Phát huy nghề truyền thống để nâng cao thu nhập cho người dân Đồng chí Hạ Văn Trường, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Nghề nuôi rắn xuất hiện ở xã từ rất lâu rồi, tuy nhiên phần lớn người dân trong xã đều chỉ tập trung tham gia buôn bán, trao đổi rắn và các sản phẩm từ rắn, trong xã chỉ có một vài hộ dân đầu tư chăn nuôi rắn và sản xuất rắn giống nên hiệu quả không cao. Nhận thức được tiềm năng phát triển của nghề nuôi rắn, đồng thời để mở rộng phát triển nghề truyền thống của địa phương, năm 1979, xã đã vận động các hộ dân chuyên chăn nuôi rắn trong xã tập trung lại để xây dựng một trại rắn trung tâm chuyên nuôi rắn sinh sản và chế biến các sản phẩm từ rắn. Được sự giúp đỡ của các nhà khoa học, trại rắn đã cho ra đời những sản phẩm nổi tiếng: cao rắn; rượu rắn cổ truyền… Từ đây, làng rắn Vĩnh Sơn chính thức được ra đời, các sản phẩm của làng rắn Vĩnh Sơn không chỉ được tiêu thụ rộng rãi ở thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu đi rất nhiều nước trên thế giới. Cho đến năm 1994, nghề rắn của làng Vĩnh Sơn đã được Nhà nước công nhận một cách hợp pháp. Những người nuôi dưỡng và những thương lái buôn bán rắn ở xã đã được cung cấp một loại “giấy phép kinh doanh” đặc biệt làm cho thương hiệu rắn Vĩnh Sơn càng khẳng định được tên tuổi của mình và thị trường sản phẩm này không ngừng được mở rộng. Theo số liệu thống kê, hiện nay, nghề chăn nuôi, chế biến các sản phẩm từ rắn trên địa bàn xã Vĩnh Sơn đã và đang phát triển rất mạnh, thu hút khoảng 900 hộ dân, chiếm 70% tổng số hộ dân trong toàn xã, trong đó có trên 500 hộ đã ứng dụng thành công kỹ thuật chăn nuôi rắn hổ mang, hổ châu sinh sản. Trung bình mỗi năm, làng rắn Vĩnh Sơn cung cấp trên 100 tấn rắn thương phẩm và hàng vạn con rắn hổ mang, hổ châu giống cho thị trường trong nước, đồng thời xuất khẩu rắn thành phẩm sang một số thị trường Châu Á (đặc biệt là Trung Quốc) với doanh thu khoảng 30-45 tỷ đồng/năm, chiếm 70% - 75% tổng thu giá trị sản xuất toàn xã. Thu nhập bình quân đầu người của xã hiện đạt trên 15 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo năm 2012 của xã chỉ còn 5,73%. Vì vậy, có thể khẳng định nghề nuôi rắn đối với người dân Vĩnh Sơn không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, tăng nguồn thu nhập cho người dân mà còn giải quyết công ăn việc làm cho phần lớn lực lượng lao động trong xã đã thoát li khỏi nông nghiệp. Kết quả bước đầu trong thực hiện chương trình xây dựng NTM Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, xã đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, đồng thời vận động mọi nguồn lực trong dân và tranh thủ các nguồn đầu tư, hỗ trợ của tỉnh và huyện để thực hiện các mục tiêu xây dựng NTM đã đề ra. Để thực hiện hiệu quả các tiêu chí xây dựng NTM, Đảng ủy, UBND xã đã tăng cường chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền các nội dung, ý nghĩa của công cuộc xây dựng NTM tới từng cán bộ, đảng viên và nhân dân thông qua các hội nghị, các buổi sinh hoạt chi bộ, qua hệ thống loa truyền thanh của xã để đông đảo người dân hiểu và tích cực góp sức thực hiện. Với quan điểm chủ đạo được xác định trong suốt quá trình triển khai thực hiện NTM tại địa phương đó là: Chú trọng nâng cao hiệu quả tuyên truyền, từ đó phát huy sức mạnh nội lực, sự đoàn kết của nhân dân cùng thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM với quan điểm Nhà nước và nhân dân cùng làm, trong đó người dân được coi là chủ thể “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, phát huy sức mạnh toàn dân, dựa vào dân để lo cho lợi ích của nhân dân. Nhờ sự chỉ đạo tích cực của cả hệ thống chính trị, sự tham gia, hưởng ứng của người dân, đến nay Vĩnh Sơn đã triển khai có hiệu quả một số dự án công trình phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân như: trên 97% GTNT trong xã đã được bê tông hóa, gạch hóa; 5/5 thôn đã xây dựng được nhà văn hóa thôn đạt chuẩn; trong năm 2012, xã đã triển khai dự án xây dựng nghĩa trang liệt sỹ xã với tổng mức đầu tư 4,2 tỷ đồng, triển khai dự án xây dựng nhà điều hành trường mầm non trung tâm, mở rộng diện tích và xây dựng thêm nhà lớp học, phòng học bộ môn, nhà đa năng của trường THCS Vĩnh Sơn, đồng thời xây dựng phương án GPMB di chuyển trường tiểu học của xã đến địa điểm mới với diện tích đảm bảo tiêu chí NTM là trên 12.500 m2… Đặc biệt, xã đã quy hoạch 20,78 ha để xây dựng làng nghề rắn truyền thống; quy hoạch xây dựng vùng sản xuất rau, quả hàng hóa với diện tích 12 ha; xây dựng vùng sản xuất lúa hàng hóa diện tích 100 ha và xây dựng khu chăn nuôi tập trung với diện tích 8,7 ha… Theo kết quả khảo sát, của UBND xã Vĩnh Sơn, đến nay xã đã đạt được 8/19 tiêu chí, bao gồm: Quy hoạch và thực hiện quy hoạch; điện, giáo dục; y tế, văn hóa, hình thức tổ chức sản xuất, hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh và an ninh trật tự xã hội…Tuy nhiên 11/19 tiêu chí, đều là những tiêu chí khó, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã. Những khó khăn, thách thức cần tháo gỡ Bên cạnh những kết quả bước đầu đã đạt được, việc thực hiện chương trình xây dựng NTM ở Vĩnh Sơn cũng đang gặp một số khó khăn nhất định. Trong đó, khó khăn lớn nhất là nguồn vốn, theo Đề án xây dựng NTM của xã Vĩnh Sơn giai đoạn 2011-2015 xã sẽ cần tới trên 319 tỷ đồng để hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM. Trong đó, nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước chỉ có trên 150 tỷ đồng (chiếm 49,30%), nguồn vốn nhân dân sẽ phải đóng góp chiếm tới 49,16% và vốn đóng góp từ các doanh nghiệp, công ty chiếm 1,54%. Mặc dù mức sống của người dân trong xã đã được cải thiện, nhưng phần lớn còn nhiều khó khăn, nguồn thu cho ngân sách xã lại rất hạn hẹp sẽ dẫn đến khi triển khai thực hiện các tiêu chí đặc biệt là các tiêu chí về xây dựng cơ sở hạ tầng kinh phí đầu tư sẽ rất khó khăn (khoản đóng góp từ người dân sẽ khó huy động) nên rất cần có sự ủng hộ, hỗ trợ kinh phí của các cấp, ngành của tỉnh và huyện. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh sản xuất làng nghề rắn phát triển nhưng kèm theo những hệ lụy về ô nhiễm môi trường, lâu dài sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt của nhân dân. Việc chăn nuôi rắn của các hộ đã làm môi trường tại các ao, hồ bị ô nhiễm nghiêm trọng. Hàng ngày xã Vĩnh Sơn thải ra một lượng lớn chất thải từ: đầu, ruột của chuột, gà con, rắn con, cóc, thức ăn thừa của rắn ăn, phân rắn. Trong khi đó, phần lớn các hộ dân ở Vĩnh Sơn đều nuôi rắn theo thủ công, chuồng trại bố trí chưa khoa học và không xây dựng hệ thống xử lý nước thải, cống thoát nước nên mọi chất thải đều đổ dồn ra cống rãnh ao hồ, ngấm xuống nguồn nước ngầm, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, gây nguy cơ lây lan dịch bệnh... Trước thực trạng này, Đảng ủy, UBND xã xác định những định hướng trọng tâm trong việc xây dựng NTM thời gian tới là: tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, triển khai thi công các hạng mục công trình kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội; tăng cường tuyên truyền đến người dân thực hiện tốt các tiêu chí về NTM, trong đó đặc biệt chú trọng thực hiện các tiêu chí: môi trường, nhà ở dân cư, đào tạo nghề, chuyển đổi cơ cấu lao động, tăng thu nhập và giảm hộ nghèo… Tuy còn một số khó khăn trong việc thực hiện 19 tiêu chí xây dựng NTM nhưng với sự chỉ đạo tích cực của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng góp sức của mọi tầng lớp nhân dân, xã Vĩnh Sơn sẽ phấn đấu đạt chuẩn được 12/19 tiêu chí NTM vào năm 2012; hoàn thành 13/19 tiêu chí vào năm 2013; đạt được 16/19 tiêu chí vào năm 2014 và sẽ hoàn thành đạt chuẩn tất cả 19/19 tiêu chí NTM vào năm 2015. Ngô Tuấn Anh |