Với những chính sách hỗ trợ đặc thù theo Nghị quyết số 06 của HĐND tỉnh, đến nay, người dân tại các Làng văn hóa kiểu mẫu (LVHKM) đã và đang đầu tư, mở rộng phát triển nhiều mô hình kinh tế, góp phần nâng cao thu nhập, tạo diện mạo mới cho các làng quê. Tuy nhiên, để các mô hình thực sự phát huy hiệu quả cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của cấp ủy, chính quyền địa phương, cũng như sự tham gia tích cực của các hộ gia đình.
Từ nguồn vốn vay ưu đãi, gia đình anh Lâm Văn Cao, làng văn hóa kiểu mẫu thôn Đồng Dong, xã Quang Yên (Sông Lô) mở rộng quy mô kinh doanh các loại thuốc nam gia truyền.
Gia đình anh Nguyễn Văn Sơn, thôn Viên Du Hòa, xã Thanh Vân (Tam Dương) mở cửa hàng kinh doanh tạp hóa từ năm 2010. Do không có vốn, ban đầu cửa hàng của gia đình chỉ bày bán bánh kẹo và một số loại vật tư nông nghiệp đơn giản. Nhờ số tiền 200 triệu đồng được vay theo Nghị quyết 06 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tại các LVHKM gia đình anh Sơn đã mở rộng diện tích và đầu tư thêm kệ hàng, đa dạng chủng loại hàng hóa, nâng cấp cửa hàng thành mô hình siêu thị mini tổng hợp khang trang, rộng rãi đã thu hút thêm lượng khách và phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân tốt hơn, nâng cao thu nhập cho gia đình.
Thôn Viên Du Hòa là 1 trong 3 thôn của huyện Tam Dương được chọn thí điểm xây dựng LVHKM trong giai đoạn I. Hỗ trợ vay vốn ưu đãi ủy thác thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, trên địa bàn thôn đã có 19 hộ dân được vay vốn với tổng số tiền 3,5 tỷ đồng. Trong đó, chủ yếu là các hộ vay để mở rộng quy mô chăn nuôi lợn, gà, còn lại là vay sản xuất, kinh doanh thương mại dịch vụ.
Ông Nguyễn Văn Biên, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Vân chia sẻ: "Đến thời điểm hiện tại, các hộ đều sử dụng vốn vay đúng mục đích. Nguồn vốn vay đã thực sự phát huy hiệu quả, trở thành đòn bẩy để các hộ có điều kiện đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, phát triển kinh tế tại chỗ".
Sau hơn nửa năm vay vốn của Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Sông Lô theo chính sách hỗ trợ đặc thù trong xây dựng LVHKM, gia đình ông Đinh Văn Chanh, thôn Khoái Trung, xã Đức Bác đã có điều kiện tái đầu tư mở rộng nghề trồng hoa, cây cảnh.
Ông Chanh cho biết: Sau khi được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, gia đình đã mở rộng thêm diện tích trồng, bổ sung thêm các loại cây hoa, cây cảnh mới, góp phần tăng thu nhập trong thời gian tới.
Từ những chính sách ưu đãi của tỉnh, tại LVHKM Đồng Bùa, xã Tam Quan (Tam Đảo), một số gia đình trong thôn đã mạnh dạn đầu tư xây dựng mô hình homestay, farmstay và cải tạo vườn nhà, phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái.
Có thể kể đến mô hình Farmstay của gia đình anh Nguyễn Xuân Hùng với quy mô 3 phòng, sức chứa 30 người...
Mặc dù mới đi vào hoạt động, lượng khách tại các mô hình du lịch này chưa nhiều, song theo đại diện lãnh đạo xã Tam Quan, các mô hình được mở ra là tín hiệu đáng mừng cho thấy người dân đã biết khai thác, tiềm năng lợi thế của địa phương để phát triển du lịch sinh thái - một ngành kinh tế còn khá mới mẻ. Đây cũng là hướng phát triển kinh tế mà nhiều địa phương đang hướng đến nhằm phát triển bền vững.
Xây dựng LVHKM là chủ trương lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh nhằm hiện thực hóa các nội dung Nghị quyết Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng và Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ tỉnh lần thứ XVII về xây dựng và phát triển văn hóa trong thời đại mới.
Theo Nghị quyết số 06 ngày 5/5/2023, HĐND tỉnh ban hành 4 chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tại các LVHKM bao gồm: Chính sách hỗ trợ mô hình kinh doanh dịch vụ thương mại (siêu thị mini, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng tổng hợp xây dựng; cơ sở kinh doanh ăn uống; điểm giới thiệu, bán sản phẩm OCOP hoặc hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu); chính sách hỗ trợ mô hình điểm du lịch cộng đồng; chính sách hỗ trợ mô hình du lịch homestay, farmstay; chính sách hỗ trợ mô hình vườn sản xuất (hỗ trợ mô hình trồng cây ăn quả, cây dược liệu, trồng rau sạch, hoa, cây cảnh)...
Nhờ triển khai đồng bộ và hiệu quả với quyết tâm cao, chương trình xây dựng LVHKM từ Nghị quyết đi vào thực tiễn cuộc sống đã đạt được những kết quả bước đầu tích cực.
Đến nay, đã có nhiều chính sách được triển khai tại các địa phương với hàng trăm mô hình vườn sản xuất, kinh doanh dịch vụ - thương mại, phát triển du lịch cộng đồng... Đến đầu tháng 10/2023, 100% các huyện, thành phố đã thực hiện giải ngân cho vay đến các đối tượng có nhu cầu và đủ điều kiện tại các LVHKM với trên 500 hộ gia đình được vay vốn.
Nguồn vốn vay hỗ trợ các mô hình đã và đang phát huy hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế hộ gia đình, góp phần xây dựng LVHKM không chỉ giàu về văn hóa mà còn mạnh về kinh tế.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các mô hình tại một số làng gặp khó khăn vì kinh tế chủ yếu là thuần nông, sản xuất lúa là chính hoặc kinh doanh buôn bán nhỏ lẻ; các hộ gia đình, người dân có lịch sử sản xuất canh tác nhỏ lẻ, manh mún, chưa chủ động đổi mới tư duy, nếp nghĩ, cách làm, chưa mạnh dạn làm theo các mô hình kinh tế mẫu đã được các cơ quan chức năng, địa phương phổ biến, hướng dẫn nên chưa có vùng sản xuất hàng hóa tập trung.
Qua quá trình thẩm định, một số mô hình điểm du lịch cộng đồng, mô hình du lịch homestay, farmstay, mô hình siêu thị mini theo quy định về diện tích tối thiểu, về bãi đỗ xe… không đủ điều kiện để được hỗ trợ.
Để các mô hình hỗ trợ phát triển kinh tế tại các LVHKM đi vào chiều sâu, thực sự phát huy hiệu quả, đòi hỏi sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các địa phương quyết liệt hơn, tiếp tục đẩy mạnh việc phối hợp với các sở, ngành chức năng triển khai thực hiện các chỉ tiêu trong Bộ tiêu chí và các chính sách hỗ trợ đặc thù; hướng dẫn các hộ đăng ký thực hiện chính sách hỗ trợ mô hình phát triển kinh tế hoàn thiện hồ sơ theo đúng trình tự, thủ tục thực hiện. Các hộ gia đình xác định vai trò chủ thể của mình, sử dụng nguồn vốn vay hiệu quả, đầu tư sản xuất theo hướng nhu cầu thị trường về sản phẩm lớn, có đầu ra tiêu thụ ổn định...
Bài, ảnh: Lưu Nhung