(Tham luận của Báo Hà Nội Mới tại Hội thảo Báo Đảng các tỉnh, thành phố phía Bắc lần thứ 28, năm 2023)
Thực hiện Nghị quyết số 15/2008/QH12 ngày 29/5/2008 của Quốc hội về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội và một số tỉnh có liên quan, hiện nay, Hà Nội có địa bàn khá rộng, với diện tích tự nhiên lên đến 3.348,5km2, dân số gần 10 triệu người, có 30 đơn vị hành chính. Trong đó, khu vực nông thôn có hơn 4,2 triệu người, chiếm khoảng 51% dân số thành phố; diện tích đất nông nghiệp gần 200.000ha, chiếm gần 60% diện tích tự nhiên của thành phố và đây là khu vực có vai trò, vị trí rất quan trọng trong nhiều mặt phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Trong nhiều năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo và đầu tư của các cấp ủy Đảng, chính quyền thành phố, kinh tế khu vực nông thôn tăng trưởng nhanh; cơ cấu kinh tế nội bộ khu vực nông thôn đang có sự chuyển dịch tích cực theo hướng tăng nhanh giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và dịch vụ thương mại.
Bên cạnh những mặt đạt được, nông thôn Hà Nội vẫn còn một số hạn chế. Chuyển đổi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của Thủ đô. Việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp chưa nhiều, đặc biệt là chế biến sâu; sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế; số lượng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế nên việc tiêu thụ sản phẩm khó khăn. Đời sống nông dân còn gặp nhiều khó khăn, việc đào tạo nghề cho nông dân, đặc biệt là nghề phi nông nghiệp ở những nơi bị thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp còn chưa đáp ứng yêu cầu...
Diện mạo nông thôn mới khang trang tại xã Lại Yên (huyện Hoài Đức).
Xác định Chương trình xây dựng nông thôn mới có tầm quan trọng, ý nghĩa to lớn đối với phát triển Thủ đô, trong suốt 3 nhiệm kỳ gần đây (2011-2015, 2016-2020 và 2021-2025), Thành ủy Hà Nội đều ban hành chương trình công tác toàn khóa hướng đến mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Trong đó, 2 nhiệm kỳ từ 2011 đến 2020, Thành ủy Hà Nội xây dựng Chương trình số 02-CTr/TU và nhiệm kỳ 2021-2025 là Chương trình số 04-CTr/TU về “Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025”. Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII đã đề ra mục tiêu đến hết năm 2025: Thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; 100% các huyện, các xã đạt chuẩn nông thôn mới; 20% số huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 40% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 20% số xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Thu nhập của nông dân khu vực nông thôn Thủ đô đạt 80 triệu đồng/người/năm. Cơ bản không còn hộ nghèo theo tiêu chuẩn của thành phố. Tỷ lệ hộ dân được cung cấp nước sạch đạt 100%...
Huyện Ba Vì đã hoàn thành các tiêu chí của huyện nông thôn mới.
Trong hơn 10 năm qua, Hà Nội đã huy động hàng trăm nghìn tỷ đồng đầu tư cho việc xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là các công trình hạ tầng, làm đổi thay nhanh chóng diện mạo nông thôn. Chỉ tính riêng Chương trình số 04-CTr/TU giai đoạn 2021-2025, Hà Nội đề xuất dự kiến nguồn lực đầu tư cho khu vực nông thôn khoảng 92.680 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách Nhà nước đầu tư là 83.700 tỷ đồng, nguồn vốn huy động ngoài ngân sách Nhà nước do doanh nghiệp, nhân dân đóng góp là 8.980 tỷ đồng. Đặc biệt, trong các giai đoạn, thành phố Hà Nội đều ban hành chính sách hỗ trợ riêng cho khu vực dân tộc, miền núi. Ngoài ra, thành phố kêu gọi các quận nội thành đăng ký hỗ trợ đầu tư 46 công trình nhà văn hóa thôn với tổng kinh phí hỗ trợ đầu tư 92 tỷ đồng; 5 dự án nâng cấp điện với tổng kinh phí 101 tỷ đồng được đầu tư bằng nguồn vốn của Tổng Công ty Điện lực Hà Nội.
Đến nay, thành phố Hà Nội có 15/18 huyện, thị xã đạt chuẩn nông thôn mới. Dự kiến đến hết năm 2023, tất cả các huyện hoàn thành xây dựng nông thôn mới. Ngoài ra, thành phố còn có 111 xã nông thôn mới nâng cao (đến hết năm 2023 dự kiến có 172 xã đạt nông thôn mới nâng cao); 20 xã nông thôn mới kiểu mẫu (đến hết năm 2023 dự kiến có 53 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu). Hà Nội cũng đang tập trung đầu tư xây dựng để đến năm 2025 có thêm 5 huyện trở thành quận. Đến hết năm 2022, khu vực nông thôn Hà Nội chỉ còn 0,17% hộ nghèo (trong đó có 5 huyện không còn hộ nghèo: Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Thanh Trì); hộ cận nghèo còn 1,72%; đa số hộ gia đình có nhà kiên cố, khang trang; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 92,5%; 85% hộ dân khu vực nông thôn được cung cấp nước sạch...
Báo Hànộimới là cơ quan ngôn luận của Thành ủy Hà Nội, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đang phát hành rộng rãi 4 ấn phẩm: Hànộimới hằng ngày, Hànộimới điện tử, Hànộimới cuối tuần, Hànộimới Ngày nay, khẳng định vị thế báo Đảng thủ đô - trái tim của cả nước. Riêng ấn phẩm Hànộimới hằng ngày (xuất bản từ thứ hai đến chủ nhật) hiện đang phát hành gần 75.000 tờ/kỳ cho các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở Đảng... và các đảng viên 50 năm tuổi Đảng trở lên trên địa bàn thành phố.
Nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có mảng nông nghiệp - nông thôn, sau khi hợp nhất địa giới hành chính giữa tỉnh Hà Tây và thành phố Hà Nội (ngày 1/8/2008), Báo Hànộimới đã thành lập Ban Nông nghiệp - Nông thôn để thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền tất cả các vấn đề có liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn, từ trồng trọt, chăn nuôi thú y, thủy sản, đê điều, phòng chống lụt bão đến phản ánh đời sống văn hóa tinh thần khu vực nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội… Đặc biệt, sau khi có chủ trương xây dựng điểm mô hình nông thôn mới của trung ương và thành phố, dưới dự chỉ đạo của Thành ủy, Báo Hànộimới đã tập trung tuyên truyền về ý nghĩa, mục tiêu xây dựng nông thôn mới. Để đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền sâu rộng về phong trào này, Báo Hànộimới phối hợp với Ban Chỉ đạo chương trình xây dựng nông thôn mới của thành phố, đặc biệt là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo là Sở NN&PTNT Hà Nội mở trang tuyên truyền riêng về phong trào xây dựng nông thôn mới của Hà Nội vào thứ 6 hằng tuần trên ấn phẩm Hànộimới hằng ngày. Không những vậy, trên ấn phẩm Hànộimới hằng ngày, Báo Hànộimới còn mở các trang chuyên đề “Nông nghiệp Thủ đô” ra thứ tư hằng tuần; “Nông nghiệp - Nông thôn” ra thứ ba hằng tuần và trang “Tài nguyên - Môi trường” ra thứ hai hằng tuần. Ngoài các trang tuyên tuyền theo chuyên đề, sự kiện, trên tất cả các số báo hằng ngày đều có các tin, bài, ảnh, loạt bài, vệt bài... tuyên truyền về lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, xây dựng nông thôn mới...
Sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ tại làng nghề sơn mài Hạ Thái (xã Duyên Thái, huyện Thường Tín).
Không chỉ có ấn phẩm Hànộimới hằng ngày, trên các ấn phẩm Hànộimới cuối tuần, Hà Nội Ngày nay cũng có các chuyên trang, chuyên đề, với các bài viết chuyên sâu về lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, xây dựng nông thôn mới... Đặc biệt, ấn phẩm Hànộimới điện tử có chuyên mục riêng về nông nghiệp - nông thôn, trong đó có các mục: Nông nghiệp và nông thôn mới để tuyên truyền đậm nét về lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, xây dựng nông thôn mới; thường xuyên cập nhật những tin, bài, ảnh thời sự, hấp dẫn phản ánh sinh động mọi mặt đời sống xã hội ở khu vực nông thôn, ngoại thành... Với đặc điểm loại hình thông tin cập nhật qua mạng Internet, Hànộimới điện tử cũng tích hợp các hình thức thể hiện khác bằng phát thanh, truyền hình, làm phong phú hơn tin, bài về lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, xây dựng nông thôn mới...
Có thể nói rằng, mỗi năm, các phóng viên của Báo Hànộimới đã thực hiện được hàng nghìn tin, bài, ảnh, loạt bài, vệt bài, chuyên trang, chuyên mục, chuyên đề về lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, xây dựng nông thôn mới... Những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở đến thành phố trong quá trình xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế nông thôn đã được Báo Hànộimới phát hiện, thể hiện qua nhiều bài viết. Không ít bài viết phản ánh thực trạng xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp - nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội đã góp phần thông tin định hướng dư luận và cung cấp thông tin để Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố kịp thời có những biện pháp trong chỉ đạo, điều hành, tháo gỡ khó khăn, góp phần vào chuyển biến sâu sắc và cơ bản về nông thôn mới của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân, giúp họ hiểu rằng đề án, dự án, quy hoạch xây dựng nông thôn mới là của chính địa phương mình, địa phương phải làm, phải chịu trách nhiệm và hiệu quả, lợi ích của chính họ được thụ hưởng. Sau một thời gian triển khai, vừa làm, vừa tháo gỡ khó khăn, quá trình xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp - nông thôn ở Hà Nội đã xuất hiện nhiều điển hình, những cách làm hay, Báo Hànộimới đã kịp thời tuyên truyền, động viên, khơi dậy những đóng góp của nhân dân. Đặc biệt, có nhiều tin, bài, loạt bài, vệt bài đã được bạn đọc đánh giá cao, như: Xây dựng huyện thành quận: Hướng tới mục tiêu dân giàu, kinh tế mạnh; Giữ lửa cho làng nghề; Đặc sắc văn hóa nông thôn; Bảo tồn nét văn hoá truyền thống; Hà Nội dẫn đầu cả nước trong xây dựng nông thôn mới; Vùng chiêm trũng Ứng Hòa ngày càng khang trang, hiện đại; Rạng rỡ, văn minh và hiện đại; Phú Xuyên chuyển mình cùng Thủ đô phát triển xanh, bền vững; Khởi sắc ở vùng miền núi; Sức bật từ nông nghiệp công nghệ cao; Giữ văn hoá nông thôn trong dòng chảy hiện đại…
Bên cạnh việc phát hiện vấn đề hay để tuyên truyền, Báo Hànộimới còn có nhiều bài viết phỏng vấn, đặt bài các chuyên gia, Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của trung ương và Hà Nội về xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp - nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Xóm Hòa Bình (thôn Quang Húc) đã có diện mạo mới khang trang, sạch đẹp.
- Để có những bài viết “đúng, trúng, hay”, không chỉ phản ánh chung chung, một chiều mà mang tính phản biện trong mảng đề tài về xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp - nông thôn, Đảng ủy, Ban Biên tập không ngừng chú trọng nâng cao về bản lĩnh chính trị cũng như năng lực, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ phóng viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới của báo chí. Đối với Ban tuyên truyền chuyên trách thường xuyên chỉ đạo phóng viên bám sát ngành, lĩnh vực, địa bàn được phân công theo dõi để kịp thời phát hiện vấn đề.
- Quá trình triển khai phải có sự phối hợp chặt chẽ, thông suốt giữa Báo Hànộimới với các thành viên Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới từ thành phố đến các huyện, thị xã và các xã. Từ đó, nhiều thông tin báo chí có tính phản ánh, bình luận, phân tích vấn đề, là kênh thông tin giúp Ban Chỉ đạo của thành phố tham khảo, nắm bắt vấn đề phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành xây dựng nông thôn mới. Ngược lại, những thông tin mới về xây dựng nông thôn mới và phát triển nông nghiệp - nông thôn được Ban Chỉ đạo cung cấp cho báo chí cũng sẽ góp phần tạo nên các bài viết hay, kịp thời....
- Các phóng viên phải tích cực phát hiện đề tài mới, hay, hấp dẫn, kịp thời thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để tuyên truyền. Đặc biệt, nội dung các bài viết cần tăng tính gợi mở, có những giải pháp hay, giúp ngành Nông nghiệp phát triển, nâng cao đời sống cả về vật chất và tinh thần cho người dân khu vực nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa, miền núi...
- Thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm để có nhiều thông tin và thông tin đa chiều, phục vụ tốt, hiệu quả cho quá trình chỉ đạo, điều hành của thành phố cũng như ngành Nông nghiệp - Phát triển nông thôn.
- Với xu thế hội tụ truyền thông mạnh mẽ như hiện nay, các phương tiện truyền thông truyền thống và truyền thông mới lại có xu hướng cùng tích hợp, tương tác và hỗ trợ nhau, bằng những phương thức đa dạng và phức tạp hơn trước, kết hợp của nhiều loại hình báo chí: Báo in, báo mạng, phát thanh, truyền hình... Đặc biệt, trong quá trình tuyên truyền cần thực hiện đa phương tiện, chuyển đổi số, nhằm bảo đảm vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả, đáp ứng nhu cầu thông tin của mọi đối tượng...