Nhiều năm qua, ngành khoa học công nghệ (KHCN) nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; công tác nghiên cứu KHCN và đổi mới sáng tạo đã đạt được một số kết quả nổi bật, góp phần vào tăng trưởng kinh tế-xã hội của tỉnh.
Chất lượng sản phẩm của Công ty cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh được quản lý theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018. Ảnh: Trà Hương
Sở KH&CN đã chủ động tham mưu, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân triển khai nhiều sáng kiến KHCN có tính khả thi, xác lập quyền sở hữu, phát triển tài sản trí tuệ; tiếp nhận hồ sơ đăng ký chất lượng hàng hóa, đăng ký kiểm tra đo lường; tư vấn dịch vụ kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng; thành lập tổ tham mưu, thực hiện Đề án số hóa và chuyển đổi số theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 vào hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước; thành lập và kiện toàn tổ giúp việc cho Ban chỉ đạo áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn Quốc gia TCVN ISO 9001:2015 tỉnh; đề xuất UBND tỉnh phê duyệt 9 nhiệm vụ KHCN trong thực hiện Đề án xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu…
Giai đoạn 2019 - 2022, ngành đã triển khai gần 30 mô hình ứng dụng KHCN trong sản xuất, được đánh giá có hiệu quả thực tiễn như mô hình trồng thử một số giống nho đen siêu ngọt; trồng cây dược liệu Sacha inchi, có khả năng chịu hạn, ít sâu bệnh, phù hợp ở những vùng kinh tế còn khó khăn, lao động nông nghiệp dồi dào (sản phẩm từ cây Sacha inchi đa dạng, có giá trị kinh tế cao, là nguồn nguyên liệu phục vụ cho xuất khẩu).
Ứng dụng nuôi trồng thử nghiệm nấm dược liệu Vân Chi - một trong những loại nấm dược liệu chứa các hoạt chất trong hỗ trợ phòng, chống ung thư; ứng dụng công nghệ khí canh trong nhân giống và sản xuất thử nghiệm cây dược liệu có giá trị kinh tế cao, thời gian nhân giống nhanh; ứng dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo giống bò mới Blonde và Wagyu với đàn bò cái nền lai Zebu giúp nâng cao năng suất và chất lượng đàn bò thịt so với các nhóm bò lai đang có.
Ứng dụng công nghệ sinh học để nâng cao giá trị cho sản phẩm sữa tươi tại Công ty cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh với công suất thiết kế 1.500 - 2.000 tấn sản phẩm/năm, sản phẩm đầu ra là sữa tươi thanh trùng, sữa chua ăn, sữa chua uống, sữa chua hoa quả, sữa ngô, caramen, bánh sữa… được quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018...
Hiện, toàn tỉnh có 23 sản phẩm đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận, được cấp chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3, 4 sao, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, góp phần phát triển kinh tế gia đình và địa phương. Phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.
Nhiều sản phẩm được xuất khẩu như thanh long ruột đỏ (Lập Thạch), rắn Vĩnh Sơn (Vĩnh Tường), trà hoa vàng (Tam Đảo)…; một số sản phẩm có thị trường phát triển rộng như bánh tẻ Tứ Yên, bánh hòn Hương Canh, ổi Đôn Nhân, gạo ngon Phú Xuân, bưởi Vĩnh Tường, sữa bò Tam Đảo…
Các hoạt động đổi mới sáng tạo được ngành KHCN triển khai hiệu quả. Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, giai đoạn 2021 - 2025”, cuộc thi “Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh”, “Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2022” được ngành tổ chức thành công. Đã có 9 ý tưởng, dự án tiềm năng đạt giải và nhận được cam kết hỗ trợ các gói đầu tư từ mạng lưới nhà đầu tư trong nước và quốc tế với tổng giá trị lên đến gần 30 tỷ đồng. Bộ KH&CN phối hợp với Tập đoàn Huawei dành tặng 14 suất học bổng cho học sinh, sinh viên có thành tích xuất sắc trên địa bàn tỉnh.
Ngành đã ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng, phát triển truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12850:2019 về truy xuất nguồn gốc và đảm bảo kết nối được với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia; thời gian tới sẽ áp dụng truy xuất nguồn gốc cho một số sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, hướng tới phát triển thương mại điện tử, kinh tế số và xuất khẩu.
Sàn giao dịch công nghệ và thiết bị trực tuyến đã thu hút được hơn 2.200 doanh nghiệp tham gia với hơn 4.500 sản phẩm được chào bán. Đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu về KHCN; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực KHCN; đổi mới cơ chế tài chính đối với các đơn vị có quỹ phát triển KHCN; xây dựng giải pháp nhân rộng các mô hình nghiên cứu KHCN có tính khả thi…
Tham gia vào chương trình xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu, Sở KH&CN đã lựa chọn, đề xuất và được tỉnh phê duyệt 4 dự án sản xuất thử nghiệm phát triển kinh tế tại các địa phương xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu, gồm các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tại HTX sản xuất và thương mại Định Trung; Ứng dụng KHCN trồng hoa và rau sạch tại thôn Thụ ích, xã Liên Châu (Yên Lạc); trồng sen tại thôn Đông, xã Phú Đa (Vĩnh Tường); trồng cây trám đen vùng đất đồi trọc, khô cằn tại thôn Vân Nam, xã Vân Trục và thôn Quảng Cư, xã Quang Sơn (Lập Thạch).
Năm 2023, tỉnh dành gần 51 tỷ đồng kinh phí sự nghiệp để phát triển ngành KHCN và đổi mới sáng tạo. Sở KH&CN đã đưa ra 5 nhóm mục tiêu chính gồm: Tập trung thực hiện các nhiệm vụ KHCN bám sát Chương trình hành động của UBND tỉnh về kế hoạch phát triển KT-XH; tích cực tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các cơ chế, chính sách trong lĩnh vực KHCN; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực KHCN; đẩy mạnh các hoạt động thông tin, tuyên truyền; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhà khoa học làm nhiệm vụ KHCN.
Trong nghiên cứu KHCN và đổi mới sáng tạo, tỉnh luôn lấy ứng dụng và chuyển giao công nghệ làm trọng tâm, lấy hiệu quả kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường làm thước đo khi triển khai áp dụng. Do vậy, kết quả đạt được của ngành KHCN những năm qua đã góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.
Hoàng Hà