tham gia giải quyết vấn đề bất lực).
Sau 60 ngày thực nghiệm, các biện pháp đã giúp đối tượng thử nghiệm nâng cao nhận thức, điều chỉnh cảm xúc, thay đổi hành vi theo hướng tích cực, từng bước khắc phục chứng “Bất lực học được”.
Hà Vy cho biết: "Dự án là đề tài khá mới ở Việt Nam nên chúng em phải dịch tài liệu nước ngoài để nghiên cứu. Do tâm lý, nhiều bạn không muốn tham gia thử nghiệm hoặc không kiên trì trong thời gian thử nghiệm, do đó, chúng em phải động viên, thuyết phục và theo sát các bạn. Mọi thông tin, số liệu thu thập đều được phân tích, tổng hợp và tham vấn ý kiến từ các chuyên gia tâm lý học…
Trong quá trình nghiên cứu, chúng em luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của Sở GDĐT, nhà trường, nhất là sự hướng dẫn nhiệt tình của cô Trần Thị Mai Hạnh nên đã xuất sắc hoàn thành dự án”.
Phấn khởi khi dự án đạt giải cao, Thùy Dương chia sẻ: “Chúng em sẽ tiếp tục phát triển dự án, mở rộng đối tượng nghiên cứu, địa bàn khảo sát, thực nghiệm để lan tỏa lợi ích của đề tài, góp phần giúp các bạn học sinh đảm bảo sức khỏe tinh thần, tự tin trong học tập và cuộc sống”.
Được biết, đôi bạn thân Hà Vy và Thùy Dương còn đạt nhiều giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi môn Tiếng Anh. Ngoài ra, 2 em còn tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ của học sinh. Hiện tại, Thùy Dương là Chủ tịch CLB Truyền thông và Hà Vy đảm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch CLB Hòa tấu.
Giải Nhì thứ 2 của học sinh Trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc tại cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học năm nay là Dự án “Vòng điều hướng cho người khiếm thị sử dụng công nghệ xe tự hành” do Nguyễn Ngọc Duy lớp 12A1 và Nguyễn Văn Hiếu lớp 12A4 thực hiện. Điểm mấu chốt của sản phẩm vòng điều hướng là có nhiều cảm biến như một ô tô tự hành để hướng dẫn người khiếm thị di chuyển thuận lợi.
Thầy Phùng Văn Kiệm hướng dẫn Nguyễn Ngọc Duy và Nguyễn Văn Hiếu nghiên cứu, lắp ráp vòng điều hướng cho người khiếm thị.
Nguyễn Ngọc Duy chia sẻ: “Với niềm đam mê khoa học công nghệ và mong muốn giúp đỡ người khiếm thị, em và Hiếu lựa chọn nghiên cứu về công nghệ hỗ trợ di chuyển, trong đó, chúng em được truyền cảm hứng từ mô hình xe tự hành của Mỹ, dẫn đường hiệu quả cho người khiếm thị. Ý tưởng của chúng em được nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi và được thầy giáo Phùng Đình Kiệm hướng dẫn tận tình”.
Tuy vậy, khi bắt tay thực hiện, Duy và Hiếu gặp nhiều khó khăn. Đề tài công nghệ xe tự hành khá mới mẻ ở Việt Nam nên hiếm tài liệu nghiên cứu trong nước và linh kiện phải đặt mua từ nước ngoài; khi lắp ráp, có những linh kiện không phù hợp, phải mua mới nên phát sinh chi phí; khi chế tạo sản phẩm nảy sinh nhiều vấn đề khó…
Trước những khó khăn đó, thầy Kiệm đã phát huy vai trò người hướng dẫn nghiên cứu KHKT giàu kinh nghiệm; Hiếu vận dụng kiến thức của một học sinh giỏi môn Vật lý; Duy phát huy thế mạnh khi đạt IELST 8.0 để dịch tài liệu nghiên cứu nước ngoài và áp dụng kiến thức tích lũy từ những giải Nhất đạt được tại nhiều cuộc thi chế tạo robot, trí tuệ nhân tạo để thực hiện đề tài.
Nhiều đêm Đông rét buốt, tại xưởng của nhà thầy Kiệm, thầy trò đốt củi sưởi ấm, say sưa nghiên cứu cho đến sáng. Khi cho ra sản phẩm, thầy trò “lặn lội” xuống Hà Nội để thử nghiệm; sản phẩm chưa đạt phải làm lại rồi lại thử nghiệm… Bên cạnh đó, thầy trò cũng thường xuyên tham vấn ý kiến từ các chuyên gia của Trường đại học Sư phạm Hà Nội 2, Đại học Bách Khoa Hà Nội do Sở GDĐT kết nối.
Thầy Phùng Đình Kiệm cho biết: “Mặc dù vừa học, vừa làm, nhưng chỉ 6 tháng, Duy và Hiếu đã tạo ra sản phẩm tương đối hoàn chỉnh với nhiều điểm sáng tạo như vấn đề quét bản đồ trên con người (làm căn cứ dẫn đường) là bài toán khó bởi khó biết khoảng cách di chuyển của con người, do đó, nhiều nhóm nghiên cứu phải dựa vào bước chân hoặc camera nhưng Duy và Hiếu đã sử dụng cảm biến gia tốc hỗ trợ vẽ bản đồ sử dụng.
Các chuyên gia đã đánh giá cao về 2 em; đồng thời, khẳng định dự án có hàm lượng khoa học lớn, mang tính nhân văn sâu sắc… Vì vậy, Duy và Hiếu ấp ủ dự định tiếp tục nghiên cứu, cải tiến sản phẩm, đưa ra thị trường để nhiều người khiếm thị được sử dụng”.
Các dự án nghiên cứu khoa học vừa đạt giải của 4 học sinh Trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc và những dự án nghiên cứu trước đó đã góp phần khẳng định các thế hệ học sinh Vĩnh Phúc tài năng, sáng tạo, luôn đam mê nghiên cứu khoa học để thực hiện khát vọng vì một cộng đồng phát triển phồn vinh.
Bài, ảnh: Minh Hường