Thời gian qua, có một số thông tin phản ánh tình trạng người dân vi phạm đất rừng quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo tại thôn Mỹ Khê, xã Trung Mỹ (Bình Xuyên). Để có thông tin khách quan và rộng đường dư luận, phóng viên Báo Vĩnh Phúc đã về địa phương tìm hiểu vấn đề trên.
Theo tài liệu xã Trung Mỹ và Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Tam Đảo cung cấp, ngày 12/8/2024, cán bộ Trạm Kiểm lâm Trung Mỹ, Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Tam Đảo kiểm tra ranh giới tại khu vực thôn Mỹ Khê, xã Trung Mỹ, tọa độ E: 0573245; N:2364068, khoảnh 76E, tiểu khu 8938 thuộc quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo quản lý.
Qua kiểm tra phát hiện trên bãi bạch đàn đang canh tác của gia đình ông Trương Văn Tám, trú tại thôn Mỹ Khê có hiện tượng sử dụng máy xúc nhổ gốc cây bạch đàn đã khai thác để cải tạo đất. Trạm Kiểm lâm xã Trung Mỹ đã tiến hành lập biên bản yêu cầu dừng máy xúc và di dời khỏi ranh giới quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo.
Vị trí gia đình ông Trương Văn Tám sử dụng máy xúc nhổ bỏ gốc bạch đàn cũ, cải tạo đất trồng cây mới.
Tại vị trí E: 0572968; N: 2363081 phát hiện khu vực bãi bạch đàn của hộ ông Trần Văn Bảy, thôn Mỹ Khê đang canh tác chồng lấn với diện tích quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo quản lý đã san gạt đường có chiều dài khoảng 50m, rộng 4m, tại hiện trường không phát hiện có người và máy xúc. Trạm đã tiến hành lập biên bản kiểm tra và liên hệ với chủ hộ để làm việc.
Theo Trưởng thôn Mỹ Khê Nguyễn Đình Lâm, thửa đất rừng của hộ gia đình ông Trương Văn Tám đã sử dụng trồng rừng từ trước năm 1993, đến đầu tháng 8/2024, ông Tám có thuê máy xúc nhổ bỏ các gốc bạch đàn đã cỗi kém hiệu quả để trồng lại cây mới.
Không có hiện tượng múc đất, san gạt làm biến dạng địa hình hay xây dựng công trình gì khác trên đất mà mục đích chủ yếu là nhổ bỏ gốc bạch đàn cũ, cải tạo đất để trồng cây mới mang lại hiệu quả kinh tế hơn.
Phó Chủ tịch UBND xã Trung Mỹ Trần Duy Hưng cho biết: Qua kiểm tra, rà soát, hiện nay trên địa bàn xã Trung Mỹ còn một số trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất để trồng rừng trong phạm vi đất quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo, trong đó có trường hợp của ông Trương Văn Tám và Trần Văn Bảy.
Các hộ gia đình đã sử dụng đất trồng rừng từ trước năm 1993, trước khi thành lập Vườn Quốc gia Tam Đảo. Đến khi thành lập vườn, họ vẫn canh tác ở đây và trước kia, nhiều hộ gia đình trồng sắn nhưng không hiệu quả nên chuyển sang trồng bạch đàn, nay đã qua nhiều chu kỳ khai thác cây bạch đàn.
Việc người dân sử dụng đất canh tác rừng sản xuất chồng lấn với quy hoạch Vườn Quốc gia gây rất nhiều khó khăn cho địa phương trong công tác quản lý, vì cây bạch đàn cứ đến chu kỳ là người dân lại tiến hành khai thác. Hiện, địa phương đã có giấy mời các hộ gia đình đến làm việc để giải quyết vụ việc trên theo quy định.
Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Tam Đảo Nguyễn Đức Toàn cho biết: Vườn Quốc gia Tam Đảo được thành lập năm 1996 (trên cơ sơ Rừng cấm quốc gia được thành lập năm 1994) theo Quyết định số 136, ngày 6/3/1996 của Chính phủ về phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng Vườn Quốc gia Tam Đảo, với diện tích gần 37 nghìn ha trên địa giới hành chính 3 tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang và Thái Nguyên.
Trên địa bàn xã Trung Mỹ hiện còn khoảng 160 ha diện tích đất người dân sử dụng trồng rừng sản xuất chồng lấn, xen canh với diện tích quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo.
Thực hiện Quyết định trên, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành Quyết định số 352, ngày 17/4/1997 về việc giao đất lâm nghiệp cho Vườn Quốc gia Tam Đảo, với diện tích hơn 15,4 nghìn ha trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc thuộc các huyện Tam Đảo, Bình Xuyên ngày nay.
Quá trình Vườn Quốc gia Tam Đảo triển khai thực hiện Quyết định 136 và Quyết định 352 đến nay còn tồn tại, hạn chế, đồng thời cũng phát sinh mới những tồn tại về ranh giới.
Một số diện tích đã quy hoạch, giao cho Vườn Quốc gia Tam Đảo nhưng do các tổ chức (Công ty Lâm nghiệp Lập Thạch, Trung tâm Phát triển nông lâm nghiệp Vĩnh Phúc...) quản lý, sử dụng trước năm 1996 chưa được bản giao dứt điểm.
Một số diện tích giao cho hộ gia đình, cá nhân, sinh sống, canh tác từ trước khi thành lập Vườn Quốc gia Tam Đảo; một số diện tích bị người dân xâm canh, xâm lấn từ trước khi thành lập vườn, đến nay họ vẫn tiếp tục trồng rừng tại những diện tích trên.
Đối với diện tích khoảng 160 ha tại xã Trung Mỹ đang chồng lấn với quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đã có Tờ trình số 376, ngày 17/11/2023 về việc điều chỉnh diện tích ra ngoài quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo chuyển về địa phương quản lý, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Đối với vụ việc của ông Trương Văn Tám và ông Trần Văn Bảy, thôn Mỹ Khê, Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Tam Đảo đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương để xem xét, giải quyết theo quy định.
Tuy nhiên, muốn không để phát sinh các trường hợp tương tự thì cần giải quyết triệt để tình trạng chồng lấn với quy hoạch Vườn Quốc gia Tam Đảo; rà soát, di dời các hộ dân đang sinh sống trong phạm vi vườn và đưa ra khỏi quy hoạch các diện tích người dân đã trồng rừng trước khi thành lập vườn về địa phương quản lý, sử dụng...
Bài, ảnh: Nguyễn Khánh