Thực hiện tiêu chí số 10 về nghĩa trang nhân dân trong xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu (LVHKM), các địa phương đang tiến hành quy hoạch, chỉnh trang nghĩa trang nhân dân, di chuyển các mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung... góp phần nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang nhân dân ở các LVHKM.
Gia đình ông Nguyễn Kim Hoàn, ở thôn Vân Nam thực hiện di chuyển phần mộ người thân nằm riêng lẻ về nghĩa trang nhân dân Đèo Vạ. Ảnh: Kim Ly
Cùng với việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, công tác quản lý và sử dụng đất nghĩa trang nhân dân tại các địa phương trong tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều xã, phường, thị trấn đã quy hoạch, xây dựng nghĩa trang nhân dân theo hướng đồng bộ, hiện đại; ban hành quy chế quản lý nghĩa trang; ban hành quy ước, trong đó có nội dung thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang; di chuyển các phần mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung…
Tuy nhiên, hiện nay, công tác quản lý nghĩa trang nhân dân chưa có sự thống nhất, đồng bộ giữa các địa phương; một số nghĩa trang chưa bố trí được 2 khu (hung táng và cát táng); phần mộ xây chưa đảm bảo theo quy định về hàng lối, kích thước; nhiều ngôi mộ nằm rải rác, riêng biệt ngoài nghĩa trang; một số địa phương dự báo nhu cầu sử dụng đất nghĩa trang chưa sát với thực tế dẫn tới việc quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch, xây dựng, bồi thường giải phóng mặt bằng không đảm bảo, gây ra tình trạng thiếu quỹ đất để người dân địa phương thực hiện an táng hoặc di chuyển mồ mả người thân về nghĩa trang nhân dân.
Nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý nghĩa trang nhân dân tại các LVHKM, Nghị quyết số 08 của HĐND tỉnh thông qua Đề án xây dựng LVHKM trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023-2030 đề ra 14 tiêu chí xây dựng LVHKM, trong đó, tiêu chí nghĩa trang nhân dân gồm 2 tiêu chí thành phần, gồm cải tạo nghĩa trang, nghĩa địa hiện hữu và xây mới hoặc mở rộng nghĩa trang, nghĩa địa.
Nghị quyết số 06 của HĐND tỉnh quy định một số chính sách đặc thù hỗ trợ xây dựng LVHKM trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023-2030 quy định hỗ trợ kinh phí cho các gia đình, cá nhân có mộ riêng lẻ của người thân nằm trên phạm vi diện tích đất tự nhiên của LVHKM tự nguyện di chuyển mộ riêng lẻ theo kế hoạch được UBND cấp xã phê duyệt về các nghĩa trang, nghĩa địa tập trung hiện hữu hoặc đã được quy hoạch. Mức hỗ trợ bằng 100% kinh phí bồi thường, hỗ trợ di chuyển mồ mả khi Nhà nước thu hồi đất.
Thực hiện tiêu chí nghĩa trang nhân dân tại LVHKM Vân Nam, UBND xã Vân Trục, huyện Lập Thạch đã phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành rà soát, kiểm đếm, lập danh sách các mộ riêng lẻ nằm ngoài nghĩa trang; phê duyệt kế hoạch về việc di chuyển các mộ riêng lẻ về nghĩa trang nhân dân Đèo Vạ; tuyên truyền, vận động người dân đăng ký thực hiện di chuyển phần mộ của người thân về nghĩa trang tập trung.
Qua rà soát, trên địa bàn thôn Vân Nam có 78 ngôi mộ nằm rải rác, riêng biệt ngoài nghĩa trang, thuộc sở hữu của 21 gia đình. Các hộ đều đồng thuận, tự nguyện viết đơn đăng ký di chuyển phần mộ của người thân về nghĩa trang Đèo Vạ.
Đến nay, đã có 4 hộ triển khai thực hiện, di chuyển được 13 mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung. Việc di chuyển mộ đảm bảo các yêu cầu về vệ sinh môi trường theo quy định của pháp luật. Các hộ dân di chuyển mộ riêng lẻ về nghĩa trang được hỗ trợ 4 triệu đồng/mộ đối với mộ đất; 6,5 triệu đồng/mộ đối với mộ xây dựng kiên cố. Dự kiến, việc di chuyển các mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung ở thôn Vân Nam sẽ được hoàn tất trước ngày 23/12/2023 (âm lịch).
Gia đình ông Nguyễn Kim Hoàn - người dân thôn Vân Nam đã thực hiện di chuyển 6 ngôi mộ của người thân nằm rải rác, riêng biệt về nghĩa trang Đèo Vạ. Ông Hoàn cho biết: “Nắm bắt được chủ trương của tỉnh về việc hỗ trợ các hộ dân di chuyển mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung, gia đình tôi đồng thuận, chấp hành chủ trương của tỉnh. Việc di chuyển mộ về nghĩa trang giúp gia đình chăm sóc phần mộ người thân được thuận tiện hơn”.
Phó Chủ tịch UBND xã Vân Trục Đỗ Trường Đồng cho biết: "Nghĩa trang nhân dân Đèo Vạ nằm trên địa phận thôn Vân Nam. Do được hình thành từ lâu, hạ tầng kỹ thuật của nghĩa trang chưa được đầu tư đồng bộ, cổng nghĩa trang đã cũ, xuống cấp, chưa có hệ thống tường bao loan, cây xanh bao quanh ranh giới. Để việc sử dụng đất nghĩa trang đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay, UBND xã đã tiến hành nghiên cứu, xây dựng phương án điều chỉnh quy hoạch, mở rộng nghĩa trang Đèo Vạ thêm 1,4 ha, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Đồng thời, lên kế hoạch thực hiện việc cải tạo, chỉnh trang nghĩa trang; phân khu vực táng rõ ràng, phân lô mộ, nhóm mộ, hàng mộ theo quy định về diện tích, kích thước và kiến trúc mộ. Bên cạnh đó, UBND xã tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt quy chế quản lý và sử dụng nghĩa trang nhân dân, thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang...".
Hiện nay, một số thôn, làng, tổ dân phố đã đạt tiêu chí nghĩa trang nhân dân trong xây dựng LVHKM do địa phương thực hiện công tác quy hoạch, chỉnh trang, quy tập mộ riêng lẻ về nghĩa trang nhân dân từ trước đó. Các địa phương khác đang thực hiện việc rà soát, kiểm đếm, di chuyển các mộ riêng lẻ về nghĩa trang, quy hoạch hoặc điều chỉnh quy hoạch nghĩa trang nhân dân phù hợp với yêu cầu thực tế.
Từ nay đến hết năm 2025, các thôn, làng, tổ dân phố tiếp tục hoàn thành tiêu chí xây dựng nghĩa trang nhân dân. Việc thực hiện tiêu chí này góp phần nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý nghĩa trang nhân dân tại các LVHKM.
Bạch Nga